Ενωμένη Ευρώπη (κάποτε και σήμερα)

Οι εμπνευστές και οι θερμοί υποστηρικτές της Ενωμένης Ευρώπης, με νωπά ακόμα τα σημάδια από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, προσδοκούσαν μετά τις προσπάθειές τους για ένωση και συνεργασία, τον τερματισμό για πάντα της έχθρας μεταξύ των κρατών και το στέριωμα της ειρήνης. Και καθώς κυλούσαν τα χρόνια τα αισιόδοξα δείγματα συνεργασίας εμπέδωναν στην Ευρώπη – τουλάχιστον τη δυτική – τα αισθήματα δημοκρατίας.

Οι ιθύνοντες και οι εκπρόσωποι αυτής της ιδέας επιδίωξαν μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ την πραγμάτωση μιας οικονομικής σύγκλισης των κρατών μελών της με χρηματοδοτήσεις όσων υστερούσαν και την επίτευξη μιας σταθερής κοινής εξωτερικής πολιτικής για την παγίωση της ειρηνικής συνύπαρξης και την εξασφάλιση της προόδου. Προϋπόθεση και αναγκαιότητα βέβαια για την εκπλήρωση μιας τέτοιας προσδοκίας ήταν η εναρμόνιση της πολιτικής με το σεβασμό της εθνικής ταυτότητας των λαών και της πολιτιστικής παράδοσης του κάθε μέλους – κράτους. Τα όνειρα, όμως, από μεγάλα κατέληξαν απατηλά….

Κρίνοντας το όλο εγχείρημα από τα σημερινά αποτελέσματα θα μπορούσαμε αβίαστα να παραδεχθούμε πως τίποτα δε λειτούργησε όπως το είχαν σχεδιάσει και οραματιστεί οι ιδρυτές της Ενωμένης Ευρώπης.

Η κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι σχέσεις αλληλεγγύης μεταξύ των λαών εξακολουθεί και παραμένει το ζητούμενο. Η Ευρώπη σήμερα είναι φοβική, ρατσιστική, αντιδημοκρατική και άδικη απέναντι στους οικονομικά αδύναμους και τους εξαθλιωμένους.

Η πατρίδα μας εντάχθηκε ως πλήρες και ισότιμο μέλος το 1979, τότε που υπήρχαν ηγέτες με ψηλά πολιτικά αναστήματα και μεγάλα οράματα, αλλά τους διαδέχθηκαν μετριότητες. Σήμερα ζούμε σε μια Ενωμένη Ευρώπη, η οποία το μόνο που δεν είναι, είναι το ενωμένη. Οι οικονομικά ισχυροί του Βορρά καταπιέζουν τους αδύνατους του Νότου και αντί για συνεργασία και αλληλεγγύη ευδοκιμούν φαινόμενα σκληρής εκμετάλλευσης και ανταγωνιστικότητας.

Κάποιες από τις χώρες – με πρώτη καλύτερη την Ελλάδα – μπήκαν σε περιπέτειες μακρόχρονης οικονομικής κρίσης. Τα βάρη όλα φορτώθηκαν στους πολίτες, οπότε οι μεσαίες τάξεις διαλύθηκαν και ο ευρωσκεπτικισμός γιγαντώθηκε. Μαζί δε με τον ασυγκράτητο λαϊκισμό πλημμύρισε σήμερα η γηραιά ήπειρος και από ακραίες αντιλήψεις για την προσφυγιά και τη μετανάστευση.

Ο ρόλος της σημερινής ευρωπαϊκής ηγεσίας αμφισβητείται, όσο οι ανισότητες μεγεθύνονται και οι πανανθρώπινες αξίες περιθωριοποιούνται. Οι αδύναμοι λαοί δυσπιστούν όλο και περισσότερο για την προοπτική της ενωμένης Ευρώπης, αφού αντιλαμβάνονται πως όλο και πιο πολύ αυτοαναιρείται. Τα τρία (ΑΑΑ) που κυριαρχούν στις κοινωνίες των λαών που υποφέρουν είναι: Ανησυχία, Αβεβαιότητα και Ανασφάλεια.

Για να υπάρξει, λοιπόν, μέλλον στη διευρυμένη σημερινή ενωμένη Ευρώπη, πρέπει να αναδειχθούν και πάλι προσωπικότητες ηγετικές για να την επαναφέρουν στην αφετηρία της, και με σχέδιο και όραμα, να την οδηγήσουν στην πραγμάτωση του σκοπού για τον οποίο συστάθηκε κάποτε και υπάρχει σήμερα. Δεν αντέχεται άλλο το σημερνό κατάντημα της υποταγής των λαών στον κυνισμό των Αγορών. Παντού και όλοι γράφουν τις αγορές με Α κεφαλαίο, όπως γράφουμε και τη λέξη Θεός. Μήπως τελικά αντικαταστήσαμε το Θεό με τις Αγορές;

Ηλίας Μάρκου