Το γλέντι στο καζάνι, με τον πλέον παραδοσιακό συντροφικό τρόπο της απόσταξης για την παραγωγή τσιπουρου στο Βόιο , καλά κρατεί. Αυτές τις μέρες, οσοι διατηρούν αμπέλια “γιατρεύουν” την κούραση του τρύγου, του πατήματος, της παραγωγής του μούστου και της αποθήκευσης των στράφυλων, με την καλή παρέα κατά τη διαδικασία της απόσταξης. Το πρωτοράκι καίει τον ουρανίσκο κι οι ευχές για καλό χειμώνα δίνουν και παίρνουν στα παραδοσιακά καζάνια και τις τάβλες της φιλοξενίας που έχουν στηθεί.
Στο νωπό χώμα από τις μικρές μπόρες και την υγρασία της εποχής, σέρνονται τα ξύλα ώστε να φουντώσει η φωτιά στο καζάνι και να ξεκινήσει τη δουλειά του.
Ο χαλκός που σφυρηλατήθηκε περίτεχνα για να φτιαχτεί το καζάνι, το καπάκι, ο σωλήνας και η απόφυση για το «ιερό ποτό», καθρεπτίζει όλες τις εικόνες, όλες τις φιγούρες, που από το πρωι μέχρι το ξημέρωμα περνούν μπροστά του, γλεντάνε τρώνε τραγουδάνε και συμμετέχουν στην υποστήριξη για τη συνοχή των μικρών κοινωνιών και τη συνέχεια της παράδοσης και του εθίμου.
Στη ροή του διάφανου και αγνου τσίπουρου, εύκολα αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής τη ροή της «απόσταξης» μιας κοινωνίας, που πολεμά να επιβιώσει, αλλά με τη σιγουριά, πως όλα όσα κρατούν τους ανθρώπους της, δεμένους τον έναν με τον άλλον, αυτά τα ίδια, θα βοηθήσουν ώστε να μην καταρρεύσει η κοινωνία στα δύσκολα… Ο ένας δίπλα στον άλλον, με τις μικρές ή μεγάλες εξομολογήσεις γύρω από το τραπέζι οι Βοιώτες μοιράζονται πόνους και χαρές με το διάφανο, μυρωδάτο οινόπνευμα. Οπότε και η παραγωγή του τσιπουρου δεν θα μπορούσε παρά να κατέχει σημαντική θέση στην ζωή τους
Τα στράφυλλα, δηλαδή τα πατημένα σταφύλια που προορίζονται για το τσιπουρο, μετά το πάτημα φυλάσσονται για περίπου 40 μέρες σε βαρέλια όπου «βράζουν» γίνεται η ζύμωση. Όταν έρθει η ώρα της παραγωγής του τσιπουρου , μπαίνουν στο καζάνι μαζί με νερό. Από κάτω ανάβουν την φωτιά με ξύλα,
όπου τα στράφυλλα αρχίζουν να ψιλοβράζουν. Η φωτιά δεν πρέπει να ναι ούτε πολύ δυνατή ούτε χαλαρή. Η ένταση της είναι σημαντική ώστε να μην καούν τα στράφυλλα και το τσιπουρο, πάρει μια άσχημη μυρωδιά.
Η απόσταξη συνεχίζεται μπροστά στα μάτια μας. Το καζάνι αρχίζει να βράζει, το οινόπνευμα που έχουν τα στράφυλλα λόγω των υψηλών σακχάρων εξατμίζεται. Ο ατμός κυκλοφορεί στο σωλήνα που ξεκινάει από το καζάνι. Λόγο της διαφοράς της θερμοκρασίας (ψυχρό νερό που κυκλοφορεί εξωτερικά στο σύστημα του σωλήνα) στην πορεία ψύχεται και υγροποιείται όπου και καταλήγει μέσω του σωλήνα σε ένα “κακάβι” σταγόνα, σταγόνα . Εκεί συλλέγεται το δυνατό ποτό με ιδιαίτερη υπομονή
Το καζάνι όμως πάνω απ’ όλα, είναι κοινωνικό φαινόμενο και παράδοση
Από ένα τέτοιο καζάνι θα παραχθεί το προϊόν της χρονιάς. Θα το προσφέρουν αλλά και θα το γευτούν στις γιορτές, στις λύπες καθώς και στην καθημερινότητά τους. Και για αυτό ακριβώς είναι και τόσο σημαντικό. Γιατί έρχεται να πλαισιώσει όλες τις πλευρές της ζωής.
Σέ ένα από τα τρία καζάνια του Πελεκάνου (το παλαιότερο ιδρυθηκε το 1890) που στηθηκε χτες ένα παρόμοιο γλέντι υπήρχε η επίγραφή “αρνάκια εισέρχονται αγρίμια εξέρχονται” καθώς ο κόσμος συσσωρεύεται, μέχρι να έρθει η μέθη..
. Οι ευχές που ακούγονται από τα κόκκινα πρόσωπα είναι: «Καλόπιοτο» «πάντα σε χαρές» «καλοξόδευτο» «του χρόνου τα διπλά» ..
Η «μυσταγωγία» της παραγωγής τσιπουρου και όπως αυτό τρέχει από τον λουλά «ευλογημένο», τόσο από το μόχθο όσο και από τα τραγούδια, και τις ευχές για καλοξόδιαμα δίνει το έναυσμα για μοναδικές βραδιές.
Χτες το μεσημερι το καζάνι άρχισε να βγάζει το Τσιπουρο του Παναγιώτη του Πλαζομίτη. Πρωτο δευτερο
καζάνι ολα ησυχα. Σιγά σιγά αρχισε να καταφθάνει ο κόσμος και οι συγχωριανοί του και το γλέντι άναψε.
Ο Γιωργάκης ο γιός του εβγαλε το λαούτο καί μας ταξίδεψε από την Μακεδονία έως στην λεβεντογένα Κρήτη
Οι στιγμές,ιδιαίτερα ξεχωριστές το κρασί ρέει άφθονο η βοιώτικη γαστρονομία προσφέρει ό,τι πιο απλό και συνάμα πιο νόστιμο και το κέφι αρχίζει να έχει την τιμητική του
Πάντως για τους μη μυημένους στο τσιπουρο καλό είναι να έχουν υπ όψη τους όπως λένε οι παλιοί ότι:
Η πρώτη φέρνει όρεξη,
η δεύτερη υγεία,
η τρίτη φέρνει τη χαρά,
η τέταρτη ευτυχία,
η πέμπτη φέρνει έξαψη,
η έκτη φλυαρία,
η έβδομη τη συμπλοκή,
και η όγδοη αστυνομία….
Είναι μια μοναδική εμπειρία που αν και επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο εν τούτοις εμπλουτίζεται από το μεράκι των καζανάρηδων που παράγουν ένα ανόθευτο ιδιαίτερα ποιοτικό ποτό που για να το απολαύσεις θέλει ρέγουλα και φυσικά όχι υπερβολική κατανάλωση.
Βασίλης Παπαδημούλης
