Σταύρου Π. Καπλάνογλου
Στην παιδική μας ηλικία την δεκαετία του 1950 όταν κάποιος ήθελε να δείξει ότι είναι δυνατός στην Κοζάνη και όχι μόνον, έλεγε ” είμαι ο Κουταλιανός”
Ο Παναγής Κουταλιανός ήταν ένας από τους πιο δυνατούς ανθρώπους που περάσαν από την γη και ήταν Ελληνας από την Κούταλη της Προποντίδος.
Ήταν ένα φαινόμενο της υπεράνθρωπης δύναμης, έχει περάσει στη λαϊκή συνείδηση ως συνώνυμο του χειροδύναμου και του ανθρώπου που με την δύναμη του να κάνει τα παντά!
Όχι τυχαία αποκλήθηκε ο «Σιδηρούς Άνθρωπος» αλλά και ο « Έλλην Ηρακλής »
Έλεγε και έκανε πράγματα πέρα από οποιαδήποτε λογική
Κάποτε διηγήθηκε στην ζωή του σε ένα δημοσιογράφο του λέγοντας :
«Στά γυμνάσιά μου δύναμαι να φέρω επάνω μου βάρος 1.500-2.000 οκάδες, φέρω 3 κανόνια, ένα στον ώμο, ένα στη μασκάλη και ένα στα σκέλη, χωρίς να κινούμαι, που να εκπυρσοκροτούν, δια των χειρών μου λυγίζω σίδερο 3 δακτύλων πάχους, με την γροθιά μου φονεύω βούβαλο, και άλλα διάφορα γυμνάσια…»
Ο ίδιος ήταν σχεδόν αγράμματος, αλλά ο άνθρωπος στον οποίο υπαγόρευσε τις αναμνήσεις του διατήρησε απείραχτο το απλοϊκό – ύφος, έτσι που είναι σαν ακούς τον ίδιο τον Παναγή να σου μιλάει.
Παρ’όλα αυτά και κατά την διάρκεια της πολυτάραχης καριέρας του έμαθε και μιλούσε εκτός απο ελληνικά και τουρκικά, ισπανικά αγγλικά και γαλλικά κ.α
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ
Γεννήθηκε το 1847 στην Κούταλη και πέθανε το 1916 στην Κωνσταντινούπολη έγινε Θρύλος ήδη από την εποχή του με τις πρωτοφανείς μυϊκές ικανότητες
Υπήρξε παλαιστής – μασίστας -αρσιβαρίστας
Από το 1866-1867 Φεύγει για την Κωνσταντινούπολη και εργάζεται σαν ναυτικός σε διάφορα πλοία όπου και έμαθε πάλη κάνοντας επιδείξεις δύναμης σε πολλά λιμάνια.
Παρά το γεγονός ότι δεν ήταν παραπάνω από 19 χρόνων στα πλοία έκανε βαριές δουλιές κουβαλώντας νερό με 2 βαρέλια 40 κιλών παραμάσχαλα .
Το 1867 πρώτο βρέθηκε στην Μασσαλία αφήνει το καράβι και πιάνει δουλειά σε μια ταβέρνα που σύχναζαν Έλληνες
Το 1868 εγκαταλείπει την ταβέρνα και μπαρκάρει σε ένα Αγγλικό καράβι το Πομπλέμους και ασχολιόταν με διάφορα βαψίματα.
Την ώρα της αναχωρήσεως τον ζήτησαν να βοηθήσει στην ανέλκυση μιας άγκυρας που 4 ναύτες δυσκολευόταν να την ανασύρουν την τράβηξε μόνος του εντυπωσιάζοντας τους ναύτες .
Ο πλοίαρχος όταν το έμαθε τον κάλεσε και το αγκάλιασε δίνοντας την ευκαιρία να ζητήσει ότι θέλει και εκείνος ζήτησε να έχει την δυνατότητα να τρώει πολύ, μια και συνεχώς αυτό είχε ανάγκη όπως και έγινε. Σύγχρονα ο καπετάνιος έγραψε στις Αγγλικές εφημερίδες για το κατόρθωμα του.
Το πλοίο ανεχώρησε και έφτασε στη Αργεντινή στο Μπουένος Αύρες όπου προσπαθεί να εγκαταλείψει το πλοίο και παράνομα να παραμείνει στην Αργεντινή ,συλλαμβάνεται και παραδίνεται ξανά στο καράβι ,Το καράβι ξεκινά και μετά 25 μίλια πέφτει και πάλι στην θάλασσα και για καλή του τύχη τον σώζει ένα Ιταλικό καράβι που τον ξαναπάει στο Μπουένος Αύρες.
Μέσα σε αυτή την χρονιά μαθαίνει για έναν αείτητο στην πολύ Ιταλό τον Ρεπέτο πηγαίνει στην παράσταση του ζητά να παλέψει και αυτός μαζί του, τον νικά εύκολα αρχίζοντας έτσι από εκεί και πέρα την σταδιοδρομία του στην πάλη.
Πηγαίνει στην Βραζιλία, στο “Ρίον Ιανέριον” και νικά τους αήττητους παλαιστές της περιοχής, μεταξύ των οποίων και έναν τρίμετρο γίγαντα τον ”Αράπη”
1869 Απο εκεί με το πλοίο «Κροταλίας» φεύγει για την Γαλλία για το Βορδώ όπου θα μάθει την τέχνη της παλαιστικής από τον περίφημο δάσκαλο της εποχής, τον Μπερνάρ.
Νικά όλους τους μαθητές του Μπερνάρ, αλλά και τον ίδιο τον δάσκαλό του δυο φορές, παίρνει το δίπλωμα του παλαιστού με άριστα, , και φεύγει για την Αγγλία.
Ξαναγυρνά στην Αμερική κάνοντας καριέρα στην επαγγελματική πάλη (κατς) όπου γίνεται διάσημος νικώντας πολλούς μεγάλους παλαιστές της εποχής.
Στις ΗΠΑ σε έναν αγώνα σκότωσε με γυμνά χέρια στον ρινγκ μια τίγρη ,κρατώντας για ενθύμιο το δέρμα της που το φορούσε από τότε σε κάθε αγώνα.
Το 1870 κατατάσσεται εθελοντής στο Γαλλικό στρατό,πολεμά στον Γαλλοπρωσικό πόλεμο διακρίνεται για το θάρρος του και παρασημοφορήθηκε πολλές φορές
1870 – 1876 Ασκεί το επάγγελμα του Παλαιστή στην Αγγλία
Από την Αγγλία θα βρεθεί στην Καλκούτα «στας Ινδίας». Θα νικήσει τον Κιρκάσιο Ομέρ αλή, και θα δώσει παραστάσεις και πάλης αλλά και άρσης βαρών.
Εκεί θα σηκώσει και τα δυό κανόνια που θα τα γεμίσουν και θα τους βάλουν φωτιά, δεμένα επάνω του. « έδωσα παραστάσεις εις το θέατρο του Μπρούμ, που μαζευθήκανε όλα τα περίχωρα της Καλκούτας για να με δούνε που έρριξα πολλές φορές τα δυό κανόνια, βάρους 1.500 οκάδων>> και άλλα διάφορα.
Με αμοιβές και πλούσια δώρα θα αναχωρήσει, και μέσω Γαλλίας θα ξαναγυρίσει στο Μπουένος Άϊρες.
Θα παντρευτεί την Παλμύρα, Ιταλικής καταγωγής, και θα γίνει ξενοδόχος αλλά ταυτόχρονα θα δίνει παραστάσεις πάλης και άρσης βαρών
1876 – 1882 Βρίσκεται στον Άγιο Φραγκίσκο και στο Περού
Κατά την διαμονή του στο Περού γίνεται γυμναστής και εκπαιδευτής αλόγων για παραστάσεις , αναφέρεται
Περιοδεύει και κάνει επιδείξεις δύναμης και σε άλλες στις Λατίνο-Αμερικανικές χώρες
Σε αγώνα του στην Βραζιλία του έριξαν στο ρινγκ ένα Πούμα το οποίο και σκότωσε, πάντα με γυμνά χέρια, όπως νίκησε και ταύρους που του έριχναν στα ρινγκ στις ΗΠΑ.
1883 Βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί κάνει περιοδείες στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια, στην Αίγυπτο.
Την περίοδο αυτή συλλαμβάνεται στην Ρόδο κατηγορούμενος για εξύβριση Σουλτάνου και μένει φυλακή για 2 χρόνια.
Το 1893 σε μια επίδειξη στην Ανατολική Θράκη φορτώνεται τρία κανόνια ένα στους ώμους και δύο στα πλευρά του δεξιά και αριστερά, έδωσε εντολή σύγχρονης πυροδότησης και παρέμενε ατάραχος στην θέση του χωρίς η ωστική δύναμη που δημιουργήθηκε προς διάφορες κατευθύνσεις να τον ενοχλήσει.
1895 Βρίσκεται στην Κουτάλι όπου κάποιοι εν΄ όψει των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα τον προσκαλούν για εκπαιδευτή των Ελλήνων αθλητών ,δέχεται μα στην συνέχεια κάποιοι άλλοι αγνοώντας τους τον αποκλείουν.
Το 1896 και το 1904 επισκέπτεται την Κάπρο
1905 Αποχωρεί οριστικά από το επάγγελμα και εγκαθίσταται στην Κούταλη
1914 Υφίσταται και αυτός τις διώξεις των Τούρκων μαζί με τους άλλους συγχωριανούς τους και υποχρεώνεται σε εξαναγκαστική πεζοπορία από τις ακτές της απέναντι Μικρασιατικής ακτής του νησιού του , ως το Μιχαλίτσι της Προύσας .
Το 1916 Πεθαίνει στο νοσοκομείο του Μπαλουκλή της Κωνσταντινούπολης
Ο τρόπος που πέθανε δραματικώς.
Ο Παναγής ο Κουταλιανός είχε ένα κάλο. Έναν τιποτένιο κάλο στο δεξί του πόδι. Μια μέρα, , τον έκοψε με ένα ξυράφι. ΄Έτρεξε λίγο αίμα, . Άντρακλας παντοδύναμος ακόμα. Σε λίγες μέρες η πληγή μολύνθηκε πρήστηκε το πόδι του,Οι συνθήκες που επικρατούσαν δραματικές διώξεις των Ελλήνων , Παγκόσμιος πόλεμος και ο Κουταλιανός πια φτωχός . Ποτάμι χυνόταν το αίμα του κόσμου. Κανείς δεν είχε καιρό να σκεφθεί τον Παναγή τον Κουταλιανό. Τον πήραν οι δικοί του και τον πήγαν στα Φιλανθρωπικά Καταστήματα του Βαλουκλή.. Του έκοψαν το πόδι στο νοσοκομείο. Η γάγγραινα προχώρησε. Κι ο Παναγής ο Κουταλιανός πέθανε μονάχος του μέσα στο γυμνό δωμάτιο του νοσοκομείου που μύριζε χλωροφόρμιο. Ολομόναχος.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ
Όπως συνήθως συμβαίνει με ανθρώπους που ξεχώρισαν διεκδικούν πολλοί τόποι την καταγωγή του
Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ
Γεννήθηκε στην Κούταλη της Προποντίδας το 1847 κατά μία παράδοση ο πατέρας του ήταν Κύπριος ναυτικός, το Κουταλιανός ήταν παρατσούκλι, για το πραγματικό του όνομα υπάρχει η εκδοχή ότι ήταν Αντωνίου ενώ στις ΗΠΑ τον αποκαλούσαν Αντώνιο Παναή
Η ΛΗΜΝΙΑΚΗ ΕΚΔΟΧΗ
Στην Λήμνο η παράδοση λέει ότι πατέρας του ήταν ο Λημναίος Αντώνης Καλλιοτζής, ναυτικός, που ο Παναγής δεν τον γνώρισε αφού πέθανε όταν η Ζαχαρένια ήταν έγκυος σε κάποιο ταξίδι του. Φωτογραφίες του σήμερα στολίζουν τα καφενεία της Νέας Κούταλης Λήμνου, ενώ προς τιμήν του έχει στηθεί άγαλμα στην πλατεία του χωριού
ΠΕΛΛΟΠΟΝΗΣΙΑΚΗ ΕΚΔΟΧΗ
Η καταγωγή του Παναγή του Κουταλιανού, ήταν από την Τρίπολη της Αρκαδίας. Το όνομα του παππού του ήταν Παναγιώτης Καλλιοντζής και κάποια στιγμή βρέθηκε στην Κούταλη. Εκεί παντρεύτηκε και ρίζωσε. Εγγόνι του, από τον γιό του Αντώνη, ήταν ο Παναγής ο Κουταλιανός.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΠΟΤΕ Ο ΠΑΝΑΗΣ ΚΟΥΤΑΛΙΑΝΟΣ
Για να καταλάβουμε τι σήμαινε κάποτε για τους Ελληνες ο
Κουταλιανός να παραθέσουμε αυτό που έγραψε ο Φ.Κοντογλου το 1951 στα Κυριακάτικα Θέματα
«Μου φαίνεται πως κανένα όνομα δεν έδεσε τους Έλληνες μεταξύ τους ύστερα από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, όσο ο Κουταλιανός. Γιατί είχε μεγάλη σημασία, για μια φυλή ρημαγμένη, φτωχιά, σκόρπια σε κάθε μέρος του κόσμου, βασανισμένη και πολλές φορές στερημένη και πεινασμένη να βγάλει τον πιο χειροδύναμο άνθρωπο της οικουμένης, που έβαζε κάτω όλους τους παλληκαράδες που βγήκανε από έθνη πλούσια, δυνατά και καλοπερασμένα».
