Διάλογος Θρησκειών και παγκόσμια ειρήνη: Θεόδωρου Κωνσταντινίδη

Εδώ και μερικά χρόνια ξεκίνησε ο διάλογος μεταξύ των Θρησκειών και η προσπάθεια συμφιλίωσής τους ως προϋπόθεση επικράτησης της παγκόσμιας ειρήνης. Φυσικά, συμφιλίωση Θρησκειών δε σημαίνει αχταρμά δογμάτων και τύπων λατρείας. Σημαίνει ανοχή, αποδοχή και σεβασμό της Πίστης του άλλου. Οι διάφορες Θρησκείες, όπως και οι ετερογενείς ανθρώπινες κουλτούρες, αντιπαρατίθενται σύμφωνα με την Παρμενίδεια λογική της διάζευξης: τα πάντα εν πάσιν και όχι την Αριστοτέλεια λογική των εναλλαγών: είτε / και.
Τα τελευταία επισυμβάντα στην Τουρκία του Ερντογάν: μετατροπή της Αγια-Σοφιάς και της Μονής της χώρας σε τζαμί, έδειξαν πόσο δύσκολη είναι η προσπάθεια συμφιλίωσης των Θρησκειών. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, παραίτηση. Ως πρώτο βήμα αυτής της προσπάθειας θα ήταν, κατά τη γνώμη μου, η επίγνωση και συνειδητοποίηση των μεταξύ τους διαφορών, έστω και των πιο βασικών. Ας δούμε σε πρώτο βήμα τις διαφορές μεταξύ των Χριστιανικών Εκκλησιών, τις πιο βασικές πάντα:
Βασικές διαφορές μεταξύ Ορθόδοξης και Καθολικής Εκκλησίας:
α. διαφορές πίστης:
1. πρώτη βασική διαφορά μεταξύ των δύο Εκκλησιών είναι το filioque στο σύμβολο Πίστης της καθολικής Εκκλησίας. Η ορθόδοξη Εκκλησία πιστεύει ότι το Πνεύμα το Άγιον εκπορεύεται μόνον από τον Πατέρα: και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον και συνδοξαζόμενον…Η καθολική Εκκλησία πιστεύει ότι εκπορεύεται και από τον Υιό: “….Et in spiritum, Dominum et vivificantem, qui ex patre filioque procedit..”. Γλώσσα Λατινική, μεταφράζω: και στο Πνεύμα, το Κύριο και ζωοποιό, που εκπορεύεται και από τον Πατέρα και από τον Υιό…”
2. μια δεύτερη, επίσης βασική, διαφορά είναι το αλάθητο και πρωτείο του Πάπα: Για την ορθοδοξία το αλάθητο αυτό και πρωτείο το έχουν μόνο οι Άγιοι Απόστολοι, που φωτίστηκαν από το Άγιο Πνεύμα. Για τους καθολικούς ο Πάπας έχει το αλάθητο και το πρωτείο Αγάπης, όπως το αποκαλούν.
3. μια άλλη διαφορά συναντούμε στην άσπιλη σύλληψη της Θεοτόκου: Για την Ορθοδοξία η Θεοτόκος γεννήθηκε με το προπατορικό αμάρτημα και απαλλάχτηκε με τον Ευαγγελισμό. Για τους Καθολικούς η Θεοτόκος γεννήθηκε χωρίς την ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος
4. βασική είναι η διαφορά και ως προς την Κοίμηση της Θεοτόκου: για τους ορθόδοξους πρώτα πέθανε “κοιμήθηκε” και ύστερα ανήλθε “μετέστη” στον ουρανό, οι Καθολικοί πιστεύουν ότι μετέστη, χωρίς να πεθάνει ποτέ.
β. Διαφορές λατρείας:
1. Θεία Ευχαριστία: ο άρτος της Ορθοδοξίας είναι κανονικός, των καθολικών άζυμος
2. Βάπτιση: οι καθολικοί ρίχνουν νερό στην κεφαλή, οι ορθόδοξοι βαφτίζουν με κατάδυση στο νερό.
3.Θεία λατρεία, Υμνολογία: οι καθολικοί απομακρύνθηκαν από τη Βυζαντινή Υμνολογία και χρησιμοποιούν μουσικά όργανα (πιάνο – αρμόνιο), οι Ορθόδοξοι τηρούν πιστά τη Βυζαντινή Υμνολογία και δε χρησιμοποιούν όργανα μουσικά.
4. Πάσχα: Για την Ορθοδοξία η Σωτηρία του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της συντριβής του θανάτου με την Ανάσταση του Χριστού, οι καθολικοί πιστεύουν ότι ο άνθρωπος κέρδισε τη σωτηρία του μέσω της Σταύρωσης και του Θανάτου του Χριστού.
Αναφέρω, καταληκτικά, και μια άλλη διαφορά, την Αγαμία των Κληρικών: Για την Ορθοδοξία ο Κληρικός επιλέγει ο ίδιος αν θα παραμείνει άγαμος, οι καθολικοί επιβάλλουν στους κληρικούς την αγαμία. Πρέπει να τονιστεί και ο συγκεντρωτισμός της καθολικής εξουσίας του Πάπα. Στην Ορθοδοξία ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν ασκεί εξουσία επί των άλλων.
Σε επόμενη ανάρτηση οι διαφορές μεταξύ Ορθοδοξίας και Προτεσταντισμού.