Τα ηθικά διλήμματα σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται στη βάση της όποιας διαμάχης και αντιπαράθεσης μεταξύ πίστης και απιστίας, μεταξύ θεϊσμού και αθεϊσμού.
Κοντολογίς τα διάφορα (αμερικανικής κυρίως προέλευσης) κινήματα αθεϊστών και θεϊστών επιστημόνων, το μόνο που καταφέρνουν είναι να δημιουργούν σύγχυση και φυσικά τίποτα δεν προσφέρουν τόσο στην επιστημονική πρόοδο για το καλό της ανθρωπότητας, όπως διατείνονται οι μεν, όσο και στην εδραίωση ή την ενίσχυση της πίστης όπως πρεσβεύουν οι δε. Στον κόσμο του σύγχρονου πολιτισμού μας, όπου το ισοπεδωτικό ρεύμα της αμφισβήτησης παρασέρνει στο διάβα του ακόμα και τα αυτονόητα, η ηθική ως βιωματική εμπειρία, αλλά και ως έννοια σε θεωρητικό επίπεδο είναι και θα παραμείνει αδιαμφισβήτητη αξία, επειδή ακριβώς αγγίζει όλες τις ανθρώπινες ψυχές.
Μεγάλα αναστήματα των γραμμάτων και της επιστήμης, όπως λ.χ ο Μπωσάμπ, ο Τσίλντρες ή ο Μπιρνμπαχερ, συγκλίνουν προς την άποψη ότι οι αρχές που στηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος της βιοηθικής είναι σχεδόν κοινές σε όλες τις κοινωνίες και σε όλους τους πολιτισμούς. Αλλά και για τον Κόλλινς νομίζω όλοι οι άνθρωποι έχουν μια έμφυτη γνώση του καλού και του κακού, και μολονότι αυτό μπορεί να συσκοτίζεται από διαστροφές και παρανοήσεις, τελικά μπορεί να διαπιστωθεί ύστερα από βαθύτερο προβληματισμό και σοβαρή προσεκτική περίσκεψη.
Υπάρχουν οι τέσσερις αρχές που έχουν τη γενική αποδοχή σε παγκόσμιο επίπεδο, κι αυτές είναι γνωστές παντού ως αρχές της βιοηθικής. Δηλαδή, ο σεβασμός της αυτονομίας, της αποφυγής πρόκλησης βλάβης ή πόνου, της ευποιίας (ωφελιμότητας) και η αρχή της δικαιοσύνης (ίσης ηθικής και αμερόληπτης μεταχείρισης).
Οφείλουμε, όμως, να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις προθέσεις κάποιων υποστηρικτών του «κινήματος» της νέας αυτής επιστήμης, της βιοηθικής, γιατί ήδη ομολογείται μια διαφαινόμενη προσπάθεια επιβολής μιας νέας ηθικής!
Οι ηθικές αρχές δεν αποκλείεται να ερμηνευτούν από κάποιους όπως βολεύει αυτούς και τα συμφέροντα όσων εκπροσωπούν ή να υλοποιηθούν από κάποιες κυβερνήσεις με νόμους, οι οποίοι εξυπηρετούν τις πολιτικές και οικονομικές επιδιώξεις τους. Μπορεί οι αρχές να είναι πράγματι ηθικές και αποδεκτές, αλλά στο χώρο της βιοηθικής δεν έχουν ακόμα βάθος, δεν ρίζωσαν, γιατί αυτή η επιστήμη επιδιώκει να κινηθεί πέρα από οποιεσδήποτε φιλοσοφικές αντιλήψεις και θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Έτσι, όσο οι αρχές της βιοηθικής παραμένουν μονοδιάστατες και αφήνουν πολλά περιθώρια ποικιλότροπης ερμηνείας, ανάλογα με τις επιδιώξεις του καθένα, μάλλον θα χρησιμοποιούνται περισσότερο για σοφιστική υποστήριξη προδιαγεγραμμένων σκοπών, παρά για αποδεικτική προσέγγιση της αλήθειας.
Ηλίας Μάρκου
