Τα πάντα αργά ή γρήγορα αλλάζουν, προσαρμόζονται, αέναη πορεία προς τα εμπρός, προς την πρόοδο και την εξέλιξη! Η ιστορία του ανθρώπινου γένους, ουσιαστικά, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα αυτής της τάσης προς τα εμπρός, που επιδιώκει την υπέρβαση κάθε παλιού, φθαρμένου και παρωχημένου. Όμως τις ανθρώπινες κοινωνίες, όπως και τη φύση, διέπει ο νόμος της αδράνειας, η ταυτόχρονη δηλαδή τάση αντίστασης σ κάθε μεταβολή, σε κάθε εξέλιξη, σε κάθε αλλαγή! Ανάμεσα σε δύο πόλους, λοιπόν, κινείται η ιστορία και η ζωή μας, ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση. Παρότι, όμως, η δημιουργική διαπάλη προόδου και συντήρησης είναι φυσιολογική και διαχρονική, σπάνιες είναι οι περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι συμβιβάστηκαν μαζί της και πάμπολλες φορές όπου ταύτισαν την πρόοδο με την προοδοπληξία, τη συντήρηση με την αντιδραστικότητα και την προγονοπληξία. Ιδίως σε εποχές παράξενες και μεταβατικές, όπως η σημερινή, οι έννοιες προοδευτικός και συντηρητικός είναι τόσο πολύ ιδεολογικά φορτισμένες και στερεοτυπικά νοηματοδοτημένες, και λειτουργούν διχαστικά και αποπροσανατολιστικά.
Η ιδεοληψία της προοδευτικότητας ότι το παραδοσιακό είναι κακό και το σύγχρονο είναι εξορισμού καλό έχει πλήξει καίρια τις δομές και τη συνοχή της κοινωνίας μας. Έχει πλήξει και πλήττει ακόμα και την Εκκλησία, η οποία από πολλούς χαρακτηρίζεται συντηρητική και οπισθοδρομική… Αλλά η Εκκλησία του Χριστού στοχεύουσα, αγωνιώσα και αγωνιζόμενη για τη διαρκή πορεία του ανθρώπου προς την τελείωση και τη θέωση, είναι γνήσια προοδευτική!
Στη δισχιλιετή πορεία της, χωρίς να αλλάξει ή να αρνηθεί ή να αναθεωρήσει την αλήθεια του Ευαγγελίου, ζει μέσα στον κόσμο, παρακολουθεί άγρυπνα τη ροή των πραγμάτων, των καταστάσεων και των εκάστοτε περιστάσεων, προσφέροντας στον σύγχρονο παραπαίοντα και ζαλισμένο από τη δίνη των συνεχών αλλαγών και ανατροπών άνθρωπο ένα σταθερό σημείο αναφοράς. Η Εκκλησία επομένως δεν αναγνωρίζει ούτε και χρειάζεται προοδευτικούς ή συντηρητικούς. Κι είναι άμοιρος φρονήματος γνήσια εκκλησιαστικού όποιος αποδίδει και όποιος αποδέχεται τέτοιους χαρακτηρισμούς!
Ο Σύρου Δωρόθεος
Ηλίας Κ Μάρκου