Για μία νέα επεμβατική μέθοδο, τη μηχανική θρομβοεκτομή, που αντιμετωπίζει βαριά εγκεφαλικά εντός 24ώρου και όχι στο στενό πλαίσιο των έξι ωρών, μιλά στο Πρακτορείο 104,9 FM και στην εκπομπή της Τάνιας Μαντουβάλου «104,9 Μυστικά Υγείας» ο παθολόγος, εξειδικευμένος στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών Κωνσταντίνος Βέμμος.
Ο κ. Βέμμος αναφέρει ότι η μέθοδος εφαρμόζεται σε ελάχιστα κρατικά νοσοκομεία της Ελλάδας, τονίζοντας την επιτακτική ανάγκη ότι πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερα κέντρα, γιατί όπως εξηγεί, το εγκεφαλικό σήμερα θεραπεύεται, και όταν υπάρχει οργάνωση, οι γιατροί μπορούν να πετύχουν μείωση όχι μόνο της θνητότητας αλλά και της αναπηρίας.
Ο διακεκριμένος παθολόγος μιλά με αφορμή το συνέδριο του ΕΟΕ που διεξάγεται από την Πέμπτη στην Αίγλη Ζαππείου. Αναφέρεται στα νεότερα επιδημιολογικά στοιχεία, στις αιτίες, την πρόληψη, αλλά και στα συμπτώματα που κανείς δεν πρέπει να αψηφήσει, ειδικά τις πρώτες ώρες.
Το εγκεφαλικό αποτελεί διεθνώς τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά το έμφραγμα, και την πρώτη αιτία αναπηρίας των ενηλίκων. Απαντάται συχνότερα στην τρίτη ηλικία, με συνηθέστερη αιτία να είναι η κολπική μαρμαρυγή, που ευθύνεται για το ένα στα τρία εγκεφαλικά. Επίσης το 20% των ατόμων που παθαίνουν εγκεφαλικό μένουν κατάκοιτοι για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τους.
Στάσιμα με αυξητικές τάσεις τα εγκεφαλικά στην Ελλάδα
Σε παγκόσμια κλίμακα τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι δεύτερη αιτία θνητότητας μετά το έμφραγμα. Αλλά και στην Ελλάδα περίπου 22 στους 100 θανάτους οφείλονται σε εγκεφαλικό επεισόδιο, με το έμφραγμα να προηγείται και πάλι σε 26 στους εκατό θανάτους. Ωστόσο αν και κανείς θα περίμενε να έχουν μία πτωτική τάση λόγω των εξελίξεων στην ιατρική επιστήμη, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. «Έχουμε ενδείξεις ότι ενδεχομένως να είναι στάσιμα ή και να αυξάνονται. Και αυτό οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού. Στον πληθυσμό της Ελλάδας η μέση ηλικία αυξάνεται, τα εγκεφαλικά έχουν σχέση με μεγαλύτερες ηλικίες, άρα ενδεχομένως να μην μειώνονται. Τα δύο τρίτα των εγκεφαλικών άλλωστε είναι πιο συχνά μετά τα 65. Αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης αυξάνονται, λόγω γήρανσης του πληθυσμού, όπως πχ στη Σουηδία», λέει ο κ. Βέμμος.
Αιτίες
Μία ομάδα εγκεφαλικών προκαλείται από την αθηροσκλήρωση, που προσβάλλει και την καρδιά και προκαλεί το έμφραγμα, λέει ο κ. Βέμμος. «Η αθηροσκληρωτική νόσος, σχετίζεται με την αύξηση της χοληστερίνης, την αύξηση της πίεσης, το κάπνισμα και τον διαβήτη. Δύο επιπλέον παράγοντες, που τους ξεχνάμε στην Ελλάδα, είναι η έλλειψη άσκησης, και το κακό διαιτολόγιο. Ουσιαστικά είναι έξι παράγοντες, που προκαλούν το 90% της αθηροσκλήρωσης. Μία δεύτερη σημαντική αιτία που ευθύνεται για το ένα στα τρία εγκεφαλικά σήμερα στον γερασμένο πληθυσμό της Ελλάδας και της Ευρώπης, είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία μάλιστα προκαλεί βαρύ εγκεφαλικό», επισημαίνει ο κ. Βέμμος και προσθέτει ότι σε αυτές τις περιπτώσεις δημιουργείται θρόμβος μέσα στη καρδιά, ο οποίος φεύγει και φράζει ένα αγγείο του εγκεφάλου. «Υπάρχουν και άλλες αιτίες εγκεφαλικών όπως πχ λόγω αυξημένης πίεσης να σπάσει ένα αγγείο και να δημιουργηθεί αιμορραγία, ή να υπάρχει ένα εκ γενετής ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, να σπάσει και να δημιουργηθεί η λεγόμενη υπαραχνοειδής αιμορραγία. Υπάρχουν αρκετές ”ομάδες” εγκεφαλικών με διαφορετικές θεραπείες», υπογραμμίζει ο γιατρός.
Συμπτώματα και πότε τρέχουμε στο νοσοκομείο
Και το ερώτημα αν τα συμπτώματα διαφέρουν σε κάθε περίπτωση εύλογο: « Τα συμπτώματα στην υπαραχνοειδή αιμορραγία, που είναι το 5% των εγκεφαλικών και προσβάλλει κυρίως νεότερα άτομα και ειδικά γυναίκες 40-50, ξεκινούν με έναν βαρύ ασυνήθιστο πονοκέφαλο. Το άτομο για πρώτη φορά στη ζωή του αισθάνεται σα να του πέφτει μία πλάκα στο κεφάλι. Ωστόσο υπάρχουν τρία συμπτώματα, που αφορούν περίπου το 90% των εγκεφαλικών και ο κόσμος οφείλει να τα γνωρίζει. Το πρώτο είναι να στραβώσει το στόμα. Το δεύτερο είναι ένα από τα δύο χέρια να έχει αδυναμία ή να παραλύσει ακόμα και για δέκα λεπτά. Και το τρίτο σύμπτωμα είναι να παρουσιαστεί κάποια δυσκολία στην ομιλία. Εάν ένα από αυτά τα τρία συμβαίνει πάμε αμέσως στο νοσοκομείο. Δεν πάμε στο απογευματινό ιατρείο του γιατρού μας. Και προσοχή τα ελαφρά εγκεφαλικά τα κάνουμε εντελώς καλά. Ωστόσο αν ο ασθενής δεν πάει τις αμέσως επόμενες ώρες στο νοσοκομείο να δεχτεί βοήθεια, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί και να μείνει παράλυτος πχ από το ένα χέρι».
Οι δύο στους δέκα μένουν κατάκοιτοι
Έχουμε δύο καινούργιες μεθόδους για τη διάνοιξη του αγγείου, γιατί στην ουσία στο 80% των εγκεφαλικών αποφράσσεται ένα αγγείο μέσα στον εγκέφαλο μας, και όταν αποφράσσεται το αγγείο νεκρώνει ο εγκέφαλος, εξηγεί ο κ. Βέμμος. «Η μία περίπτωση αντιμετώπισης είναι να δώσουμε φάρμακο (το λέμε θρομβόλυση), που λιώνει το θρόμβο, το οποίο το έχουμε είκοσι χρόνια, ασχέτως αν εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα ή όχι. Το καινούργιο όμως που έχουμε, αφορά τα βαριά εγκεφαλικά, δηλαδή τους ασθενείς που σχεδόν είναι κατάκοιτοι τα επόμενα χρόνια της ζωής τους ή πεθαίνουν. Είναι περίπου οι δύο στους δέκα, δηλαδή το 20%. Η επεμβατική τεχνική που χρησιμοποιούμε ονομάζεται μηχανική θρομβοεκτομή. Με ειδικές συσκευές, δηλαδή καθετήρες, μπαίνουμε μέσα στο αγγείο του εγκεφάλου, που έχει αποφραχθεί και βγάζουμε το θρόμβο. Η μέθοδος είναι πολύ καινούργια, ενός- δύο ετών, και γίνεται μια προσπάθεια σε Ευρώπη και Αμερική να αναπτυχθεί, γιατί πρέπει να υπάρχει ειδικό κέντρο. Στην Ελλάδα εφαρμόζεται σε μικρή έκταση. Λίγα κρατικά νοσοκομεία την κάνουν, όπως πχ στο Γεννηματάς, οι συνάδελφοι έχουν κάνει πάνω από 15 περιστατικά. Επίσης στο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστημιακό της Πάτρας. Η μέθοδος πρέπει να γίνεται εντός έξι ωρών από την εμφάνιση του επεισοδίου, ωστόσο με ειδικές τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, με ειδική μαγνητική τομογραφία και αξονική, μπορούμε να την εφαρμόσουμε σε ορισμένους ασθενείς και στις πρώτες 24 ώρες», τονίζει ο γιατρός.
«Το εγκεφαλικό θεραπεύεται αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα κέντρα»
Σε ερώτηση για το τι αναμένει στο άμεσο μέλλον ο κ. Βέμμος απαντά: «Αυτό που πρέπει να κάνουμε άμεσα είναι να οργανώσουμε αυτά τα πράγματα στη χώρα μας, καθότι απαιτείται ομάδα 24 ώρες το 24ωρο και σαφώς περισσότερα κέντρα. Η Ελλάδα πάσχει από αυτό. Έχει μεθόδους, αλλά δεν μπορεί πάντα να τις εφαρμόσει. Σήμερα το εγκεφαλικό θεραπεύεται, αν έχουμε όμως οργάνωση. Τότε μπορούμε να πετύχουμε στην οξεία φάση, μείωση της θνητότητας και μείωση της αναπηρίας, που είναι πολύ σημαντικό και για τον ασθενή, και για την οικογένεια, και για την κοινωνία».
