– Το γεωκεντρικό μοντέλο του σύμπαντος μπορεί να καθιερώθηκε από τον Πτολεμαίο, αλλά αν δεν υπήρχε ο Αριστοτέλης να το επεξεργαστεί με την εκπληκτική αναλυτική του δεινότητα, ίσως και να μην είχε κυριαρχήσει για χίλια εξακόσια περίπου χρόνια.
– Μην ξεχνάς, όμως, φίλε και το ρόλο της Εκκλησίας. Αυτή συνέδραμε για πολλούς αιώνες τη διάδοση της αριστοτελικής – πτολεμαϊκής κοσμολογίας, αφού ήταν απόλυτη στην πεποίθησή της ότι η Γη είναι ακίνητη και περιστρέφονται γύρω της όλα τα αστέρια – πλανήτες και ο Ήλιος. Η προσπάθεια του Κοπέρνικου, το 1453, να χαλαρώσει κάπως τον ασφυκτικό κλοιό της επιστήμης από την Εκκλησία, με το έργο του «Περί των περιστροφών των ουράνιων σφαιρών» δεν έφερε άμεσα κάποιο αποτέλεσμα, αλλά έμμεσα δρομολόγησε εξελίξεις. Μπορεί ο ίδιος να καταδικάστηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως αιρετικός, αλλά ενέπνευσε έναν άλλο αστρονόμο της εποχής, τον Κέπλερ, ο οποίος άνοιξε το δρόμο για τις σύγχρονες επιστήμες, της αστρονομίας και της κοσμολογίας, της φυσικής και της αστροφυσικής, αποκαλύπτοντας ένα πλανητικό σύστημα που μπορούσε να περιγραφεί μαθηματικά.
– Σωστά μιλάς, αλλά αυτή η εξέλιξη των επιστημών είχε πάρα πολύ αργούς ρυθμούς και μόνον τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια έγιναν εντυπωσιακά άλματα.
Σήμερα, λοιπόν, οι αστρονόμοι δικαιολογημένα επαίρονται για το ότι μπορούν με αξιοθαύμαστη ακρίβεια να υπολογίσουν την ηλικία του σύμπαντος, ενώ παλιότερα δεν μπορούσαν να μετρήσουν τις αποστάσεις ακόμα και των πιο κοντινών αστεριών.
– Παρόλα αυτά φίλε και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν θρησκευόμενοι με παρωπίδες που αμφισβητούν τα επιστημονικά επιτεύγματα και επιμένουν στην πλάνη τους, ότι δηλαδή η Γη δημιουργήθηκε πριν από έξι χιλιάδες χρόνια. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν σε μυθεύματα και θρησκευτικές περίεργες δοξασίες κι όμως συμβαίνει. Τι κι αν η επιστήμη παρέδωσε τα κλειδιά στη σύγχρονη κοσμολογία για να ξεκλειδώσει την πόρτα του μεγάλου μυστηρίου και να μπει μέσα για να το εξερευνήσει!
– Νομίζω πως ο σημερινός άνθρωπος έχει πλήρως συνειδητοποιήσει την κοσμική ασημαντότητά του, γι αυτό και έχει κάνει τα μεγάλα επιστημονικά άλματα για την κατανόηση του σύμπαντος και την εξέλιξη των αστεριών Θέλω, όμως, μια περίληψη για να καταλάβω, αυτό που συζητούσαμε τις προάλλες, δηλαδή την εμφάνιση των υπερκαινοφανών, των «σουπερνόβα».
– Ένα μεγάλο αστέρι, δεκαπλάσιο σε μέγεθος από τον δικό μας Ήλιο, από τη συνεχή πίεση των βαρυτικών δυνάμεων, οδηγείται στα πρόθυρα κατάρρευσης της ίδιας του της ύλης. Για να την αποφύγει, λοιπόν, εκτοξεύει μεγάλο μέρος από την αστρική του αυτή ύλη στο διάστημα και έτσι προκαλείται μια κατακλυσμική υπέρλαμπρη έκρηξη που λάμπει όσο δεκάδες δισεκατομμύρια ήλιοι.
Αυτή είναι, φίλε η γνωστή «υπερκαινοφανής» ή «σουπερνόβα» όπως αλλιώς λέγεται. Η εμφάνιση ενός « σουπερνόβα » είναι παντελώς αιφνιδιαστική στο κοσμικό διάστημα και μάλιστα έχει παρατηρηθεί πως εκεί που δεν υπήρχε, παρά ένα φαινομενικά κενό ή κάποιο αστέρι μικρής λάμψης, ξαφνικά κατά μεγαλειώδη τρόπο ξεπροβάλλει ένα «καινούργιο»αστέρι. Αυτό, θα φτάσει στη μέγιστη λαμπρότητά του και μετά θ΄αρχίσει την αντίστροφη πορεία του, δηλαδή, μια αργή και σταθερή πορεία προς ένα προκαθορισμένο τέλος. Οι σημερινοί αστροφυσικοί συνδέουν την εμφάνιση της ζωής με τις υπέρλαμπρες εκρήξεις αστεριών, διότι κατά την έκρηξη διασπείρονται στο διαστημικό χώρο τα βαρύτερα στοιχεία (άζωτο, άνθρακας, οξυγόνο, σίδηρος), που είχαν παραχθεί στον πυρήνα του αστεριού και είναι αυτά που θα αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία των χημικών ενώσεων.
Δεν ξέρω αν με αυτά τα λίγα μπόρεσα να περιγράψω το φαινόμενο, αλλά αυτές είναι οι δυνατότητές μου για συνοπτική ανάλυση του συγκεκριμένου θέματος.
Ηλίας Μάρκου