Μία αναμνηστική φωτογραφία που έβγαλαν τέσσαρις συμμαθήτριες και φίλες όταν αποφοίτησαν από το Βαλταδώρειο Γυμνάσιο το 1918, γεννημένες το 1900. Είναι χαρακτηριστικό το ενδιαφέρον να μορφωθούν και τα κορίτσια της εποχής εκείνης, συμμετέχοντες πλέον και τα κορίτσια στην πνευματική κληρονομιά των Κοζανιτών.
Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη εντός του φωτογραφείου του Πέτρου Παναγιώτου , ο οποίος είχε έρθει από τη Φιλιππούπολη το 1916 διωγμένη η οικογένεια από τους Βουλγάρους. Και συνέχισε ως φωτογράφος ο γιός του ο Μίμης για να θυμίσω στους παλιούς.
Τα κορίτσια σεμνά και ντυμένα με τα καλά τους φορέματα της εποχής, χτενισμένες και όμορφες , ποζάρουν ως μελλοντικές νύφες.
Τη φωτογραφία μου έδωσε ο φίλος Λάζαρος Νικολάου Τσικριτζής, η γυναίκα του, Τάσα Τσιμηνάκη, έχει θεία την Χιονία Τσιμηνάκη, που είναι στη φωτογραφία. Τη γνώριζα και θα μιλήσω στη συνέχεια.
Παραθέτω τα ονόματα των κοριτσιών
Από αριστερά
1. Βασιλική Στογιάννη, σύζυγος Κ. Χασάπη. Είναι συγγενείς με το στρατηγό Γεώργιο Χασάπη.
2. Χιονία Τσιμηνάκη , σύζυγος Δημήτριος Τσαδήρας. Τους γνώριζα, έχω στοιχεία.
3. Άννα Γκορτσούλη, σύζυγος Αστερίου Μούκα .Που είχε κάνει και στην Αμερική , γνωρίζω τον γιό τους Στέφανο. Είναι Συγγενείς με τον Δωρητή Χαρίσιο Μούκα, που έστειλε χρήματα και έχτισαν σχολεία 3ο και 4ο Δημοτικό, «Τ΄Καρατζέζ’», όπως το αποκαλούσαν. Επίσης και με τον Δημήτριο Μούκα μεγαλοέμπορο που έκανε γαμπρό στην κόρη του Σανούκο–Άννα και τον διαδέχτηκε στο κατάστημα, τον Αθανάσιο Γκέρτσο, πατέρα της οικογένειας των δωρητών.
4. Άννα Παπαργηρούδη, σύζυγος Φώτη Τσικρίκη. Τους γνώριζα , έχω στοιχεία.
Η οικογένεια Τσιμηνάκη είναι παλιά πατριαρχική οικογένεια με δραστηριότητα σε πολλούς τομείς της πόλης. Το Ζεύγος Πάνου και Τάτιου- Αναστασία Τσιμηνάκη είχαν πέντε παιδιά, τέσσερις άνδρες και μία Κόρη τη Χιονία . Οι άνδρες ήσαν οι Βασίλης, Ντίνας, Ιωάννης αυτοκινητιστές, συνάδελφοι του πατέρα μου γι’αυτό τους γνώριζα , ο Φόρης ήταν Δημόσιος υπάλληλος. Επίσης και η Χιονία δημόσιος υπάλληλος, σύνολον 25 ανθρώπους είχε η οικογένεια , από παππού, μέχρι εγγόνια. Η Χιονία ήταν πολύ δραστήρια γυναίκα εργάστηκε και στην Αθήνα . Στον πόλεμο του 40 ήταν ερυθροσταυρίτισσα και συνέχισε να προσφέρει και να παρελαύνει στις Εθνικές γιορτές με αναπήρους πολέμου στη Θεσσαλονίκη. Σε ηλικία 70 ετών έπαιζε πιάνο. Απεβίωσε σε ηλικία 98 ετών στη Θεσσαλονίκη. Με το γιό της Πάνο συμβολαιογράφο στη Θεσσαλονίκη, αείμνηστος, ήμασταν φίλοι.
Το όνομα Χιονία στην Κοζάνη τα παλιά χρόνια ήταν πολύ διαδομένο και όλες μα όλες που έφεραν το όνομα ήσαν πολύ όμορφες κοπέλες και εμείς οι νέοι της εποχής, δεκαετίας του ’50, τις κάναμε καντάδες το βράδυ. Όπως οι αδελφοί Πεσλή που έπαιζαν μαντολίνο και με τη καλλίφωνη παρέα τους, ξενυχτούσαν κάτω από τα παραθυρόφυλλα τραγουδώντας στις Χιονίες «Είστε Λευκές και όμορφες σαν το φρέσκο Χιόνι» και σε άλλες όμορφες κοπέλες , αξέχαστη και όμορφη εποχή.
Η Άννα παπαργυρούδη που ήταν παντρεμένη με τον Φώτη Τσικρίκη, συμβολαιογράφο, είχαν δύο παιδιά το Μάκη γεωπόνο, αείμνηστος και η γυναίκα του Κούλα είναι του Παναγιωτίδη, έχουν δύο κορίτσια επιστήμονες και η κόρη Άγλα παντρεμένη με το γιατρό Μηνά Παπακυρίλλου, αείμνηστος, φίλος μου, έχουν δύο αγόρια.
Η Φωτογραφία είναι ιστορική, διότι μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς μορφώνονται και τα κορίτσια , αποφοιτώντας από Γυμνάσιο , ακολουθώντας φαίνεται την πνευματική κληρονομιά από το 1748 που λειτούργησε η ΣΧΟΛΗ Κοζάνης, ένα μικρό πανεπιστήμιο για την εποχή εκείνη. Όπου μεταξύ των άλλων δίδαξε και ο Ευγένιος Βούλγαρης, μεγάλος δάσκαλος του γένους. Αλλά ακόμη βάδισαν και στα βήματα της Μητιώς Σακελλάριου, σύζυγος του Ιατροφιλόσοφου γιατρού Γ. Σακελλάριο και κόρη του Χαρίσιου Μεγδάνη, ιστορικού, γιατρού, λόγιου. η Μητιώ σπούδασε στη Βιέννη και ήταν πολύγλωσση. Το 1818 προ 200 ετών μετέφρασε θεατρικά έργα του Ιταλού συγγραφέα Κάρλο Γκολντόνι. Η πρώτη γυναίκα στην Ευρώπη που ασχολείται με το θέατρο και είναι Κοζανίτισσα. Οφείλουμε να τα γράφουμε αυτά για να μαθαίνει η νέα γενιά, άλλωστε είναι και η πνευματική μας κληρονομιά .
Με την ευκαιρία γράφω και για δύο άλλες Κοζανίτισες που έχουν σπουδάσει, βρίσκονται εν ζωή και έχουν περάσει τον αιώνα , γεννηθέντες στη περίοδο της δεκαετίας του ’10, τις οποίες γνωρίζω.
Άλλωσστε, από τη Δεκαετία του Δέκα και μετά την απελευθέρωση, έχουν σπουδάσει πολλές Κοζανίτισες μέχρι σήμερα και, έχουν αναδειχθεί και καθηγήτριες πανεπιστημίου, που τίμησαν και τιμούν την Κοζάνη.
