Επικοινωνιακή επανάσταση ή κοινωνική αποξένωση; (Της Τάνιας Ώττα)

Οι άνθρωποι έπαψαν να κοιτάζονται στα μάτια. Προτιμούν να κοιτάζουν μία οθόνη κινητού ή υπολογιστή.

Οι άνθρωποι έπαψαν να ακούν τα λόγια. Προτιμούν να διαβάζουν τις λίγες σειρές που μεταφέρει ένα μήνυμα.

Οι άνθρωποι έπαψαν να επικοινωνούν ουσιαστικά. Επικοινωνούν τεχνολογικά.

Τραγική διαπίστωση στην σημερινή εποχή της τεχνολογικής και ψηφιακής επανάστασης, την εποχή της εικόνας και του φαίνεσαι. Οι άνθρωποι κρύβονται πίσω από ένα πληκτρολόγιο και προσπαθούν να επικοινωνήσουν. Μεταφέρουν ηλεκτρονικά τις σκέψεις τους, τις απόψεις τους, τα συναισθήματά τους, το θυμό τους, τη στεναχώρια τους, τη χαρά τους, τον ενθουσιασμό τους, τις ιδέες  τους. Ένας άψυχος τρόπος επικοινωνίας που στερείται την αξία της πραγματικής επικοινωνίας. Ποιά είναι αυτή; Να κοιτάς τον συνομιλητή στα μάτια, να διαβάζεις τη γλώσσα του σώματος, να παρατηρείς τις εκφράσεις του προσώπου.

Μία βόλτα στους δρόμους και τα μαγαζιά της πόλης αποτυπώνει με πολύ παραστατικό τρόπο την αποξένωση της κοινωνίας μας. Απαραίτητο αξεσουάρ, το κινητό τηλέφωνο ή το tablet, συνοδεύει κάθε έξοδο, κάθε δραστηριότητα, ψυχαγωγική ή επαγγελματική, και κάνει τους ανθρώπους να μην κοιτάζονται στα μάτια, να μην κρατιούνται χέρι χέρι, να μην συνομιλούν. Ζευγάρια καθισμένα στο παγκάκι, παρέα νέων σε μία καφετέρια, άνθρωποι στα μέσα μαζικής μεταφοράς, οικογένεια στο σπίτι, έχουν ένα κοινό στοιχείο, ο καθένας κοιτάει το κινητό του, δεν μιλούν μεταξύ τους. Υπάρχει ένας είδος εξάρτησης από αυτό το τεχνολογικό εργαλείο, ένας εθισμός στην τεχνολογική επικοινωνία, έντονος και συνεχής.

Παραμελούμε τους ανθρώπους που έχουμε δίπλα μας και αναζητούμε αυτό το «κάτι» ενδιαφέρον στο διαδίκτυο. Τι είπε ο ένας, τι έγραψε ο άλλος, ποιος έστειλε μήνυμα, τι γράφει…..

Η βόλτα στους δρόμους αντικαταστάθηκε με την περιήγηση στο διαδίκτυο. Τα ψώνια γίνονται μέσω e-shop και όχι με την φυσική παρουσία στα καταστήματα. Τα παιδιά στη γειτονιά δεν παίζουν μπάλα, κρυφτό και άλλα αγαπημένα παιχνίδια της παιδικής ηλικίας, κρατούν το κινητό ή το τάμπλετ στο χέρι και διασκεδάζουν τεχνολογικά. Οι φίλοι δεν συναντιούνται να μιλήσουν, στέλνουν μηνύματα μέσω chats. Το ζευγάρι δεν κοιτάζεται στα μάτια για να πει αυτά που αισθάνεται, επικοινωνεί με μηνύματα για να εκφράσει αυτά που νιώθει.

Η τεχνολογία συνεχώς αλλάζει το επικοινωνιακό τοπίο. Σε κάποιες περιπτώσεις βοηθά σημαντικά και σε άλλες επιδρά αρνητικά. Σε περιπτώσεις που ορισμένοι άνθρωποι για διάφορους λόγους βρίσκονται μακριά, η τεχνολογία βοηθά σημαντικά στη διατήρηση της επαφής και στην επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, αλλά σε άλλες περιπτώσεις αμβλύνει τις αποστάσεις καθώς πολλοί εκμεταλλευόμενοι τη δυνατότητα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας αποφεύγουν την προσωπική επαφή.

Η μοναξιά και ο εγωισμός κερδίζουν έδαφος στο νέο τεχνολογικό τοπίο. Όσο η κοινωνία εξελίσσεται τόσο αποξενώνεται. Οι πολλαπλές δυνατότητες της τεχνολογίας αυξάνουν τον εγωκεντρισμό, δημιουργούν μία ψευδαίσθηση δύναμης και εξουσίας, κτίζουν ένα τείχος γύρω από το άτομο, που δεν νιώθει πλέον την ανάγκη της επαφής και ικανοποιείται από την ηλεκτρονική επικοινωνία.

Υπάρχουν άνθρωποι που όλα αυτά τα βρίσκουν φυσιολογικά. Είναι η εξέλιξη της κοινωνίας μας λένε. Υπάρχουν και άλλοι όμως που προβληματίζονται έντονα και ανησυχούν για το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης. Ποιό θα είναι το μέλλον της νεολαίας που μεγαλώνει παρέα με την τεχνολογία; Θα αμβλύνει την κρίση αξιών που χαρακτηρίζει την εποχή μας; Οδηγούμαστε σιγά σιγά σε μία αυτοματοποιημένη κοινωνία;

Η εξέλιξη σε όλους τους τομείς της ζωής μας, όσο αναπόφευκτη κι αν είναι, οδηγεί στην αποξένωση, ενισχύει το εγώ, παραμερίζει το εμείς, ωφελεί αλλά και βλάπτει, μας ωθεί να προχωρήσουμε μπροστά αλλά μόνοι μας, όχι πιασμένοι χέρι χέρι.