Οι ηρωίδες Βοιώτισες γυναίκες του 20ού αιώνα με τα παγιδευμένα όνειρα, τις ματαιωμένες προσδοκίες στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, της μετανάστευσης, της φτώχειας, της επιβίωσης

Δεν έχει και τόση σημασία πότε και πού ξεκίνησε η ιστορία της Ημέρας της Γυναίκας, το θέμα είναι ότι τη διεκδικούν πολλοί: άλλοι τη θέλουν να γεννήθηκε το 1857 στη Νέα Υόρκη σε μια μεγάλη απεργία από εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας, άλλοι την ορίζουν στις αρχές του 20ου αιώνα και άλλοι την τοποθετούσαν στη νεογέννητη Σοβιετική Ένωση. Το σημαντικό όμως είναι ότι από το 1975 όταν και τα Ηνωμένα Εθνη την υιοθέτησαν είναι η ημέρα που γυναίκες και άνδρες διαδηλώνουν σε όλο τον κόσμο με αίτημα εν τέλει έναν καλύτερο κόσμο. Την ημέρα αυτή θυμάμαι τις γυναίκες του Βοΐου που άνηκαν στις παλιότερες γενιές

Ένοιωθα από μικρός απόλυτη εκτίμηση και σεβασμό γι αυτές καθώς έβλεπα τον τιτάνιο αγώνα που έδιναν

καθημερινά στη μάχη της επιβίωσης.

Ήταν η εποχή των γιαγιάδων και των μανάδων μας, των χρόνων πριν από την μεταμόρφωση της κοινωνίας μας…

Ήταν οι Βοιώτισες του 20ού αιώνα με τα παγιδευμένα όνειρα, τις ματαιωμένες προσδοκίες στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, της μετανάστευσης, της φτώχειας, της επιβίωσης.

Ήταν οι ηρωίδες που κράτησαν τα σπίτια όρθια μέσα σε δύσκολες εποχές με φτώχεια και στερήσεις, μα μ’ ενα μεγαλειώδες κουράγιο ζωής, βάδιζαν μπροστά και δημιουργούσαν.

«Αιχμάλωτες» των καιρών λόγω συνθηκών, ηθών και εθίμων, λόγω ανάγκης, άγνοιας, μοιρολατρίας.

Υπάκουες, αγόγγυστες, σιωπηλές, ακάματες, στωικές. Ενίοτε περήφανες, αυταρχικές, δυναμικές.

Ήταν οι γυναίκες που δεν ξεχώρισαν, δεν έγιναν ποτέ γνωστές, που έζησαν και έφυγαν μέσα στην αφάνεια,

γιατί ξόδεψαν τη ζωή τους σε αυτό που τις έταξαν οι συνθήκες ή αυτό που εκείνες θεώρησαν μοίρα.

Αυτές, που σε κάποιες περιπτώσεις αντιστάθηκαν, ενώ άλλες που παραδόθηκαν χωρίς αντίσταση…

Ο τρόπος ανατροφής των γυναικών του Βοΐου ήταν τέτοιος που τις καθιστούσε το δεξί χέρι του άντρα.

Η ανατροφή τους πάντα αυστηρή. Από μικρές μάθαιναν στην σκληραγωγημένη ζωή.

Γυναίκες που μεγάλωναν παιδιά που φρόντιζαν σπίτια και χωράφια, ζωντανά … Γυναίκες που ζούσαν κάτω από ένα είδος δουλείας που δεν στηριζόταν στη βία, αλλά στο συναισθηματικό τους δέσιμο με την οικογένεια και στην αποδοχή από τη μεριά τους ενός κοινωνικού συστήματος που είναι παντελώς άδικο. Δεν διαμαρτύρονταν, δεν εξεγείρονταν αλλά το δέχονταν φυσικά και μοιρολατρικά.

Η γυναίκες παλιά ζούσαν σε μια σκληρή κοινωνία που ήθελε να δουλεύουν πολύ, να μην έχουν γνώμη μέσα στην πολυπληθή οικογένεια και να υπακούει στις προσταγές του άνδρα και των πεθερικών της.

Ο γάμος ήταν υπόθεση οικογενειακή και ποτέ επιλογή του κοριτσιού. Ο μόνος τρόπος για να παντρευτεί μια γυναίκα ήταν το προξενιό… Δεν είχε δικαίωμα να αρνηθεί. Όπως ήταν μαθημένο να υπακούει τον πατέρα,αργότερα θα συνέχιζε να υπακούει τον σύζυγο. Είχε εξοικειωθεί με την υποταγή από πολύ νωρίς..

Στα επίσημα τραπέζια η γυναίκα δεν παραβρίσκεται ποτέ. Αν και ετοιμάζει η ίδια τα πάντα, αν και πηγαινοέρχεται κουβαλώντας τα εδέσματα, δεν θα καθίσει να απολαύσει το φαγητό μαζί με τους καλεσμένους. Το καθήκον είναι μόνο να ευχαριστηθούν οι άλλοι

Να πει δημόσια τη γνώμη της ή να σταθεί πλάι στο σύζυγο ήταν αδιανόητο. Πολύ πρόθυμα ήταν ένα βήμα πίσω, ή ένα σκαλί πιο κάτω…

Μια απλή, αθώα κίνηση ήταν ικανή να παρεξηγηθεί, ενώ η οικογένεια αναλάμβανε, όχι σπάνια με βάρβαρα μέσα, να προφυλάξει τις κοπέλες Παρά την κούραση και τον καθημερινό μόχθο ήταν πάντοτε χαμογελαστές χαρούμενες και Καλοσυνάτες Όλα όσα σήμερα εμείς θεωρούμε απλά και αυτονόητα, τότε ήταν όχι απλώς πολύπλοκα και αδιανόητα,αλλά στη σφαίρα του εξωπραγματικού. Στην πραγματικότητα ζούσαν στη κοινωνία των “δεν”, των “μην” και των “όχι”! Των απαγορεύσεων, των αρνήσεων και του περιορισμού της ελευθερίας

Βλέποντας σήμερα τις παλιές κιτρινισμένες φωτογραφίες αυτών των γυναικών, αφουγκράζεσαι τις εκκωφαντικές σιωπές τους, τον κρυφό πόνο τους, τις χαμένες ζωές τους.

Βασίλης Παπαδημούλης