28η Οκτωβρίου 2020: η σημασία μιας εθνικής επετείου. Γράφουν οι “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”

Για την Ελλάδα και τους Έλληνες η 28η Οκτωβρίου δεν είναι απλώς η τριακοσιοστή πρώτη ημέρα του έτους (ή για δίσεκτα έτη, όπως το φετινό, η τριακοσιοστή δεύτερη). Η 28η Οκτωβρίου είναι η μέρα κατά την οποία η Ελλάδα εισήλθε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη δραματική συνέχεια του προηγούμενου Μεγάλου Πολέμου. Υπήρξε ο πιο μαζικός, ο πιο βίαιος, αιματηρός και καταστροφικός πόλεμος που γνώρισε η ανθρω-πότητα. Αποτέλεσμα του πολέμου αυτού υπήρξε η κατάλυση του ελληνικού κράτους, για πρώτη φορά μετά την ίδρυση του και η κατοχή της χώρας όχι από ένα, αλλά τρεις κατακτητές. Η Ελλάδας αναγκάστηκε να μπει στον Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν τον επε-δίωξε, ούτε τον προκάλεσε.

Η επίθεση της Ιταλίας δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία. Η ιταλική προκλητικότητα είχε εκδηλωθεί ανοιχτά καθόλη τη διάρκεια εκείνου του καλοκαιριού και η επίθεση ήταν αναμενόμενη. Όλα τα προγνωστικά ήταν υπέρ του αντιπάλου. Η Ιταλία ήταν μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό, με ισχυρή οικονομία και μια αυτοκρατορική-αποικιακή παρουσία στην Αφρική και τη Μεσόγειο (από την Αλβανία ως τη Λιβύη και από τα Δωδεκάνησα ως την Αιθιοπία). Σε καμία περίπτωση δεν είχε υποστεί και μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν της κάτι αντίστοιχο με τη Μικρασιατική Κατά-στροφή.

Την επίδοση του ιταλικού τελεσιγράφου ακολούθησε η άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να παραδώσει γη και ύδωρ. Ο λαός με γνήσιο ενθουσιασμό ανταποκρί-θηκε στο κάλεσμα για γενική επιστράτευση και η κοινωνία στα μετόπισθεν σύσσωμη στήριξε την πολεμική προσπάθεια, όχι σαν μία κυβερνητική επιλογή, αλλά σαν εθνικό αγώνα. Όσο όμως προβλέψιμη υπήρξε η ιταλική επίθεση εναντίον της μικρής Ελλάδας, τόσο απροσδόκητη υπήρξε η κατάληξη της εκστρατείας αυτής. Αμυνόμενη από την πρώτη ημέρα της επίθεσης μέχρι και τις 13 Νοέμβρη, η Ελλάδα απέκρουσε την ιταλική επίθεση και την επόμενη ημέρα πέρασε στην αντεπίθεση. Αυτή υπήρξε η πρώτη νίκη ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα που προέλαυναν ασταμάτητες κατακτώ-ντας και καταστρέφοντας χώρες και λαούς τον ένα μετά τον άλλο. Η ιταλική εισβολή αναχαιτίστηκε. Ο στρατός των Ιταλών καταδιώχθηκε εντός του αλβανικού εδάφους, στη Βόρεια Ήπειρο. Και η νέα επίθεση, μετά το πέρας του βαρύ χειμώνα, απέτυχε. Χρειάστηκε η επέμβαση της παντοδύναμης γερμανικής Βέρμαχτ για να μπορέσουν τελικά οι Ιταλοί να πατήσουν πόδι στην Ελλαδα.

Ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος, που άρχισε την 28η Οκτωβρίου, πέρα από την έμπρακτη συμβολή του στο συμμαχικό αγώνα, είχε τεράστια ηθική και συμβολική σημασία για τη χειμαζόμενη και κατεχόμενη Ευρώπη. Και αυτή η σημασία αναγνωρίστηκε από όλους. Η ελληνική νίκη στο αλβανικό μέτωπο εκτός από τους αισιόδοξους Ιταλούς, εξέπληξε και τους ίδιους τους Έλληνες (κυβέρνηση και στρατιωτική ηγεσία), αλλά και τους Συμμάχους. Όσο και αν ξεχάστηκε στα κατοπινά, μεταπολεμικά χρόνια  η μεγάλη σημασία αυτής της νίκης αναγνωρίστηκε και προβλήθηκε για να τονώσει το ηθικό των κατεχόμενων λαών (π.χ. Γαλλία) ή εκείνων που δοκιμαζόμενοι συνέχιζαν τον πόλεμο, όπως η Αγγλία. Και το περιεχόμενο, το μήνυμα της νίκης των Ελλήνων ήταν πως ο πανίσχυρος Άξονας δεν είναι τελικά αήττητος, όπως είχε ως τότε δείξει. Ακόμη και ένας μικρός λαός από μία φτωχή χώρα μπορούσε να αναμετρηθεί με σθένος και να νικήσει μια κατά πολύ ισχυρότερη δύναμη.

Το γεγονός αυτό αναγνωρίστηκε και από τον ίδιο τον ελληνικό λαό, δίνοντας ώθηση στο αγωνιστικό του πνεύμα. Οι Έλληνες ακόμα και όταν τελικά η ηγεσία του στρα-τού συνθηκολόγησε με τους Γερμανούς δεν αισθάνθηκα ηττημένοι. Το υψηλό φρόνη-μα του λαού, για τη νικηφόρα αντίσταση στα ελληνο-αλβανικά σύνορα, διατηρήθηκε. Και αυτό το φρόνημα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της τόσο δυναμικής αντίστασης στα χρόνια της Κατοχής που ακολούθησε. Το γόητρο του Έπους της Αλβανίας ενέπνευσε τον ελληνικό λαό που από πολύ νωρίς ξεκίνησε τις πράξεις αντί-στασης αυθόρμητα και πριν την δημιουργία του αντάρτικου.

Η πρώτη άλλωστε πράξη αντίστασης του ελληνικού λαού ήταν η ίδια η προσφυγή στα όπλα την 28η Οκτώβρη και το περίφημο ΌΧΙ. Ο λαός αναγνώρισε το ΌΧΙ σαν δική του υπόθεση, την οποία στήριξε από την πρώτη στιγμή, τόσο στο μέτωπο με το αίμα του, όσο και στα μετόπισθεν με κάθε τρόπο (από τις στερήσεις μέχρι τις επιθεωρήσεις και τα εμψυχωτικά τραγούδια). Για το λαό το ΌΧΙ δεν ήταν η απάντηση της κυβέρνησης, η οποία άλλωστε σύντομα έσπευσε να εγκαταλείψει τη χώρα, αλλά δική του. Έτσι και η 28η Οκτωβρίου δεν είναι μια κρατική επέτειος επιβεβλημένη από τα πάνω, αλλά μια αυθόρμητη εκδήλωση του ίδιου του λαού που από την εποχή της Κατοχής κιόλας ξεκίνησε να τιμά την ημέρα εκείνη ως αρχή της αντίσταση του στον ξένο κατακτητή. Με τους Ιταλούς και Γερμανούς στην Αθήνα, ο λαός της απέδωσε τιμή στην επέτειο της έναρξης του αγώνα του για την ανεξαρτησία και την αξιοπρέ-πεια του.

Για αυτό η 28η Οκτωβρίου αξίζει να τιμάται να εορτάζεται, για το διπλό και διαχρο-νικό της μήνυμα: τη μεγάλη ηθική σημασία της αντίστασης ακόμη και των πιο μι-κρών που αγωνίζονται για την ελευθερία και την υπερηφάνεια τους και τη γνήσια λαϊκή βάση και ουσία της. Η 28η Οκτωβρίου είναι πράγματι εθνική επέτειος γιατί είναι λαϊκή επέτειος. Άλλωστε το έθνος δεν είναι άλλο παρά ο κυρίαρχος λαός και εθνικό είναι ότι γεννά ο λαός και ότι τον εκφράζει. Και η επέτειος αυτή εκφράζει το πηγαίο αγωνιστικό, αδούλωτο πνεύμα και τον αντιστασιακό χαρακτήρα του λαού αυτού. Άλλωστε όπως εύστοχα παρατήρησε ο ιστορικός, Νίκος Σβορώνος, ο αντιστα-σιακός αυτός χαρακτήρας συγκροτεί τον πυρήνα της ταυτότητας του ελληνικού λαού.

“Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” ομάδα νεοσύστατη, νέων πολιτών της Δυτικής Μακεδονίας με σκοπό τη δημιουργία ενός δικτύου προβληματισμού σε ζητήματα που εγείρονται και τις ανησυχίες που γεννώνται από την εποχή και τα σημεία των καιρών, σε όλους μας