ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Η Αφη(υ)σιά ή Οφιούσα (τουρκικά:Avşa) είναι νησί στην θάλασσα της Προποντίδος.
Είναι ένα από τα τέσσερα κατοικημένα νησιά του συμπλέγματος των Νησιών του Μαρμαρά.
Μικρό βραχώδες νησί σε νοτιοανατολική θέση του συμπλέγματος με έκταση 20,6ρτ.χλμ. και έχει σχεδόν σχήμα κλεψύδρας.
Το νησί είναι καλυμμένο από αμμώδες έδαφος, το οποίο προήλθε από την αποσάθρωση πετρωμάτων γρανίτη και χωρίς φυσικά λιμάνια, γι’ αυτό έχει πολύ λίγους κατοίκους.
Το βάθος της θάλασσας δεν είναι μεγάλο,γύρω από αυτό και κυμαίνεται στα 16-15 μέτρα και μάλιστα ανάμεσά στην Αφησία και την Κούταλη το βάθος είναι 1- 4 μέτρα.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ 1922
Πριν το 1922, το νησί είχε σημαντικό ελληνικό πληθυσμό. που κυμαινόταν περίπου στους 2000 ανθρώπους ,υπήρχαν και λίγοι Τούρκοι και Εβραίοι.
Υπήρχαν 2 οικισμοί στο νησί:
Η Αφησία ή Türkeli, κατά τους Τούρκους όπου κατοικούσαν κυρίως οι Έλληνες και ήταν η κύρια πόλη, επίσης γνωστή ως Avşa, στον δυτικό όρμο και στην ανατολική πεδινή πλευρά του νησιού, υπήρχε το μικρότερο χωριό Aραπλάρ,που οι Τούρκοι το ονόμασαν Yiğitler και απέχει 3χλμ. από την Αφησία .
Το όνομα Αραπλάρ, πιθανόν να έχει Αραβική προέλευση, καθώς εκεί είχαν έδρα οι Άραβες και το Αραβικό ναυτικό, κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 672-678 μ.Χ.
ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ
Υπάρχουν πολλά ονόματα που έχει αλλάξει, κατά τους αιώνες,
η Αφυ(η)σία
. Ο Διογένης της Κυζίκου λέει στα νησιά της Προποντίδας, είναι η Οφούσα ή Φίσια.
Ο Πλίνιος ονομάζει αυτό το νησί Οφιούσσα.
Στη βυζαντινή ιστορία το όνομα του νησιού είναι Αφούσια.
Το όνομα του νησιού ήταν, αργότερα γνωστό και ως το νησί των Αράβων (Αραπλάρ).
Η La Mottraye αναφέρει ότι, στις αρχές του 17ου αιώνα το νησί ονομάστηκε Πνάγια, λόγω της Μονής της Παναγίας, της οποίας το μετόχι του ΄Αγ. Γεωργίου, βρισκόταν στο νησί.
Ο Γεδεών, ο οποίος πραγματοποίησε ιστορικούς ελέγχους στα νησιά του Μαρμαρά, γράφτηκε στο όνομα του νησιού Αόσια (το 1892-1922 ), που δόθηκε από το Πατριαρχείο.
Οι ΄Ελληνες χρησιμοποιούσαν το όνομα Αφησία, πριν εγκαταλείψουν το νησί, ενώ μέχρι το 1928 χρησιμοποιείτο, επισήμως, το όνομα Avşa. Αργότερα, το όνομα του νησιού έγινε από τους Τούρκους, Βάκα.
Το νησί ονομάζεται από το 1960 Türkeli, για το Τουρκικό κράτος, αλλά σε όλο τον κόσμο παραμένει το Αφησία.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Όλη η επιφάνεια του νησιού είναι γεμάτη αρχαιολογικά ευρήματα, που ανήκουν σε όλες τις περιόδους, που έχουν καταγραφεί και στην Ελληνική ιστορία.
Από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (1600 π.Χ. έως το 1100 π.Χ.), τη Γεωμετρική Εποχή (1100 π.Χ. έως περίπου το 800 π.Χ. ), την Αρχαϊκή Εποχή. (από τον 8ο έως και τον 6ο π.Χ. αιώνα ), την Κλασική εποχή ( 5ου π.Χ. αιώνα και το θάνατο του Αλεξάνδρου.
Το 323 π.Χ., οπότε ξεκινά και η Ελληνιστική εποχή.
Και βεβαίως ρωμαϊκά – βυζαντινά – οθωμανικά επιφανειακά ευρήματα. Οι πρώτες γραπτές πληροφορίες, για τους πρώτους κατοίκους βρίσκονται στα βιβλία του γεωγράφου Στράβωνα και του ιστορικού Πλίνιου.
Το νησί ποτέ δεν ήταν πλούσιο, καθώς η φτωχή γη του δεν του έδινε αυτή την δυνατότητα, όπως και δεν είχε ποτέ ανεξάρτητη διοίκηση στο παρελθόν.
Μάλιστα, οι πληροφορίες για το Μεσαίωνα μιλούν για ένα νησί ακατοίκητο, που χρησιμοποιείτο ως τόπος εξορίας κληρικών και ευγενών.
Τα χρόνια του Βυζαντίου . Σε αυτό εξορίστηκαν οι γιοι του Κωνσταντίνου ΣΤ’ και της αυτοκράτειρας Ειρήνης, ο ηγούμενος Μακάριος ο Πελεκήτης, ο ηγούμενος Ιωάννης Καθαρών, ο ηγούμενος Ιλαρίων Δαλμάτων, ο Θεοφάνης και ο Θεόδωρος οι Γραπτοί κ.ά.
Για το λόγο αυτό βρίσκονται εκεί τα λείψανα πολλών ναών και παρεκκλησιών ΠΑΙΔΕΙΑ Παρά τις επίμονες αναζητήσεις μας δεν βρήκαμε κάποια καταγραφή για ύπαρξη Ελληνικού σχολείου, που ενδεχομένως να υπήρχε.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Η Ελληνορθόδοξη εκκλησιά ανήκε στην μητρόπολη Προικονήσσου και κατά πάσα πιθανότητα η Αφησία είχε ως προστάτη Άγιο, τον Άγιο Νικόλαο.
Αυτό μπορεί κάνεις να το δεχθεί αν λάβει υπόψιν ότι, όταν μετά 3 χρόνια από τον ξεριζωμό των κατοίκων ένας συγχωριανός τους , ο πλοίαρχος Θεοδόσης Μπόλκας έφτασε στην Αφησιά για εμπόριο,οι Τουρκοκρήτες που εγκαταστάθηκαν στο νησί, μετά την ανταλλαγή φύλαξαν την εικόνα του Αγίου Νικολάου και την έδωσαν στον Έλληνα πλοίαρχο να τη φέρει στην Ελλάδα.
ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Νότια του οικισμού και σε απόσταση 1,5 χλμ υπήρχε το μετόχι του Αγίου Γεωργίου.
Το μετόχι ή μοναστήρι της Αφύσιας, χτίστηκε από τους δύο ιερείς του Λεωνίδα και του Σείμωνα το 1628.
Κατέρρευσε, πιθανόν, από σεισμό και ξανακτίστηκε το 1834 από τον ιερέα Κιντέλι.
Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου καλύπτει 2372,00 τετραγωνικά μέτρα , βρισκόταν δίπλα από την παραλία και περιβαλλόταν από μεγάλους τοίχους. Ηταν επίσης γνωστό ως Manastir Mevkii, Παναγία, και Μερήμη Άνα . Αποτελείτο από 40 δωμάτια ή κελιά.
Τα ερείπια του μοναστηρίου, σήμερα βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση, λόγω της αδιαφορίας και της λιθοκλοπής .
Μέχρι πρόσφατα υπήρχαν τοιχογραφίες σύμφωνα με τις πληροφορίες που έδωσαν οι κάτοικοι. Δυστυχώς, τίποτα δεν υπάρχει σήμερα. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Η αμπελοκαλλιέργεια είναι πολύ ανεπτυγμένη και οι συνθήκες για την παραγωγή εξαιρετικού κρασιού ιδανικές και μαζί με την αλιεία ήταν οι κύριες πηγές βιοπορισμού στο νησί.
ΠΟΥ ΠΗΓΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Έλληνες του νησιού εγκαταστάθηκαν στην Χαλκιδική και ίδρυσαν τον οικισμό Νέα Αφησιά που αργότερα μετονομάστηκε σε Σάρτη.
Κατά τις μεγάλες ανταλλαγές πληθυσμών, ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα 18 Οκτωβρίου 1922 οι Έλληνες κάτοικοι του μικρού νησιού της Αφησιάς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, με το Υπερωκεάνιο “Κωνσταντινούπολη”, και εγκαταστάθηκαν στη Σάρτη της Χαλκιδικής. Οι πρόσφυγες, όταν έφθασαν στην Χαλκιδική μετά από σύντομη παραμονή στο Λαύριο Αττικής, φιλοξενήθηκαν στα κτήρια του Μετοχιού της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου Αγίου Όρους (500 μ. από την ακτή), για σχεδόν 2 χρόνια, αντιμετωπίζοντας την πείνα και την ελονοσία μέχρι να χτιστούν τα πρώτα σπίτια δίπλα στην παραλία, Σήμερα, η Σάρτη αποτελεί σημαντικό τουριστικό προορισμό και οι κάτοικοι της Αφησίας δημιούργησαν δραστήριο πολιτιστικό σύλλογο διασώζοντας πολύτιμα κειμήλια και κάποια τραγούδια του τόπου τους, ένα από αυτό το ”ΤΑΧΙΝΙ” θα το παρουσιάσουμε αμέσως μετά.
Η ΑΦΥ(Η)ΣΙΑ ΣΗΜΕΡΑ
Αν και είναι ένα από τα μικρότερα νησιά του αρχιπελάγους , η Avşa είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς διακοπών απο την δεκαετίας του ’70 για οικογένειες μεσαίας τάξης στην Τουρκία.
Το νησί έχει μερικούς όμορφους κόλπους για κολύμβηση και αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέρετρο και το καλοκαίρι προσελκύει περισσότερους από 50.000 τουρίστες
Ακολουθεί το τραγούδι.
Μια ταχινή – Τραγούδι από την Αφησιά της Μικράς Ασίας
Ανάρτηση από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σάρτης “Η Αφησιά”
Δημοσιεύτηκε στις 19 Φεβ 2013
Όπως αναφέρουν :
”Στο video βλέπουμε μερικούς από τους πρόσφυγες της Αφησιάς που έφτασαν στην Σάρτη το 1924, σε ένα τόπο έρημο, και έφτιαξαν για μας, τους απόγονους τους, μια πατρίδα για να ζούμε σήμερα. Την Σάρτη (Νέα Αφησιά). Τους ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ και τους το αφιερώνουμε … Πετσάβας Νικόλαος Πολιτιστικός Σύλλογος Σάρτης “Η Αφησιά”.
Κάνουμε και εμείς το ίδιο γιά αυτούς και για τα 2.500.000 Ελληνες και τους χιλιάδες άλλους Αρμένιους και Ασσύριους για όσα υπέφεραν εκείνες τις μαύρες ημέρες
