Το μοντέλο ανάπτυξης της μεταπολεμικής Ελλάδας και η κατάληξή του με το «μένουμε Ευρώπη»
Μετά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο η Ελλάδα είχε ένα ρυθμό ανάπτυξης αρκετά υψηλό και το μοντέλο αυτό είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Η ραχοκοκαλιά αυτού του μοντέλου ήταν η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το τέλος αυτού του τρόπου ανάπτυξης – επιτυχημένου κατά κοινή ομολογία – ήρθε με την μεταπολίτευση το 1974.
Αργά αλλά σταθερά η «ψυχασθένεια» της κρατικοποίησης του παραγωγικού ιστού της οικονομίας και η δημοσιοϋπαλληλία, έφερε τα γνωστά αποτελέσματα. Εάν έως το 1980 είχαμε σοβαρές αλλοιώσεις στο μεταπολεμικό μοντέλο, το 1981 ήταν το τέλος της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Ο αφανισμός του μεταπολεμικού μοντέλου αποκτά τώρα ονοματεπώνυμο, ο ρυθμός κατάρρευσης είναι ραγδαίος και οι προβληματικές επιχειρήσεις είναι αυτό που χαρακτηρίζει την Ελλάδα της μεταπολίτευσης
Ειδικά όμως, ο αφανισμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποκτά ραγδαίο ρυθμό στα χρόνια της μνημονιακής κρίσης. Τα λουκέτα είναι στην ημερήσια διάταξη και το τίμημα είναι περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια άνεργοι και χιλιάδες μικρομεσαίοι επαγγελματίες να έχουν μείνει όχι μόνον χωρίς τις επιχειρήσεις τους, αλλά χωρίς περίθαλψη και σύνταξη!
Αξιοπρεπείς άνθρωποι που είχαν περιουσίες και απασχολούσαν εργαζόμενους, βρέθηκαν τώρα στο δρόμο και κάποιοι έχασαν ακόμη και το σπίτι τους. Πολλοί από αυτούς μάλιστα αυτοκτόνησαν!
Εάν στην μικρομεσαία επιχείρηση προσθέσουμε και τον αφανισμό του πρωτογενούς τομέα (γεωργία-κτηνοτροφία), τότε πώς μπορούν να πείσουν οι ηγέτες της μεταπολίτευσης ότι όλα αυτά έγιναν τυχαία;
Πόσο τυχαία είναι «πολιτική» της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το «Μάαστριχτ», τη «λευκή βίβλο» και την ενιαία αγορά-Ευρώ;
Με ποια λογική σηκώνουμε ακόμη το λάβαρο «μένουμε Ευρώπη»; Ναι στην Ευρώπη, αλλά για ποια Ευρώπη; Πού είναι το κοινωνικό κράτος, η περήφανη Ευρώπη του χθες και των ηγετών εκείνων; (Ντε Γκωλ – Σμιτ κλπ.).
Αυτό το ευρωπαϊκό μοντέλο έχει οδηγήσει στην ακραία φτώχεια και αυτό αποδεικνύουν όλες οι στατιστικές μετρήσεις. Εάν η ακραία φτώχεια είχε ποσοστό 2,2% το 2009, το 2015 έφτασε στο 15%.
Εάν υπολογίσουμε ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ και τις συνέπειες των μνημονίων, για ποια Ευρώπη μιλάμε;
Επιδοτήσεις και καλλιέργειες
Από χρόνια τώρα έχει καθιερωθεί και θεωρείται δεδομένο πως γεωργία και κτηνοτροφία πρέπει να επιδοτούνται. Το ζητούμενο είναι εάν αυτό βοήθησε στην ανάπτυξη της παραγωγικής διαδικασίας ή είναι ένα ακόμα φαινόμενο παρασιτικής λειτουργίας.
Παρατηρείται το φαινόμενο να καλλιεργούνται εκτάσεις που δεν αποδίδουν και καλλιεργούνται μόνον για την επιδότηση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην κτηνοτροφία, όπου επιδοτείται το «κατά κεφαλήν προϊόν», χωρίς έλεγχο στο τελικό παραδιδόμενο – πού και πώς – προϊόν!
Θα λέγαμε πως για να υπάρξει κάτι καλό στη λειτουργία του όλου συστήματος, πρέπει η επιδότηση να υπολογίζεται στο παραγόμενο προϊόν και όχι στα δηλωμένα προς καλλιέργεια στρέμματα ή στο «κατά κεφαλήν προϊόν» της κτηνοτροφίας. Να υπολογίζεται δηλαδή η επιδότηση στο τελικό παραδιδόμενο νόμιμα προϊόν. Έτσι επιτυγχάνεται έλεγχος παραγωγής και είσπραξη αναλογούντος φόρου από την πώληση των προϊόντων, τα οποία σε μεγάλο βαθμό πωλούνται χωρίς απόδειξη. Έτσι και ο παραγωγός επιδοτείται στο νόμιμο πραγματικό προϊόν και το κράτος εισπράττει τον αναλογούντα φόρο.
Να υποθέσουμε πως και οι αγροτο-συνεταιριστικές οργανώσεις δεν θα διαφωνήσουν με την διαφάνεια και καθαρότητα των επιδοτήσεων;
Αξιοποιείται και πώς η φορολογία των πολιτών;
Υπήρξαν χρόνια που στην Ελλάδα «ήρθαν» πολλά χρήματα, π.χ. πακέτο Ντελόρ, αλλά δεν υπήρξε η ανάλογη ανάπτυξη σε έργα υποδομής. Αντίθετα, είχαμε μεγάλη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Μια «κατανάλωση» που ξαναέστελνε τα χρήματα πίσω στους δανειστές, λόγω των εισαγόμενων προϊόντων (π.χ. αυτοκίνητα).
Μπορεί ναδημιουργήθηκαν πολυκαταστήματα, μεγάλα εμπορικά κέντρα, πολυτελή εστιατόρια και «καφέ», αλλά δεν έγινε τίποτα με ένα νέο οικιστικό περιβάλλον. Δεν έγινε ανάπλαση πρασίνου, παιδικές χαρές, αξιοποίηση δημόσιων και κοινοτικών χώρων. Ό,τι έγινε με δρόμους, πεζοδρόμια και πλατείες εξυπηρετούσε περισσότερο εργολαβικά συμφέροντα, που τα μοιραζόταν με δημοτικές, περιφερειακές και πολιτικές αρχές.
Παρ’ όλο το πολύ χρήμα που «έτρεξε» για χρόνια, όλα ακολούθησαν πορεία απαξίωσης και υποβάθμισης. Τα μόνα που έκαναν και κάνουν σταθερά αισθητή την παρουσία τους, είναι τα σκουπίδια, τα βουλωμένα φρεάτια (όταν υπάρχουν) και η χαλασμένη ασφαλτόστρωση.
Χρήματα ήρθαν πολλά. Πού όμως πήγαν; Σίγουρα όμως «μαζί δεν τα φάγαμε»!
Καταναλωτές – πολίτες – πολυεθνικές εταιρείες και προστασία του περιβάλλοντος
Όταν θέλουμε θυμόμαστε τα πάντα. Όταν αυτό μας συμφέρει; Ίσως…! Αλλά ας μην ξεχνάμε πως δεν είμαστε μόνον καταναλωτές, αλλά και πολίτες, πως υπάρχουν και άλλα κριτήρια στην αγορά προϊόντων, εκτός της ποιότητας και της τιμής.
- Είναι και η κοινωνική στάση μιας εταιρείας, αλλά και η πολιτική της στα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος
- Είναι και η πολιτική της απέναντι στη χώρα που έχει το εργοστάσιό της και πουλάει το προϊόν της. Π.χ coca-cola, fanta που έκλεισε το εργοστάσιο της Θεσ/νίκης και μετακόμισε στη Βουλγαρία για φθηνότερα μεροκάματα.
- Είναι και η προτίμηση στα τοπικά – ελληνικά προϊόντα.
Και άλλα μπορούμε να αναφέρουμε, για το πώς μπορούμε να λειτουργήσουμε με οικολογικές ευαισθησίες, αλλά και συνείδηση εθνικού συμφέροντος για όσους σέβονται τους πολίτες της χώρας που πουλάνε τα προϊόντα τους.
Καταναλωτική συμπεριφορά εντός Ελλάδος και αλλού
Ας μιλήσουμε για χώρες, όπως Γερμανία και Ελβετία. Μισθοί τουλάχιστον διπλάσιοι από την Ελλάδα, αλλά και σε πολλά προϊόντα οι τιμές είναι χαμηλότερες. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Οι κρατικοί φορείς είναι γνωστό πως ελέγχουν μόνον την ασφάλεια των προϊόντων και την τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού. Τι συμβαίνει λοιπόν;
Τη διαφορά την κάνουν οι καταναλωτές.
- Απορρίπτουν την ακριβή επιλογή
- Τουλάχιστον κατά 50% προτιμούν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στα είδη σούπερ μάρκετ, κι αυτό αναγκάζει τις γνωστές φίρμες να συγκρατούν τις τιμές τους
- Έχουν αναπτύξει οι καταναλωτές μια κουλτούρα πιο ενεργητικής καταναλωτικής συμπεριφοράς, κι αυτό κάνει τον ανταγωνισμό να αποδίδει.
Αυτό είναι ίσως και το μυστικό για τη διαφορά τιμών ανάμεσα στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της ΕΕ.
Οι διαφορές υπάρχουν και στις καφετέριες. Οι πελάτες συνεχίζουν στις ακριβές, ενώ οι μισθοί έχουν πέσει. Είναι κι εδώ θέμα αντίδρασης των πελατών
Αποτέλεσμα; Όσο και να ήθελαν να μειώσουν τις τιμές λόγω έλλειψης πελατών, αφού οι πελάτες συνεχίζουν να απολαμβάνουν ακριβά, γιατί να μειωθούν οι τιμές;
Πολλοί ταυτίζουν την ακριβή τιμή με την ασφάλεια των προϊόντων. Αυτό όμως δεν ισχύει πάντα. Για παράδειγμα, κυκλοφορούν παιδικά παιχνίδια κινέζικης κατασκευής από μεγάλες γνωστές εταιρείες στην παγκόσμια αγορά
Είχαμε κάποια στιγμή το διατροφικό σκάνδαλο με το μολυσμένο ουκρανικό ηλιέλαιο στην Ελλάδα το 2008. Επιπλέον, το λάδι αυτό χρησιμοποιούσαν και άλλες βιομηχανίες και ήταν το ίδιο ουκρανικό.
Είχαμε στο Κολωνάκι περιζήτητο εστιατόριο που πωλούσε ως χειροποίητα και οικολογικά ντολμαδάκια της «θείας…», ενώ ήταν κοινά από σούπερ μάρκετ!
Άρα, όλα έχουν σχέση με την ευθύνη που επωμίζεται ατομικά ο καταναλωτής και της οποίας, μέρος της αναλογεί στις καταναλωτικές οργανώσεις. Αυτές είναι και πρέπει να είναι αντίπαλο δέος στην κυριαρχία της αγοράς και να εκφράζουν κατά τρόπο αυθεντικό τους καταναλωτές συλλογικά.
Τι μας είπε φίλος που γνώρισε από κοντά την κοινωνία της Λατινικής Αμερικής
Παρ’ όλο που η Λατινική Αμερική είναι μια πλούσια περιοχή, ο πληθυσμός ζει στη φτώχεια. Έτσι, μας λέει ο φίλος μας, οι κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής είναι έντονα ταξικές, με διαφορές στον τρόπο διαβίωσης!
Οι μεγάλες μάζες ζουν εξαθλιωμένες στις φαβέλες. Οι λίγοι, που είναι οι πολύ πλούσιοι, ζουν στον επίγειο παράδεισο με όλες τις ανέσεις. Ανάμεσα στις δύο αυτές τάξεις, υπάρχει και μια μικρή μεσαία τάξη.
Όλα τα δημόσια αγαθά σπανίζουν και δημόσια ασφάλεια για τους πολλούς δεν υπάρχει. Όταν πέσει η νύχτα, είναι επικίνδυνο να κυκλοφορείς.
Οι πλούσιοι κατοικούν σε περιφραγμένους οικισμούς με ψηλούς τοίχους και συρματοπλέγματα. Είναι τα παραδεισένια γκέτο των πλουσίων.
Όσοι έχουν λεφτά ξεφεύγουν από τα προβλήματα, φτιάχνοντας μια πόλη μέσα στην πόλη. Είναι ο παράδεισος των λίγων πλουσίων και γύρω το καμίνι της κόλασης που αυτούς δεν τους αγγίζει. Οι υπόλοιποι ζουν εκτεθειμένοι, η ζωή τους θα υποβαθμίζεται και σχεδόν κανείς δεν θα νοιαστεί να την βελτιώσει.
Είναι αστείο να μιλά κανείς εκεί για δημόσια υγεία και παιδεία, όπως και για αναδιανομή της γης
Υπήρξαν διαχρονικά άνθρωποι που προσπάθησαν να αλλάξουν τα πράγματα στην πολύπαθη Λατινική Αμερική, αλλά λίγα πέτυχαν… Δεν πρόλαβαν, γιατί τους πρόλαβαν τα γεγονότα.
Βολιβία (Μοράλες), Βενεζουέλα (Τσάβεζ), Χιλή (Αλιέντε), Αργεντινή (Κίρχεντ), Νικαράγουα (Σαντινίστας)… Είναι μια σειρά κρατών και ηγετών που θυσιάστηκαν για τους πολλούς που ζούσαν και ζουν στις φαβέλες.
Είναι αυτοί για τους οποίους θα καίει το καντήλι της αιωνιό
τητας στη μνήμη των ανθρώπων. Είναι αυτοί που τα έδωσαν όλα – και τη ζωή τους – γνωρίζοντας πως ξεκινώντας το τραγούδι αυτό, μπορεί να μην το τελειώσουν ποτέ!
Ο Τσε Γκεβάρα είναι το μεγάλο παράδειγμα αγώνα, αν και το τραγούδι του δεν τελείωσε ποτέ!
“ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΔΙΟΓΕΝΗ”
