Όπως σε προηγούμενες αναρτήσεις αναφέραμε, από τις μετακινήσεις των Πελασγοτυρρηνών των αρχαίων Δυτικομακεδόνων οι βασικοί δρόμοι τους ήταν μέσω Θαλάσσης
Οι Πελασγοί ήταν ταυτισμένοι με την θάλασσα
Ο Πελασγός από τον οποίο πήραν το όνομα του είναι τόσο παλιός ώστε φέρεται, σύμφωνα με την μυθολογία, ως υιός του Ποσειδώνος.
Ο συμβολισμός αυτός είναι σύμφωνος με την θαλασσινή καταγωγή του Ελληνικού έθνους και την ναυτοσύνη των Ελλήνων.
Κατά πολλούς γλωσσολόγους οι λέξεις Πελασγός- Πελασγοί πολλά από τα ετυμολογικά στοιχεία οδηγούν στον πανάρχαιο, ανήσυχο και τολμηρό λαό της θάλασσας που μεταναστεύει και ταξιδεύει
1.εκ του πελαργός=ταξιδευτής
2. εκ του περάω=περνώ θάλασσαν (μετανάστης, θαλασσοπόρος )
3. εκ του πλάζω=περιπλανώμαι δια θαλάσσης( λαός της θάλασσας)
4. εκ του πέλας=πλησίον+άγω(οδηγώ, ηγούμαι μεταφέρω στους γειτονικούς λαούς)
5. εκ του πέλας=πλησίον+άγω(οδηγώ, ηγούμαι μεταφέρω στους γειτονικούς λαούς
Οι Πελασγοί ήταν εξαίρετοι ναυτικοί και σε αυτούς αποδίδεται ο εξοπλισμός των πολεμικών πλοίων με έμβολο.
Επίσης, ήταν μεταλλουργοί και διακρίθηκαν στο εμπόριο και στις τέχνες.
Ήταν φυσικό η συνέχεια τους οι Τυρρηνοί να συστηματοποιήσουν τα πάντα στην συμπεριφορά των πληρωμάτων και έχει ενδιαφέρον ένας νόμος που έγινε στην εποχή των Τυρρηνων και δημοσιεύτηκε από το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Έχει μάλιστα διασωθεί ένα τμήμα του νόμου που αφορά την συμπεριφορά του πληρώματος όταν βρίσκετε πάνω στο καράβι από τον [ ΠΑ 9.82, Αντίπατρος Θεσσαλονικεύς]
Τμήμα Φιλολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΤΥΡΡΗΝΩΝ ΠΑ 9.82 ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΣ1
Αρχαίο κίμενο
Μηδ΄ ὅτ΄ ἐπ΄ ἀγκύρης, ὀλοῇ πίστευε θαλάσσῃ,
ναυτίλε, μηδ΄ εἴ τοι πείσματα χέρσος ἔχοι.
καὶ γὰρ Ἴων ὅρμῳ ἐνικάππεσεν, ἐς δὲ κόλυμβον
ναύτου τὰς ταχινὰς οἶνος ἔδησε χέρας.
φεῦγε χοροιτυπίην6 ἐπινήιον· ἐχθρὸς Ἰάκχῳ
πόντος. Τυρσηνοὶ τοῦτον ἔθεντο νόμον.2
Μετάφραση
Ούτε και αγκυροβολημένος μην εμπιστεύεσαι τη φονική θάλασσα,
ναυτικέ, ούτε κι αν η στεριά κρατάει τα σχοινιά του πλοίου σου.
και ο Ίων έπεσε σε λιμάνι, και τα χέρια του ναύτη,
τα γρήγορα στην κατάδυση, το κρασί τα έδεσε.
να αποφεύγεις τους χοροπηδηχτούς χορούς στο κατάστρωμα. Εχθρός του Ιάκχου
είναι η θάλασσα. Τον νόμο αυτόν τον θέσπισαν οι Τυρρηνοί
ΤΥΡΡΗΝΟΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ
Αναζητώντας την Τυρρηνία και τους Τυρρηνούς επανειλημμένως πέφταμε στην βιβλιογραφία στην αναφορά τόσο στην μυθολογία αλλά και την ιστορία στην εμφάνιση των Τυρρηνών πειρατών
Γεγονός που μας προβλημάτιζε μια και Δ. Μακεδονία και θάλασσα είναι δυο γεγονότα που για την εποχή μας δεν ταιριάζουν
ΤΥΡΡΗΝΙΑ (ΑΠΟΣΤΑΣΗ ) ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ
Ο χώρος που βρίσκεται ανατολικά της πόλης της Βέροιας μέχρι τα σημερινά Γιαννιτσά και όχι μόνο έχει κατοικηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων.
Από την εποχή που ο Θερμαϊκός κόλπος δεν βρισκόταν στα σημερινά του περιορισμένα όρια αλλά έφθανε στους πρόποδες του Βέρμιου,των Πιερίων και του Πάικου Στο μέρος του εύφορου σημερινού κάμπου και ανάμεσα στο Βέρμιο και τα Πιέρια υπήρχε μια αμμουδερή περιοχή που την ονόμαζαν Ημαθία η ροή δε και οι εκβολές του ποταμού προκάλεσαν την δημιουργία νέων εδαφών
Η εκβολή του Αλιάκμονα βρισκόταν σε άλλο σημείο πολύ πιο πάνω από τις σημερινές εκβολές.
Δυναμικό ρόλο στην δημιουργία της πεδιάδας διαδραμάτισε ο Αλιάκμων μεταφέροντας ακατάπαυστα προσχωτικά υλικά που τα άφηνε στο βυθό της ρηχής θάλασσας
Από την ανατολική πλευρά του κάμπου κατά τον ίδιο τρόπο μετέφερε και ο Αξιός ποταμός με αποτέλεσμα να αρχίσει να κλείνει ο Θερμαϊκός στο βορεινό τμήμα του ,η θάλασσα να γίνεται λίμνη η ”Λίμνη των Γιαννιτσών που όμως επικοινωνούσε με τον υπόλοιπο κόλπο μέσα από ένα κανάλι που είναι ο σημερινός ποταμός Λουδίας
Στοιχεία για προϊστορική κατοίκηση βρέθηκαν στο χωρίο Ν. Νικομήδεια
Και τα χωράφια που δημιουργήθηκαν αρχικά τα εκμεταλλεύτηκαν οι Βοττιαίοι από τους οποίους και πήρε αρχικά το όνομα Βοττιαία αργότερα ήρθαν οι Μακεδόνες και 650 πχ και δημιούργησαν τις Αιγές διωχνοντας τους Βοττοιείς
Η ΠΕΙΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥΣ ΤΥΡΡΗΝΟΥΣ
Η πειρατεία στον αρχαίο Μεσογειακό κόσμο αποτελεί την αρχαιότερη καταγεγραμμένη εμφάνιση του φαινομένου της πειρατείας,δηλαδή της καταλήστευσης πλοίων και πόλεων από ένοπλες ναυτικές ομάδες. Ξεκινώντας από Αλασγικές, Αιγυπτιακές και Ουγκαριτικές πηγές της 2ης π.Χ. χιλιετίας, περνώντας απ’ τον Όμηρο, τον Ηρόδοτο, το Θουκυδίδη και φτάνοντας ως το Λίβιο και τον Πλούταρχο, οι περισσότεροι συγγραφείς της αρχαιότητας ασχολήθηκαν με τα έργα και τις ημέρες των πειρατών.
Δεν είναι όμως μόνο οι καταγραφές. Θεωρείται βέβαιο ότι η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε ο πρώτος ευρύς γεωγραφικός χώρος που η πειρατεία απέκτησε μαζικά χαρακτηριστικά. Ως μέθοδος προσπορισμού υλικού πλούτου και δούλων αξιοποιήθηκε από σχεδόν όλους τους λαούς που κατοίκησαν τις ακτές της κατά την αρχαιότητα: από τους προϊστορικούς Λαούς της Θάλασσας και τους Ετρούσκους μέχρι τους Ιλλυριούς και τους Κίλικες των τελευταίων προχριστιανικών αιώνων, ακόμα και τους Έλληνες που μαζί με τον κλασικό πολιτισμό γέννησαν κάποιους από τους φοβερότερους πειρατές του τότε γνωστού κόσμου.
Δεν είναι υπερβολή εάν ειπωθεί, πως η ιστορία της πειρατείας ξεκινά σχεδόν ταυτόχρονα με την ιστορία της ναυτιλίας και του εμπορίου. Το πού ακριβώς ο άνθρωπος ξεκίνησε να χρησιμοποιεί συστηματικά θαλάσσια μέσα, το γνωρίζουμε: στη Μεσόγειο. Το πότε, δεν μπορεί να προσδιορισθεί με ακρίβεια.
Σίγουρα πάντως ήταν πολύ πριν απ’ το 3000 π.Χ., η ναυσιπλοΐα δεν ήταν άγνωστη για τον κάτοικο της νεολιθικής Ελλάδας.
Τι παρακινούσε όμως τον ψαρά ή τον έμπορο της Μεσογείου να γίνει «ληστής της θάλασσας»;
Η απάντηση δίνεται από τον ακόλουθο συνδυασμό παραγόντων:
. Συνήθως η πατρώα γη του ήταν πετρώδης και απέφερε χαμηλή ή μηδενική αγροτική παραγωγή, η δε αλιεία δεν αρκούσε από μόνη της για να εξασφαλίσει ευημερία σε μεγάλη κλίμακα.
Ο κύριος όγκος του εμπορίου διεκπεραιωνόταν μέσω θαλάσσης, γιατι ηταν πολύ αργές και ακριβές τις χερσαίες μεταφορές
Συνήθως τα πλοία έπλεαν κοντά στην ξηρά για να είναι εύκολος ο προσανατολισμός, για να βρουν γρήγορα αγκυροβόλιο εάν χαλάσει ο καιρός ή γιατί χρειάζονταν συχνό ανεφοδιασμό. Έτσι λοιπόν εντοπίζονταν εύκολα και ήταν ευάλωτα σε πειρατικές ενέδρες.
ΘΟΥΚΙΔΗΔΗΣ
Για το Αιγαίο της ίδιας περιόδου, δηλαδή πριν τον Τρωικό πόλεμο, ο Θουκυδίδης υποστηρίζει πως η πειρατεία αποτελούσε συνήθεια τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους Φοίνικες και Κάρες) από πολύ παλιά, και ότι αυτό το έργο χάριζε δόξα. Περιγράφει μάλιστα το φόβο των πειρατών ως την αιτία που οι πρώτοι Έλληνες κυκλοφορούσαν πάντα ένοπλοι, ακόμα και στις καθημερινές ασχολίες τους, και έκτιζαν τις πόλεις (των νησιωτικών συμπεριλαμβανομένων) «ἐπὶ πολὺ ἀντίσχουσαν ἀπὸ θαλάσσης», δηλ. μακριά από τη θάλασσα. Αναφέρει τέλος το Μίνωα ως τον πρώτο που κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής θάλασσας και έδιωξε τους ληστές απ’ τα νερά της.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Πολιτικά του Αριστοτέλη, ο «ληστρικός βίος» συμπεριλαμβάνεται στις πέντε κατά φύσιν δραστηριότητες με τις οποίες εξασφαλίζεται η αυτάρκεια, δίπλα στην κτηνοτροφία, την αλιεία, το κυνήγι και τη γεωργία. και πειρατεία
ΠΕΙΡΑΤΙΑ ΜΑΖΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Θεωρείται βέβαιο ότι η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε ο πρώτος ευρύς γεωγραφικός χώρος που η πειρατεία απέκτησε μαζικά χαρακτηριστικά. Ως μέθοδος προσπορισμού υλικού πλούτου και δούλων, αξιοποιήθηκε από σχεδόν όλους τους λαούς που κατοίκησαν τις ακτές της κατά την αρχαιότητα: από τους προϊστορικούς Λαούς της Θάλασσας και τους των τελευταίων προχριστιανικών αιώνων, ακόμα και τους Έλληνες που μαζί με τον κλασικό πολιτισμό γέννησαν κάποιους από τους φοβερότερους πειρατές του τότε γνωστού κόσμου.
Ενίοτε η ηγεμονία κάποιων δυνάμεων σε ευρύτερα τμήματα της θάλασσας περιόριζε προσωρινά τη δράση των πειρατών, , αλλά αυτό επ’ ουδενί σήμαινε την εξάλειψή τους
. Η πλήρης καταστολή της πειρατείας επιτεύχθηκε μόλις τον 1ο αι. π.Χ. από τους Ρωμαίους με το Γαβίνειο Νόμο,
Γαβίνειος Νόμος
Ο Γαβίνειος Νόμος (λατινικά: Lex Gabinia) είναι ένα νομοθέτημα της ύστερης περιόδου της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας (67 π.Χ.), του οποίου εισηγητής ήταν ο δήμαρχος Γαβίνιος (εξ ου και το όνομά του). Προέβλεπε την παραχώρηση έκτακτων εξουσιών στον απερχόμενο ύπατο Γνάιο Πομπήιο, ώστε αυτός να προχωρήσει στην καταστολή της πειρατείας.
Αρχικά ο Γαβίνιος παρουσίασε προς ψήφιση ένα σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο για τα τρία επόμενα έτη ο Πομπήιος θα οριζόταν ανθύπατος και θα του παραχωρούνταν (α) απόλυτη δικαιοδοσία σε όλες τις θάλασσες μέχρι τις Ηράκλειες στήλες (δηλ. ολόκληρη τη Μεσόγειο), καθώς και στην ξηρά μέχρι την απόσταση των 400 σταδίων από την ακτή,
(β) δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το δημόσιο ταμείο και τις περιουσίες των γαιοκτημόνων κατά βούληση,
(γ) 15 συγκλητικοί ως βοηθοί του και 200 πλοία, τα οποία μπορούσε να επανδρώσει με υποχρεωτική στρατολόγηση οποιουδήποτε έκρινε ικανό.
Η πρόταση προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στους πατρικίους (ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ο μόνος που την στήριξε δημοσίως ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας), αφού ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας που ένας μόνο άνδρας θα συγκέντρωνε τόση εξουσία.
Επιπλέον ήταν νωπές οι αναμνήσεις από το φιάσκο του Μάρκου Αντώνιου Κρητικού, ο οποίος είχε σταλεί με αντίστοιχες δικαιοδοσίες κατά των πειρατών λίγα χρόνια νωρίτερα, για να καταλήξει στο τέλος σχεδόν όμοιος με αυτούς που καταδίωκε.
Δεδομένου λοιπόν ότι θα καταψηφιζόταν από τη Σύγκλητο, ο Γαβίνιος εισήγαγε την πρότασή του προς ψήφιση στο κατώτερο νομοθετικό σώμα, το Συμβούλιο των Πληβείων. Εκεί πέρασε με τεράστια πλειοψηφία, αφού ο Πομπήιος έχαιρε μεγάλης λαοφιλίας στους πληβείους, και μάλιστα με υπερδιπλασιασμό των διαθέσιμων δυνάμεων: 500 πλοία, 120.000 πεζικάριοι, 5.000 ιππείς. Επίσης 24 συγκλητικοί και 2 κυέστορες (θησαυροφύλακες) θα έμπαιναν υποχρεωτικά υπό τις διαταγές του.
Η Σύγκλητος είχε δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) στις αποφάσεις του Συμβουλίου των Πληβείων, αλλά δεν τόλμησε να το ασκήσει, φοβούμενη τη λαϊκή αντίδραση. Έτσι η απόφαση έγινε νόμος και εφαρμόζοντάς τον, ο Πομπήιος κατάφερε να εξαφανίσει την πειρατεία από τη Μεσόγειο σε κάτι παραπάνω από τρεις μήνες, δηλ. σχεδόν στο 1/10 του προβλεπόμενου χρόνου.
Ο νόμος αυτός ήταν αποτέλεσμα διπλής ωρίμανσης: στρατιωτικής, αφού μόνο τότε κάποιο κράτος κατέκτησε τέτοια ισχύ ώστε να μπορεί να επιβάλει το νόμο του σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, και πολιτικής με τη μετατροπή της Μεσογείου σε ρωμαϊκή θάλασσα.
Η ενσωμάτωση των ελληνικών πόλεων της Νότιας Ιταλίας στο ρωμαϊκό κράτος
κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα, απέκοψε τους Έλληνες πειρατές της Τυρρηνικής από τις βάσεις τους. Κατά παρόμοιο τρόπο οι Ιλλυρικοί, Μακεδονικοί και ο Αιτωλικός πόλεμος επέφεραν βαρύτατα πλήγματα στην πειρατεία του Ιονίου Πελάγους.
ΝΑΥΑΓΙΣΤΕΣ [Η άλλη μορφή της πειρατείας]
Ήταν μια μορφή πειρατείας που σε καμιά περίπτωση δεν είδαμε την παρουσία των Τυρρηνών. Συναφής δραστηριότητα ήταν και η ληστεία πλοίων από τους ναυαγιστές. Αυτοί άναβαν παραπλανητικές φωτιές στην ξηρά τα βράδια, ώστε να μπερδέψουν τους καπετάνιους των διερχόμενων πλοίων (που νόμιζαν ότι πλησίαζαν σε λιμάνι) και να τους οδηγήσουν σε ξέρες. Τότε επέδραμαν στα ακινητοποιημένα ή βυθιζόμενα πλοία και τα λεηλατούσαν – πρόκειται για μια πρακτική που εγκαταλείφθηκε μόλις το 19ο αιώνα μ.Χ.[5] Διάσημος ναυαγιστής της μυθολογίας ήταν ο αργοναύτης Ναύπλιος, πατέρας του Παλαμήδη που θανατώθηκε άδικα με λιθοβολισμό στον Τρωικό Πόλεμο. Για να εκδικηθεί την εκτέλεση του γιου του, ο Ναύπλιος οδήγησε με το παραπάνω τέχνασμα πολλά ελληνικά καράβια στα βράχια του Καφηρέα ενώ επέστρεφαν απ’ την Τροία.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΤΥΡΡΗΝΩΝ
Υπάρχουν στην βιβλιογραφία πολλές περιπτώσεις στις οποίες αναφέρεται η ενεργή παρουσία των Τυρρηνών σε επόμενες δημοσιεύσεις μας θα κάνουμε διεξοδική αναφορά μια ο βίος και η πολιτεία ”Συμπατριωτών μας” της αρχαίας εποχής είναι ενδιαφέρουσα όπως
Όι Αργοναύτες και η αργοναυτική εκστρατεία
Η ομηρία του Διονύσου από Τυρρηνούς πειρατές
Τα Τόνεια της Σαμου- Οι Τυρρηνοί πειρατές αρπάζουν το ξόανο της θεάς
Τυρρηνοί στην Αττική Η απαγωγή των γυναικών από την Βραυρώνα
Τα Λήμνια δεινά
Τυρρηνίδες γυναίκες στην Σπάρτη
Δράση πειρατών στο Τυρρηνικό πέλαγος
Τυρρηνοί οι βασιλείς στο νησί της Κίρκης
Οι λαοί της θάλασσας
