Λογοτεχνία και ιστορική αναπαράσταση. Εξιστόρηση των γεγονότων ή μυθοπλασία;
Η ΕΕΔΜ Νικόλαος Κασομούλης πραγματοποιεί τo 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: Λογοτεχνία και ιστορική αναπαράσταση. Εξιστόρηση των γεγονότων ή μυθοπλασία; Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην Κοζάνη στο διάστημα 30 Νοεμβρίου με 2 Δεκεμβρίου 2018.
Η ανάγκη του ανθρώπου να καταγράψει το παρελθόν του και να το κάνει γνωστό στις επόμενες γενιές εμφανίζεται από τα πρώιμα στάδια οργάνωσης και κοινωνικοποίησης του. Από την απλή καταγραφή γεγονότων έως την επιστημονική συγγραφή της Ιστορίας, η αποτύπωση του παρελθόντος επιχειρήθηκε πολλές φορές μέσα από το λογοτεχνικό είδος των επών, θεατρικά έργα, την ποίηση, την διατήρηση μύθων και θρύλων.
Σταδιακά η εξιστόρηση του παρελθόντος έξω από το πλαίσιο της Ιστορίας άρχισε να γίνεται πιο συστηματικά και οργανωμένα μέσα από το είδος του ιστορικού μυθιστορήματος. Οι απαρχές του ιστορικού μυθιστορήματος εντοπίζονται περί των αρχών του 18ου αιώνα στην Αγγλία και είναι γνωστό πως συγγραφείς οι οποίοι καθόρισαν με το έργο τους τα παγκόσμια λογοτεχνικά δρώμενα, επιχείρησαν ιστορικές αφηγήσεις δίνοντας νέα ώθηση στο είδος και άνοιξαν την οδό προς το ιστορικό μυθιστόρημα.
Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφεί για την σχέση Ιστορίας και Λογοτεχνίας και τα περισσότερα συνηγορούν στην άποψη πως η Λογοτεχνία δεν αποτελεί ιστορική πηγή. Για την ακρίβεια δεν αποτελεί αξιόπιστη ιστορική πηγή. Υπάρχει ωστόσο και ο αντίλογος που ισχυρίζεται ότι η λογοτεχνία έχει το ελεύθερο να πλάθει πρόσωπα και γεγονότα τα οποία μπορεί να εκλαμβάνονται ως αληθή, αλλά είναι φανταστικά. Ο ρόλος της είναι να προσφέρει την κάθαρση, να διδάσκει.
Τα συνηθέστερα «παραπατήματα» μιας λογοτεχνικής αφήγησης είναι η απόκρυψη γεγονότων ή πλευρών της ιστορικής πραγματικότητας, τα ηθικά διδάγματα του συγγραφέα, η μεταφορά, η απόκρυψη ανίερων συμμαχιών, η απόκρυψη της βίας που άσκησε η αρεστή στον αφηγητή πλευρά και πολλά άλλα.
Τα παραπάνω δε σημαίνουν πως η εξιστόρηση γεγονότων που επιχειρεί η λογοτεχνία πρέπει να αποκοπεί από κάθε παιδαγωγική διάσταση. Συνήθως, τα πιο ρεαλιστικά ιστορικά στοιχεία σε μια λογοτεχνική αφήγηση είναι οι λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, οι δευτερεύουσες πληροφορίες και όλα τα πολιτισμικά τεκμήρια που βοηθούν να ανασυσταθεί το ιστορικό σκηνικό το οποίο περιγράφεται και αυτό συνιστά την δύναμη της λογοτεχνίας.
Οι ειδικότεροι θεματικοί άξονες γύρω από τους οποίους θα αναπτυχθεί ο επιστημονικός λόγος είναι:
– Η εκπαιδευτική διάσταση: η ποιότητα της κατάρτισης που διέπει τον συγγραφέα και αποτελεί την βάση για την πορεία και την εξέλιξη της αφήγησης.
– Η κοινωνική- ιστορική διάσταση: η ερμηνεία της ιστορίας όπως την ορίζουν τα κυρίαρχα πολιτικά και κατά συνέπεια πνευματικά μορφώματα .
– Η ψυχολογική διάσταση: Η εξιστόρηση της Ιστορίας δια μέσου της Λογοτεχνίας εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την εξωτερίκευση τού ατόμου και αποτελεί απεικόνιση έκφρασης σκέψεων, βιωµάτων και συναισθημάτων.
– Η πολιτισμική διάσταση : το ενδιαφέρον για την ανασύσταση και την εποχή που εκδηλώνεται με βάση το εκάστοτε κοινωνικοπολιτικό σκηνικό.
Τα λογοτεχνικά είδη που θα εξεταστούν είναι:
– Το μυθιστόρημα
– Η ποίηση
– Το θέατρο
– Το Έπος
– Το αφήγημα
– Τα παραμύθια
– Οι θρύλοι, οι μύθοι, οι παραδόσεις
