Δεν καθορίζει το άτομο τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, δεν ονειρεύεται το αύριο ως καλύτερο από το παρόν, αλλά υποτάσσεται με περισσή ευκολία στα κελεύσματα της μάζας. Μιμείται συμπεριφορές αντίθετες με την ψυχοσύνθεσή του, μόνο και μόνο για να προσαρμοστεί σε αυτό που κάνουν όλοι οι άλλοι και να εναρμονιστεί στους κανόνες του κοινωνικού συνόλου. Επιδιώκει την ταύτιση και την ομοιομορφία σε όλες τις εκφάνσεις της δραστηριότητάς του, από την καθημερινή ενασχόλησή του στην εργασία μέχρι και τον τρόπο χαλάρωσης και ψυχαγωγίας του.
Κι όμως αυτή η ομοιομορφία είναι που οδηγεί την κοινωνία σε τέλμα και περιορίζει το οξυγόνο του ατόμου που δεν είναι άλλο από την ευθύνη και τη χαρά της αυτοέκφρασης.
Υπάρχουν βέβαια περιθώρια για αναστροφή αυτού του ζοφερού κλίματος, αλλά μόνον, εφόσον συνειδητοποιήσουμε όλοι μας και πιστέψουμε πραγματικά πως μας αξίζει μια καλύτερη ζωή και τύχη. Βασικό ρόλο και λόγο για τον εξανθρωπισμό της κοινωνίας μας έχει κατεξοχήν το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Μια ουσιαστική ανθρωπιστική παιδεία μπορεί να δώσει όλα εκείνα τα εφόδια που χρειάζονται για να θωρακιστεί το άτομο με όλες εκείνες τις αντοχές και αντιστάσεις απέναντι στην κατρακύλα προς τη μαζικοποιημένη κοινωνία. Επίσης τα μαζικά μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας μπορούν και πρέπει να παίξουν σοβαρό ρόλο, και έχουν πράγματι λόγο για τον επιδιωκόμενο στόχο, αρκεί να αναθεωρήσουν την μέχρι τώρα συμπεριφορά και στάση τους απέναντι στο κοινό και να σταματήσουν να προωθούν τυποποιημένα καταναλωτικά – πολιτιστικά πρότυπα. Έχουν τεράστια δύναμη σήμερα, ιδίως τα ηλεκτρονικά μέσα, κι αυτό πιστοποιείται από το γεγονός ότι αυτά ευθύνονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό για την προς λάθος κατεύθυνση πορεία της κοινωνίας μας, που αδυνατεί να συμπράξει στην οργάνωση των ατόμων σε προσωπικότητες.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι και τα μέσα ενημέρωσης είναι από τους σημαντικότερους φορείς αγωγής και κοινωνικοποίησης, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Αν το θελήσουν και το επιδιώξουν μπορούν να αναδείξουν τη χρησιμότητα του ρόλου τους.
Κοντολογίς, τουλάχιστον, ως προς την ελπίδα για διαμόρφωση μιας κοινωνίας με ανθρώπινο πρόσωπο, πρέπει να σταθούμε αρωγοί μέχρι να πραγματωθεί.
Δεν τιμά τον άνθρωπο η αδυναμία του να διαφυλάξει την ιδιοσυστασία του και να παραμείνει φορέας ιδεών και αξιών σε μια ανθρωπότητα που διαρκώς φθίνει. Ας κάνουμε επιτέλους τώρα αυτό που πρέπει για να γίνουμε κάποτε αυτό που πρέπει να είμαστε.
Ηλίας Μάρκου
Από το βιβλίο ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΛΕΞΕΙΣ
