ΤΡΙΓΛΙΑ η ΤΡΙΓΛΕΙΑ
ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Η Τρίγλια ή Τρίγλεια απέχει από την Κωνσταντινούπολη γύρω στα 40 μίλια.
Πρόκειται για οικισμό, στον οποίο κατοικούσε, για αιώνες, συμπαγής ελληνόφωνος και χριστιανικός πληθυσμός, μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1922.
Ήταν κτισμένος μέσα σε κοίλωμα, που σχηματίζεται από παραθαλάσσιους λόφους και από μικρό χείμαρρο, σε μια κωμόπολη που ανήκε στην Προύσα και την Βιθυνία παλιότερα, στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά.
Πριν την οπισθοχώρηση, το 1922, η Τρίγλια, είχε 1.000 σπίτια, με 6.000 Έλληνες και 500 μουσουλμάνους κατοίκους.
Είχε 12 δημόσιες κρήνες, και ένα μεγαλοπρεπές νεοκλασικό κτήριο, στο οποίο στεγάζεται το διοικητήριο της πόλης.
Ο οικισμός σήμερα έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός και δεν επιτρέπεται η αλλοίωση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα των κτηρίων, υπάρχουν, δε, ενδιαφέροντα ερείπια βυζαντινών εκκλησιών και άλλων κτηρίων.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Οι Τριγλιανοί ασχολιόταν με το εμπόριο, την ελαιοπαραγωγή, την αμπελουργία, τη σηροτροφία και την αλιεία. Είχε, δε, 20 καφενεία, 4 φούρνους, ένα μεγάλο ελαιουργείο, 14 χειροκίνητα ελαιοτριβεία, ένα ξενοδοχείο.
Την εποχή των Ελλήνων, η Τρίγλια ήταν κέντρο εμπορίου για πολλά χωριά, όπου γινόταν και το μεγάλο παζάρι, κάθε Κυριακή όπου ερχόταν από τα γύρω χωριά και έφερναν τα προϊόντα τους, από τα Xριστιανικά και από τα Tουρκοχώρια . Εκεί έβρισκαν ό,τι χρειαζόντουσαν.
Αυτό το παζάρι διευκόλυνε και τα γύρω χωριά, που πουλούσαν τα προϊόντα τους και από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις της Τρίγλιας έκαναν δουλειές, τα εργαστήρια και τα καταστήματα τους δούλευαν ασταμάτητα.
Έφερναν κτηνοτροφικά προϊόντα, βούτυρο, καϊμάκι, γιαούρτια, τυριά, και γινόταν ζωεμπόριο. Από την λίμνη, δε, της Απολλώνιας έφερναν μεγάλα και νόστιμα ψάρια. Ακόμη, δημητριακά, λαχανικά , καπνά και προϊόντα σηροτροφίας [Μεταξένια υφάσματα].
Πριν το 1922, υπήρχαν εκεί, 2 φαρμακεία και 7 γιατροί.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΓΛΙΑΣ
Η Τρίγλεια η Τρίγλια ονομαζόταν Βρύλλειον. Κατά την αρχαιότητα, στην περιοχή, βρίσκονταν η ελληνική πόλη Βρύλλειον, η οποία αναφέρεται από τον Εκαταίο τον Μηλίσιο, αν και άλλοι ιστορικοί θεωρούν ότι το Βρύλλειον ήταν τα Μουδανιά, που βρισκόταν σε απόσταση 12 χιλιομέτρων ανατολικά.
Το Βρύλειο ( Μ. Ασία ) ήταν ελληνικό , χτίστηκε περίπου το 500 ή το 487 π. Χ. και έγινε σύμμαχος των Αθηναίων, για να προφυλαχθεί από τις επιθέσεις των Περσών.
Από τις περιγραφές των αρχαίων ,αναφέρονται σαν γειτονικές πόλεις , η Σιγή (ΣΙγιείς ), η Κίος (Κιανοί ),η Τένεδος (Τενέδειοι ), τα Δαρδανέλια (Δαρδανείς ),με τις οποίες γειτόνευε και η Τρίγλια της Μ. Ασία
Το όνομα Τρίγλια συναντάται στους; Βυζαντινούς χρόνους . Ο Σ. Βυζάντιος και ο Ι.Καντακουζηνός το αναφέρουν και ως Τριγλεία.
Το έτος 700 μ.Χ. συναντάται η ονομασία Τρίγλια , σε Πατριαρχικό Σιγγίλιο , το οποίο αναφερόμενο στο μοναστήρι της Παντοβασίλισσας , το ονομάζει Μονή Τρίγλιας.
Κατά τον Φώτη Κόντογλου, στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δασκύλειον.
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του σημερινού ονόματος της. Η πρώτη λέει ότι ΄΄τρίγλι” έλεγαν το μπαρμπούνι στην αρχαιότητα και οι κάτοικοι της περιοχής ψάρευαν, από τότε πολλά μπαρμπούνια. Ο Λούκουλλος, ο ξακουστός καλοφαγάς, προμηθευόταν από εκεί, τα μπαρμπούνια του.
Η δεύτερη εκδοχή λέει ότι προέρχεται από την Μονή Τρίγλειας, που βρισκόταν στην θέση του οικισμού.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Η Τρίγλεια ήταν ξακουστή από τα παλιά και πολλά μοναστήρια της και ήταν γνωστά, όπως και του Ολύμπου της Βιθυνίας, γιατί έπαιξαν σημαντικό ρόλο, κατά την Εικονομαχία, προσφέροντας βάση και καταφύγιο σε εικονολάτρες μοναχούς.
Αύτα ήταν τα μοναστήρια
Ι.Μ Τρίγλειας
Πιθανόν, να ιδρύθηκε στην θέση της Ελληνικής πόλης Βρύλλειον και από παραφθορά, έφθασε να γίνει Βρύλειο-Τρίγλειο-Τρίγλεια.
Ι.Μ.Παντοβασίλισσα
Η εικόνα της Παναγιάς της Παντοβασίλισσας βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας και κατά την συντήρηση της, βρήκαν και άλλη εικόνα που προϋπήρχε κάτω της , τις οποίες, λένε ότι ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.
Ι.Μ. Αγίων Πατέρων
Ι΄Μ.Βαθέος Ρύακος
Ι.Μ. Του Θεολόγου Πελεκητή
Υπήρχαν πολλές εκκλησίες, όπως το πιο σημαντικό μνημείο είναι ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, που σήμερα είναι τζαμί το Φατίχ Τζαμίκ, και άλλες πέντε, που χρονολογούνται από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Πιο εντυπωσιακές είναι εκείνη του Αϊ Γιώργη του Κυπαρισσιώτη και της Παντοβασίλισσας.
Η Τρίγλεια ήταν η πατρίδα τουλάχιστον 4 επισκόπων, διασημότερος των οποίων ο μετέπειτα Μητροπολίτη Σμύρνης και εθνομάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης [1867-1922), ο οποίος έχει ανακηρυχθεί Άγιος.
53 Άγιοι προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η Τρίγλια είχε ανεπτυγμένη εκπαίδευση. Δασκάλους έφερναν από την Ελλάδα ενώ πολλοί Τριγλιανοὶ έγιναν δάσκαλοι. Είχε μεγάλο και λειτουργικό Ελληνικό σχολείο (Το Taş Μektup), το οποίο ίδρυσε ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος Καλαφάτης και σώζεται, μέχρι σήμερα.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1915-1918
Οι κάτοικοι της πόλης, κατά τον Ευρωπαϊκό πόλεμο στο τέλος του 1915, εκτοπίστηκαν, βίαια, από την Τουρκική κυβέρνηση στην Προύσα και στα σπίτια που άφησαν, εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τη Μακεδονία.
Οι Τριγλιανοί, κάτοικοι πλέον Προύσας, δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά, καθ’ ότι, σε ολόκληρη την περιφέρεια της Προύσας είχε επιβληθεί μποϋκοτάζ σ’ όλους ανεξαίρετα τους χριστιανούς. Εξαίρεση από το μποϋκοτάζ υπήρχε μόνο για τους Τούρκους και για τους Εβραίους (;).
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ 1918-1920
Μετά την ανακωχή, οι επιζήσαντες εκτοπισθέντες επέστρεψαν πίσω στα σπίτια τους, στην Τρίγλια, οι συνθήκες ήταν άθλιες και πέθανε το 1/3 του πληθυσμού. Οι Τούρκοι, που έμειναν το διάστημα της εξορίας στα σπίτια των Τριγλιανών, τα κατέστρεψαν. Έτσι,ξεκίνησαν την ανοικοδόμηση και τις παλιές δουλειές τους, από το μηδέν.
Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ 1922
Με την πτώση του μετώπου της Μικρασιατικής εκστρατείας, οι Τριγλιανοὶ αντιλαμβανόμενοι το τί θα ακολουθούσε, πήραν την μεγάλη απόφαση του ξεριζωμού και κατάφεραν να σωθούν με δικά τους μέσα, χάρις στον Τριγλιανὸ εφοπλιστή Φίλιππα Καβουνίδη που διέθεσε 4 πλοία για την μεταφορά τους.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες από την Τρίγλια κατοίκησαν στην Νέα Τρίγλια Χαλκιδικής και στην Ραφήνα Αττικής.
ΝΕΑ ΤΡΙΓΛΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ
Η Ν. Τρίγλια ιδρύθηκε το 1922 μετά την Μικρασιατική καταστροφή, στην τοποθεσία του προϋπάρχοντος οικισμού Σουφλάρι. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού, στο μεγαλύτερο τμήμα τους, προέρχονταν από την ομώνυμη πόλη του Βοσπόρου.
Η κεντρική εκκλησία είναι η Παναγιά η Παντοβασίλισσα.
Η ΝΕΑ ΤΡΙΓΛΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ=ΡΑΦΗΝΑ
Κατά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, ήρθαν στη Ραφήνα πολλοί κάτοικοι της Τρίγλιας της Μικράς Ασίας, οι περισσότεροι με πλοία του Τριγλιανού εφοπλιστή Φίλιππου Καβουνίδη. Αυτοί εγκαταστάθηκαν στη Ραφήνα και συγκρότησαν προσφυγικό οικισμό με το όνομα «Νέα Τρίγλια», που όμως δεν επικράτησε .
Οι πρόσφυγες οικοδόμησαν τον Ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου της Παντοβασίλισσας στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στο λιμάνι. Το 1929 ολοκληρώθηκε το χτίσιμο της πρώτης εκκλησίας, αλλά δεν υπήρχαν οι εικόνες από τις εκκλησίες της Τρίγλιας (Όσες σωθήκαν πήγαν στο Βυζαντινό Μουσείο.) Το Βυζαντινό μουσείο αρνήθηκε να τις παραδώσει στους Τριγλιανούς, αλλά στο τέλος υποχώρησε.
Την δεκαετία του 1950 κατεδαφίστηκε και το 1958 ξανακτίστηκε, είναι, δε, η πολιούχος της πόλης.
********************************************************
ΣΙΓΗ ή ΣΥΓΗ
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Η Σιγή βρισκόταν ανάμεσα στην Τρίγλια και τα Μουδανία και ήταν μια κωμόπολη με 3.500 Έλληνες περίπου ,επρόκειτο για ένα παλιό καθαρό ελληνικό χωριό ,και 300 Μουσουλμάνους.
Ονομάστηκε Σιγή παραφθορά της λέξης Συκή. Ο κόλπος της Κίου που στην κάτω πλευρά του βρίσκεται η παλιά κωμόπολη, λεγόταν και κόλπος των Σύκων, από τις πολλές συκιές, που υπήρχαν στην περιοχή έτσι είχαμε ΣΥΚΗ-ΣΥΓΚΗ-ΣΙΓΗ.
Η απασχόληση των κατοίκων είχε να κάνει με την αλιεία και την γεωργία, κυρίως, με ελιές, λόγω του σχετικά φτωχού εδάφους της και με την σηροτροφία. Πολλοί, όμως, πήγαιναν στην Πόλη και ασχολούνταν με το εμπόριο.
Από την Σιγή καταγόταν ο Πατριάρχης Κωνσταντίνος Αράμπογλου, ο επίσκοπος Ναζαρέτ Θεοφάνης Παπαδόπουλος ο ποιητής Απ., Μαμμέλης και άλλοι πολλοί αρχιερείς αλλά και σημαντικοί εκπαιδευτικοί.
Ο ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ
Τον κατασκεύασε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας IV. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητο το χρονικό διάστημα μεταξύ των ετών 780-797, και ήταν η τρίτη παλαιότερη ορθόδοξη εκκλησία της περιοχής. Η εκκλησία που είναι γνωστή, ως εκκλησία των Αρχαγγέλων ή των Ταξιαρχών, αγοράστηκε πριν από 10 χρόνια από τον Κωνσταντινουπολίτη επιχειρηματία Μετέ Γιαλτσίν, ο οποίος προσπάθησε να την επισκευάσει. Καθώς,όμως, η επιτροπή μνημείων δεν του έδωσε άδεια, αποφάσισε να την πουλήσει.
META TO 1922
Ένα μέρος των κατοίκων της εγκαταστάθηκε μετά την καταστροφή στον σημερινό Βαθύλακκο Κοζάνης. Έτσι ,κατά την αλλαγή των ονομάτων το 1928-29 ονομάστηκε Νέα Σιγή και ο ναός που χτίστηκε ήταν προς τιμή και ανάμνηση της πατρίδας. Στο ναό Παμμέγιστων Ταξιαρχών, μάλιστα, κάποια στιγμή τοποθετήθηκε η παλιά αυθεντική εικόνα που υπήρχε στην Μ. Ασία. Όμως, με το διάβα του χρόνου η Σιγή λέγεται Βαθύλακκος λόγω του μεγάλου λάκκου, που υπάρχει δυτικά του χωριού.
Η ΣΙΓΗ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα ονομάζεται KUMYAKA και είχε, το 2000, πληθυσμό 552 κάτοικων, ανήκει, δε, στο δήμο Μουδανιών, στην επαρχία της Προύσας.
