Ο Γεώργιος Λασσάνης (1793 – 7 Ιουλίου 1870) ήταν Έλληνας λόγιος και πολιτικός από την Κοζάνη.
Ο Γ. Λασσάνης ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος ενώ παράλληλα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821.
Ήταν συνεργάτης του Αλ. Υψηλάντη και βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους κατέλαβε υψηλά αξιώματα.
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1793 και πέθανε στην Αθήνα στις 7 Ιουλίου του 1870. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Λάσκος (Σαπουντζής).
Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Μικρός στην ηλικία έμεινε ορφανός από πατέρα, ο οποίος φονεύτηκε, καθώς επέστρεφε στην πατρίδα απ΄ τη Βιέννη, όπου ασκούσε εμπόριο και Μητέρα του η Αικατερίνη, θυγατέρα του Ιωάννη Χατζηκλήμου, θείος του ήταν ο Νικόλαος Χατζηκλήμος, ξακουστός για τα κατορθώματα του ,όντας κλεφτό- αμαρτωλός του Ολύμπου και συμπολεμιστής του Νικοτσάρα, που τον ενέπνευσε από την παιδική ηλικία, το πάθος για την ελευθεριά.
Κατά την παιδική του ηλικία, κρύφτηκε , μαζί με τη μητέρα του Αικατερίνη, η οποία ήταν ονομαστή για το κάλλος της και την καταζητούσε ο Αλή πασάς.
Ο Αλή για να πλουτίζει τον γυναικωνίτη του είχε ένα σώμα κακοποιών που είχαν την επωνυμία ”ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ”, που βρισκόταν συνεχώς σε κίνηση και αναζήτηση όμορφων κοριτσιών και αγοριών,μεταμφιεζόταν και έμπαιναν παντού και μόλις ανακάλυπταν πρόσωπα που ήταν του γούστου του τυράννου, τον ειδοποιούσαν.
Αυτός προσπαθούσε να πάρει στην αρχή τα αντικείμενο του πόθου του με διαπραγμάτευση από τους γονείς τους.
Αν αυτό δεν το κατάφερνε, έβαζε μπρος τα μεγάλα μέσα, που ήταν η χατζάρα ,η απαγωγή και η φυσική εξόντωση για όποιον τον αντιστεκόταν.
Έτσι έφτασε στα αυτιά του η ομολογούμενη ομορφιά της χήρας του Γιάννη Λάσκου ή Λασσάνη και προσπάθησε να την κάνει ιδιοκτησία του.
Αν δεν εξαφανιζόταν και αυτή και ο γιος της η τύχη της ήταν προδιαγεγραμμένη ,η μόνη λύση ήταν η εξαφάνιση της και αυτής και του παιδιού της και αυτό και έγινε.
Η Βουδαπέστη βρισκόταν έξω από το πεδίο δράσης του Αλή Πασσά ( πρόβλημα υπήρχε μέχρι το 1822 που ο Αλής σκοτώθηκε με διαταγή του σουλτάνου) και έτσι κατέφυγαν εκεί όπου κι εργάστηκε ο Γιώργος για λίγο καιρό σ’ εμπορικά καταστήματα του Νικολάου Τακιατζή.
Είναι πιθανόν η αλλαγή του πατρικού ονόματος από Λάσκος (Σαπουντζής) σε Λασσάνης να έγινε, όταν μετά τον θάνατο του πατέρα που κινδύνευαν από τον Αλή Πασσά που τους αναζητούσε.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Σε ηλικία 20 ετών, μνηστεύτηκε την Αναστασία, την θυγατέρα του Νικολάου Τακιατζή μια πανέμορφη κοπέλα .
Κατά τον Αύγουστο δε του 1820, ήρθε σε διάσταση με τον πεθερό του, και κατά μια εκδοχή, γιατί ήταν η έντονη ανάμειξη του στους σκοπούς της Φιλικής εταιρίας, της οποίας είχε γίνει επίσημα μέλος από το 1818/ Λόγω αυτής της ανάμειξης λέγεται ότι διέλυσε την μνηστεία με τη θυγατέρα του Τακιατζή και ακολούθησε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Μετά την κατάπαυση του πολέμου του 1821-26 κι αφού η ειρήνη αποκαταστάθηκε, ο Λασσάνης νυμφεύτηκε την Ευφημία Λιανοσταφίδα, απ’ την Πάτρα το έτος το 1834 , αλλά δεν απόκτησαν παιδιά. Φρόντισε όμως να σπουδάσει δυο από το ανίψια του ,τον τον Νικόλαο Καμάτση και τον Ιωάννη Λιούφη που τους είχε σαν παιδιά του.
Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ
Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στη γενέτειρα, διακρινόμενος μεταξύ των συμμαθητών του για την ευφυΐα και τις επιδόσεις του. Σχολείο την 1800 -1802 περίοδο, δεν υπήρχε άλλα το 1803 δημιουργήθηκε το Ελληνικό Σχολείο ή Νέον Σχολείον στην Κοζάνη, όπως το έλεγαν με δάσκαλο τον Κοζανίτη Γεώργιο Ιωννάκη ή Καρακάση ο οποίος δίδαξε επί τρία έτη.
Τον αντικατέστησε ο μαθητής του Χριστόδουλος Κλωνάρης εξ Ιωαννίνων. Με πρωτοστάτες το Χαρίσιο Μεγδάνη, τους αδελφούς Παπαδημητρίου και Τακιατζή κτίσθηκε νέο σχολείο πίσω από το ιερό βήμα του Αγίου Νικολάου εκεί που σήμερα είναι το πίσω μέρος του Δημαρχείου
Στη νέα σχολή δίδασκε ο Αμπελακιώτης Στέφανος Σταμκίδης, καλεσμένος από τους αδελφούς Τακιατζή.
ΣΤΗΝ ΠΕΣΤΗ
Μετά το πέρας του Ελληνικού σχολείου ο Γεώργιος Λασσάνης βρίσκεται στην Πέστη, υπό την προστασία του Νικολάου Τακιατζή, όπου ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές το 1813
ΣΤΗΝ ΛΕΙΨΙΑ
Απ’ εκεί μετέβη στη Λειψία και συνέχισε τις σπουδές του. Ο Λασσάνης αναχώρησε το έτος 1813 για τη Λειψία, όπου για τέσσερα χρόνια φοίτησε στη φιλοσοφική σχολή του τοπικού πανεπιστημίου. Ήταν γνώστης πέραν της Ελληνικής γλώσσας και της Ρωσικής,Γερμανικής και Γαλλικής γλώσσας
ΕΡΓΑΣΙΑ
Το 1819 διορίσθηκε δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή της Οδησσού, (Ελληνεμπορική Σχολή) ,ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Οδησσού μαζί με τον Κωνσταντίνο Βαρδαλάχο και το Γεώργιο Γεννάδιο από το Βουκουρέστι (που διετέλεσαν διευθυντές της σχολή, εισήγαγε δε την αλληλοδιδακτική μέθοδο του Κλεόβολου
Η Ελληνο-εμπορική Σχολή Οδησσού ήταν οικονομικά αυτοσυντήρητη, ιδιωτική και ανήκε στην αρχή στους Ελληνες εμπόρους και επιχειρηματίες της πόλης, και εξυπηρετούσε τις εμπορικές επιδιώξεις τους.
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΤΗΝ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λειψία ήρθε σε επαφή με Έλληνες εμπόρους και λογίους της Διασποράς και επηρεάστηκε από τους λόγους του Γερμανού ιδεαλιστή φιλοσόφου Γιόχαν Φίχτε. Η επίδραση που δέχτηκε κατηύθυνε τη σκέψη του προς την ελληνική εθνική υπόθεση.
ΜΥΗΣΗ ΣΤΗΝ ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Μετά την επιστροφή του στη Βουδαπέστη το 1818 επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου γνώρισε τον Κωνσταντίνο Πεντεδέκα και μυήθηκε από αυτόν στη Φιλική Εταιρεία Στον κατάλογο του Παναγιώτη Σέκερη με τα ονόματα εκείνων που μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία έως το 1818 αναφέρεται και ο Γεώργιος Λασσάνης, με την ακόλουθη σημείωση: «Γεώργιος Ιωάννη Λασσάνης. Από την Κοζάνη της Μακεδονίας. Χρόνων 25. Διά Κωνσταντίνου Χριστοδούλου Πεντεδέκα. Μόσχα 1818 Μαρτίου ».
Υπήρχαν πληροφορίες ότι ανεπισήμως ήταν από το 1817 όπότε και εγκατέλειψε τη Γερμανία Από το 1817 ανεπισήμως μυημένος στη Φιλική Εταιρία εγκατέλειψε τη Γερμανία , ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας δραστηριοποιήθηκε για την προώθηση των σχεδίων της οργάνωσης και έγινε ένα τα πιο σημαντικά και δραστήρια μέλη στο παράρτημα της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό.
Ταξίδεψε συχνά σε άλλες ρωσικές πόλεις, Κισινιόφ, Μόσχα, Πετρούπολη, προκειμένου να έρθει σε επαφή με μέλη των εκεί ελληνικών παροικιών. Μέσα στις προσπάθειες του για επιστράτευση μελών για την Φιλική Εταιρία γνωρίζεται με την οικογένεια του Κωνσταντίνου Υψηλάντη.
ΥΨΗΛΑΝΤΗΔΕΣ
Ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης (1760-1816) ήταν ηγεμόνας της Βλαχίας, ηγεμόνας της Μολδαβίας και μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης.
Είχε 5 αγόρια και 2 κόρες εκ των οποίων οι τρεις πρώτοι έγιναν εξέχοντα μέλη της Φιλικής Εταιρείας
Ο Αλέξανδρος (1792-1828) έγινε ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας,
Ο Δημήτριος (1793-1832,) και αργότερα συνέβαλε σημαντικά στις μάχες των Ελλήνων κατά των Οθωμανών,και Ο Νικόλαος (1796-1833, )αρχηγός του Ιερού Λόχου.
Ακόμη, παιδιά του ήταν ο Γεώργιος,ο Γρηγόριος,η Αικατερίνη,και η Μαρία. Ο πρώτος που γνώρισε από την οικογένεια το 1819 ήταν ο Νικόλαος Υψηλάντης και μαζί με τους Αντώνιο Τζούνη και Ιωάννη Αμβρόσιο, και συνεργάστηκε μαζί του για τη μύηση νέων στελεχών στην Εταιρεία, όπως των Αδελφών Γεωργίου και Νικολάου Μάνου,
Η ευγενής οικογένεια Μάνου είναι μία από τις οικογένειες που καταγόταν από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης και είχαν εγκατασταθεί στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στην Αθήνα και αλλού.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΝΟΥ
Η καταγωγή της οικογένειας είναι από την Καστοριά και ιδρυτής είναι ο Εμμανουήλ (Μάνος) του Φιλίππου 1610-1699. Ο Εμμανουήλ (Μανωλάκης) εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν έμπορος γουναρικών.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ
Επίσης ήταν ο Γρηγόριος Σούτσος .Η οικογένεια Σούτσου (Σούτζου) είναι παλιά φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα ως διπλωματικοί υπάλληλοι, επιστήμονες, στρατιωτικοί και ποιητές. Πιθανολογείται ότι καταγόταν την Ήπειρο και
ΙΑΚΩΒΟΣ ΡΙΖΟΣ ΝΕΡΟΥΛΟΣ.
Ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός (1778 – 1849) ήταν Έλληνας λόγιος και πολιτικός της Βλαχίας, Μολδαβίας ,επιτετραμμένος στην Υψηλή Πύλη, πρωθυπουργός της Βλαχίας
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΔΗΣΣΟ
Στις 12 Μαΐου 1820, κατόπιν προτροπής των Φιλικών της Οδησσού, ο Λασσάνης απηύθυνε επιστολή προς τον Υψηλάντη να επισκεφθεί την πόλη*.
Ο νέος αρχηγός της Εταιρείας έφτασε εκεί στις αρχές Αυγούστου του ίδιου χρόνου και ο Λασσάνης ήταν από τους πρώτους που τον συνάντησε.
Αμέσως κέρδισε την εμπιστοσύνη του πρίγκιπα, παραιτήθηκε από τη θέση του διδάσκοντος στην Ελληνεμπορική Σχολή και διορίστηκε γραμματέας του.
Αυτό αποτέλεσε την απαρχή μιας στενής συνεργασίας και φιλίας, που έμελλε να διαρκέσει έως το θάνατο του Υψηλάντη
Για την συνεργασία με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ,την συμμετοχή του στις μάχες της επανάστασης των Ελλήνων στην Μολδοβλαχία,την αποτυχία της και την φυλάκιση τους ,στην Αυστρία του Μέτερνιχ στο φρούριο Μούκατς (Mukachiv castle) θα μιλήσουμε σε επόμενη δημοσίευση,όπως αργότερα και για τη συνεργασία με τον Δημήτριο Υψηλάντη στην Ελλάδα και τις μάχες που έγιναν εκεί ,για τα αξιώματα που πήρε στο νέο Ελληνικό κράτος και βέβαια για το συγγραφικό του έργο
Συνεχίζεται……………………….
*Υ.Γ.
Την επιστολή την δημοσιεύσαμε πρόσφατα στις 25/3/2021 στις Προγονικές εστίες .
Αξιοσημείωτο είναι ότι :
– Σε αυτή μιλά για επιστολή που του έστειλε ο Υψηλάντης στις 10/3/ 1820
– Ο Υψηλάντης έγινε αρχηγός της Φιλικής εταιρίας 12 Απριλίου 1820
– Η συγκεκριμένη επιστολή του Λασσάνη έχει ημερομηνία αποστολής από την Οδησσό 12/5/1820 και η έναρξη της Ελληνικής επανάσταση από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη έγινε 22/2/ 1821.
Για διευκόλυνση σας αναδημοσιεύουμε μόνον την ερμηνεία της επιστολής στα νέα Ελληνικά .
Γ. Λασσάνης προς Αλ. Υψηλάντη
΄΄Αξιοσέβαστε Συμπολίτη ! Δάκρυα χαράς έβρεξαν τα μάγουλα μου όταν έλαβα μέσω ταχυδρομείου την επιστολή που μου έστειλες στις 10 Μαρτίου
Καλοτύχισα την αγαπημένη μας πατρίδα ότι τα παιδιά της αν και μακρυά από αυτήν,αν και περικυκλωμένα με δόξα και λαμπρότητα δεν φροντίζουν τόσο για την προσωπικής τους ευτυχία όσο δια την κοινή του γένους της δυστυχούς πατρίδας ευτυχία
Καλοτύχισα και την σεβαστή σκιά του αείμνηστου πατέρας σου που υπήρξε άνδρας που ήταν φίλος το έθνους (Ελληνικού ) και άφησε γιους που μιμούνται τις αρετές του και είναι άξιοι κληρονόμοι των μεγάλων και λαμπρών σχεδίων του.
Η προστασία την οποία που υπόσχεσαι στο ευρισκόμενο στην Σπάρτη ιερό κατάστημα (προφανώς εννοεί την Φιλική εταιρία με συνθηματικό χαρακτηρισμό ) είναι αξιόπιστος μάρτυρας της φλόγας της φιλοπατρίας που καίει μέσα σου
Ναι σεβαστέ Αλέξανδρε ! Το μέτρο της φιλοπατρίας σου είναι το ασφαλέστερο μέτρο που οδηγεί στην αθανασία. Δεν είμαι εγώ ο άξιος να σε παροτρύνω Θεμιστοκλείδες, Λεωνίδες, Θρασύβουλοι , Πελοπίδες και πάρα πολλοί αείμνηστου πρόγονοι μας σεβαστά ονόματα είναι ικανά να σε παροτρύνουν δια να αποδοθείς στον αγώνα υπέρ της πατρίδος Εγώ δε νομίζω ότι είμαι πολύ χαρούμενος αν έστω και λίγο μπορέσω να ακολουθήσω τα ίχνη σου
’’Οσον για την αλληλοδιδακτική και Λαγκαστρική μέθοδο (διδασκαλίας ),δεν χρειαζόταν ο δικός μου ερχομός για αυτό (διότι δεμ αμφιβάλλω ότι μάθατε ήδη από τις εφημερίδες ) , τον Δεκέμβριο του περασμένου χρόνου μεταρρύθμισα το σχολείο των ομογενών κάναμε ρυθμίσεις για εφαρμογή της μεθόδου και στο προς το παρόν την διδάσκονται 140 μαθητές ,από 2 δασκάλους στους οποίους παρέδωσα την μέθοδο
Άλλο πράγμα όμως είναι άξιο μεγαλύτερης αξίας και προσοχής και οποία με τα γράμματα δεν μπορεί να ανακοινωθεί ,θα με υποχρέωνε κατά την γνώμη μου και πολλών άλλων συνετών ομογενών να έλθω αυτού το γρηγορότερο αλλά το διδασκαλικό μου επάγγελμα με εμποδίζει με υπερβολική λύπη της καρδιάς μου Επειδή όμως ο σεβαστός αδερφός και φίλτατος Νικόλαος με έγραφε κάποτε ότι σκέφτεσθε την άνοιξη να έλθετε εδώ ,κρίνω αναγκαίο να επιτυγχάνετε τον ερχομό σας στις κρίσιμες αυτές στιγμές κρίνεται από πολλούς η παρουσία σας αναγκαία
Για αυτό μη διστάζετε να χάσετε λίγο χρόνο αλλά αποφασίστε και η ιστορία διδάσκει από μικρές αιτίες έγιναν πολύ μεγάλα πράγματα
Αυτά με υπαγορεύει η ειλικρίνεια της καρδιάς μου να γράψω και δεν φοβάμαι να τα γράψω διότι γράφω σε ομογενή που αισθάνεται τις πληγές των συμπατριωτών του Για αυτό με τη ελπίδα της γρήγορης συνάντησης μας παραμένω στην ζωή μου
Από την Οδησσό 12/5/1820
Ειλικρινής φίλος και πρόθυμος Γεώργιος Λασσάνης.΄΄
