– Πώς συμβιβάζεται αυτό το διαλλακτικό πνεύμα της χριστιανικής γραμματείας του 3ου και 4ου αιώνα μ.Χ με την πολεμική που ασκήθηκε αιώνες μετά κατά του Δαρβίνου; Μια κριτική τόσο έντονη, που φτάνει μέχρι τις μέρες μας και μάλιστα σε κάποιες περιόδους υπήρξε σφοδρότερη, αφού εκδηλώθηκε με ακραίες μεθόδους και μορφές, που θύμιζαν την εποχή του Γαλιλαίου με τη σκοτεινή και ανελέητη παντοδυναμία της Ιεράς Εξέτασης!
Και τι είχε ανακαλύψει ο καημένος ο Άγγλος φυσιοδίφης και γεωλόγος;
Αυτό που σήμερα τουλάχιστον δέχεται κάθε κοινός νους, ότι δηλαδή η φύση παράγει περισσότερους οργανισμούς από αυτούς που μπορούν να συντηρηθούν και κατά συνέπεια, έχουμε έναν υπερπληθυσμό που οδηγεί αναγκαστικά στον αγώνα για την επιβίωση. Είχε μάλιστα αποδείξει πως όλοι οι νέοι οργανισμοί πάντα τείνουν να διαφοροποιηθούν ελαφρά από τους γεννήτορές τους προς κάθε κατεύθυνση και πως ορισμένες από τις μεταβολές είναι ωφέλιμες για τα φυτά και τα ζώα. Το δε συμπέρασμά του σαφές και αληθινό: Οι οργανισμοί που έχουν ωφέλιμες μεταβολές επικρατούν και διαιωνίζονται, ενώ οι άλλοι διαρκώς μειώνονται μέχρι να εξαλειφθούν, αφού η ίδια η φύση ξεδιαλέγει τις ευνοϊκές για τη ζωή μεταβολές.
Έπεσαν τότε όλοι οι δήθεν ζηλωτές του χριστιανισμού να τον κατασπαράξουν, χωρίς οι περισσότεροι να έχουν διαβάσει το έργο του περί κληρονομικότητας, αλλά έσπευσαν να τον χαρακτηρίσουν άθεο, επειδή κάποιοι ειδικοί πιστοί επιστήμονες της εποχής είχαν αποφανθεί πως θεωρούσε τον Αδάμ πίθηκο. Να, λοιπόν, που σήμερα ήρθε η ώρα της επιστήμης για να πάρει την εκδίκησή της, αφού διαπιστώθηκε από όλους, πως ο άνθρωπος και ο πίθηκος έχουν κοινό πρόγονο.
– Πολύ σωστά χαρακτήρισες τους πολέμιους του Δαρβίνου ζηλωτές και προφανώς χρησιμοποιείς τη λέξη με την αρνητική της σημασία. Και είναι αλήθεια πως ο Κάρολος Δαρβίνος έπεσε θύμα ακραίων συντηρητικών θρησκευτικών κύκλων του χριστιανισμού, όλων αυτών που προαναφέραμε στην κουβέντα μας και οι οποίοι ερμηνεύοντας κατά γράμμα τη Βίβλο εξέλαβαν τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών ως βλασφημία κατά του δημιουργού Θεού. Με απόλυτο γνώμονα τη βιβλική περιγραφή, σύμφωνα με την οποία εμφανίστηκαν πρώτα τα φυτά από την ξηρά και ακολούθησαν τα ζώα από τη θάλασσα, αλλά και άλλα ζώα από την ξηρά, ερμήνευσαν τη λέξη γένος του κειμένου της «Γένεσης», ως είδος ή και ποικιλία ακόμα, αρνούμενοι κατηγορηματικά κάθε μεταβολή πέρα από όλα αυτά. Είναι, όμως παντελώς αυθαίρετη η ταύτιση της άγνωστης αυτής λέξης του πρωτοτύπου – που οι μεταφραστές απέδωσαν με τον όρο γένος, ενός κειμένου που γράφτηκε πριν από το 1000 π.Χ – με τις κωδικοποιημένες ακόμη έννοιες, είδος και ποικιλία της συστηματικής βοτανικής και ζωολογίας.
– Το πολυσυζητημένο βιβλίο του Δαρβίνου «Η καταγωγή των ειδών», που για όλους αυτούς τους στενόμυαλους και τους φανατικούς της πίστης έπρεπε να εξοβελιστεί στο πυρ το εξώτερον, καταλήγει με την εξής επισήμανση, που μαρτυρεί πως ο εξελικτικός συγγραφέας δεν ήταν και τόσο άθεος, όσο τον ήθελαν αυτοί: « υπάρχει μεγαλείο σ΄αυτή την άποψη της ζωής, με τις διάφορες δυνάμεις της, που εμφυσήθηκαν αρχικά από το δημιουργό σε λίγες μορφές ή σε μια μόνη και που ενώ ο πλανήτης μας εξακολουθεί να διαγράφει την τροχιά του, σύμφωνα με τους σταθερούς νόμους της βαρύτητας, από μια τόσο απλή αρχή εξελίχθηκαν και εξελίσσονται ατέλειωτες μορφές, τόσο ωραίες και θαυμαστές».
– Δυστυχώς, η στενομυαλιά και η στενοκεφαλιά χαρακτηρίζει πολλούς πιστούς ακόμα και της σημερινής εποχής – και όχι μόνον τους ολιγογράμματους, αλλά και τους πολύ μορφωμένους – όλους αυτούς τέλος πάντων, που παραμένουν κολλημένοι στην απολυτότητα της κυριολεξίας των λέξεων του βιβλικού κειμένου και φτάνουν μέχρι του σημείου να υπολογίζουν τις γενεές των Πατριαρχών της Παλαιάς Διαθήκης, για να φτάσουν μέχρι τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ!
Κατά τη γνώμη μου, το πιο τίμιο θα ήταν όλοι μας, είτε πιστεύουμε, είτε όχι, να παραδεχτούμε την αδυναμία μας για τη βαθύτερη κατανόηση των ιερών κειμένων με γνώμονα τη λογική. Είναι σωστό και φρόνιμο να παραδεχτούμε πως, αν και πέρασαν είκοσι πέντε αιώνες από τότε που γράφτηκε η «Γένεση», δεν γνωρίζουμε επακριβώς σε τι αποσκοπούσε η συγγραφή της και ποιο βαθύτερο νόημα κρύβει, παρά να επιχειρούμε διαρκώς αυθαίρετες ερμηνείες, δημιουργώντας παντού εχθρούς και αντιπάλους.
– Ακόμα πιο λογικότερο θα ήταν ίσως να μελετούμε απροκατάληπτα τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας, και ν΄απαλλαγούμε επιτέλους από όλες τις προκαταλήψεις του παρελθόντος, τις οποίες συντηρούν ακόμα κάποιες αόρατες δυνάμεις που διακαώς επιθυμούν να κρατούν την ανθρώπινη μάζα στην αμάθεια. Εκείνο δε, που έχει ιδιαίτερη σημασία και αξία είναι το να κατανοήσουμε τη σύγχυση που επικρατεί μεταξύ φυσικής και μεταφυσικής, μια διάκριση που ο Αριστοτέλης τη διαφύλαξε σαν κόρη οφθαλμού.
Ηλίας Μάρκου