Η Φιλική εταιρεία ιδρύθηκε από τους Ν. Σκουφά, Αθ. Τσακάλωφ, ηπειρώτες και Εμμανουήλ Ξάνθο από την Πάτμο, ηλικίας 35,26 και 42 αντίστοιχα. Ο Τσακάλωφ ήταν μορφωμένος είχε σπουδάσει στο Παρίσι. Ίδρυσαν την εταιρεία την 14η Σεπτεμβρίου το 1814 στην Οδησσό της Ουκρανίας , όπου εκεί ζούσαν πολλοί Έλληνες έμποροι, επιστήμονες και άλλοι που διακρίνονταν στις δραστηριότητές τους, με οικονομική δύναμη. Οργανώθηκε η φιλική εταιρεία με άκρα μυστικότητα και με σκοπό την απελευθέρωση της Ελλάδος. Εκτός από τους τρεις βασικούς ιδρυτές της εταιρείας προσήλθαν και πολλοί άλλοι για τον αγώνα της ανεξαρτησίας, έμποροι , επιχειρηματίες, λόγιοι, φαναριώτες, κοτσαμπάσιδες, κληρικοί, οπλαρχηγοί κλπ. Από τους πρώτους προσήλθαν στη φιλική εταιρεία και τρεις Κοζανίτε;ς, ο Γ. Λασσάνης έγινε μέλος το 1818, 25 ετών, ο Νικόλαος Κασομούλης το 1820 μυήθηκε στη Σμύρνη, 25 ετών, όπου έμεινε τρείς μήνες για το σκοπό αυτό επιστρέφοντας από την Αίγυπτο όπου προμηθεύονταν Βαμβάκι ο οίκος τους που λειτουργούσε στις Σέρρες, και μύησε τον Μητροπολίτη Σερρών και τον οπλαρχηγό Εμμανουήλ Παππά, πρωτεργάτη μετά στην επανάσταση της Χαλκιδικής. και ο Γ. Ρουσιάδης λόγιος- έμπορος που έμεινε στη Βιέννη.
Ο Γεώργιος Λασσάνης όπως είναι γνωστό, ήταν τότε στη Βιέννη όπου σπούδαζε, γνωρίστηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη που είχε αναλάβει την αρχηγία της επαναστάσεως και διέμεινε στην πρωτεύουσα της Μολδαβίας Κισινάου, όπου η φιλική εταιρεία είχε στρατηγείο το σπίτι του Μιχαήλ Κάτσικα, ήταν μεγάλο αρχοντικό, και ο Κάτσικας υπηρετούσε ως λοχαγός στο Ρωσικό στρατό. Στο σπίτι αυτό που είχε παραχωρηθεί στη φιλική εταιρεία από τον Κάτσικα, πραγματοποιούνταν πολιτικές επαφές και μυήσεις νέων στελεχών, καθώς και συσκέψεις προετοιμασίας της επανάστασης. Υποθέτω να έμεινε εκεί και ο Γ. Λασσάνης που είχε επιλεγεί ως υπασπιστής του Υψηλάντη και στη συνέχεια τοποθετήθηκε χιλίαρχος στον Ιερό λόχο, φαίνεται είχαν εκτιμηθεί τα αγωνιστικά και πνευματικά του προσόντα . (Προσθέτω εδώ ότι τον Σεπτέμβριο του 2006 είχα γράψει για το σπίτι που χρησιμοποιούσε η φιλική εταιρεία, στη Κισινάου της Μολδαβίας, έχω και φωτογραφία του σπιτιού. Είχα κάνει τότε μία πρόταση προς το Δήμο Κοζάνης να σταλεί ένας νεαρός επιστήμονας με ιστορικές σπουδές και να κάνει έρευνες στα αρχεία του κράτους της Μολδαβίας και των βιβλιοθηκών και όπου αλλού μπορούσε για την ανακάλυψη στοιχείων της περιόδου εκείνης που πιστεύω να αναφέρεται και ο Γ. Λασσάνης , που έμεινε στο σπίτι αυτό. Τα στοιχεία θα είναι χρήσιμα για τον ιστορικό και πολύτιμα για την πόλη μας που θα εμπλουτισθεί το ιστορικό αρχείο του Γ. Λασσάνη. Αλήθεια το αρχείο του Γ. Λασσάνη που βρίσκεται; Στην Εθνική βιβλιοθήκη η στη Βιβλιοθήκη της Βουλής; Δυστυχώς δεν έχει ασχοληθεί ο Δήμος Κοζάνης ως έπρεπε καίτοι έχει προμετωπίδα του Δήμου τον Γ. Λασσάνη. ) Εγώ έγραψα εγώ διάβασα δεν έγινε απολύτως τίποτε.
Η Διακοσιοστή επέτειος της φιλικής εταιρείας γιορτάστηκε στην Οδησσό, στην Κισινάου της Μολδαβίας, στην Αθήνα, στο Ναύπλιο, στην Άρτα , στα Ιωάννινα και δεν ξέρω ποιες άλλες πόλεις θα ακολουθήσουν. Οφείλουμε και εμείς οι Κοζανίτες να γιορτάσουμε τα διακόσια χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από την ίδρυση της φιλικής εταιρείας, στην οποία συμμετείχαν τρεις Κοζανίτες με μεγάλη προσφορά στη επανάσταση του 1821.
Προτείνω λοιπόν, στον νέον πρόεδρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Π. Δημόπουλο, που με ανακοινώσεις του έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση της Βιβλιοθήκης και την ιστορία της πόλης μέσω της βιβλιοθήκης, να αναλάβει πρωτοβουλία και να οργανωθούν εκδηλώσεις διάφορες καθώς και Ημερίδα όπου θα μιλήσουν επιστήμονες με γνώσεις για την οργάνωση της φιλικής εταιρείας και ιστορικοί για τους Γ. Λασσάνη, Ν. Κασομούλη και Γ. Ρουσιάδη γεννηθέντες στην Κοζάνη, το 1793 ,το 1795 και το 1783 αντίστοιχα. Επίσης να σταλεί ένας νεαρός επιστήμονας που ασχολείται με την ιστορία , ευτυχώς έχει πολλούς νεαρούς επιστήμονας η Κοζάνη και, να κάνει έρευνες στην Κισινάου της Μολδαβίας για το Γ. Λασσάνη, αλλά και για έναν άλλον Κοζανίτη, τον Μπογδάνο που ήταν ηγεμόνας της Μολδαβίας , της Βλαχίας ή κάποιας άλλη περιοχής του Δούναβη , που δεν γνωρίζουμε που ήταν ηγεμόνας και ότι η συνοικία που λέγεται Μπουγδανάθκα, προέρχεται από το όνομά του, γιατί όπως έχω πληροφορίες από ηλικιωμένους, έλεγαν ότι ήταν κάτοικος του μαχαλά αυτού. Δεν έχουμε γραπτά στοιχεία για τη ζωή του καθώς και για την άσκηση της ηγεμονίας του . Όπως είναι γνωστό, την εποχή εκείνη ήσαν πολλοί Έλληνες ηγεμόνες στις παραδουνάβιες περιοχές, ιδιαίτερα φαναριώτες. Καλόν είναι να μάθουμε και για έναν Κοζανίτη.
Ελπίζω αυτή τη φορά το άρθρο να βρει ανταπόκριση από τη νέα δημοτική αρχή και να διοργανωθούν οι προβλεπόμενες εκδηλώσεις για τα ιστορικά αυτά γεγονότα που αφορούν και την πόλη μας .
Γιάννης Κορκάς