Σ υ μ φ ω ν η τ ι κ ό Ε κ π α ί δ ε υ σ η ς.
Το πόσο λαχτάρα είχαν οι κάτοικοι των χωριών να μάθουν τα παιδιά τους Ε λ λ η ν ι κ ά γ ρ ά μ μ α τ α , το μαρτυράει το παρακάτω έγγραφο που φροντίσαμε να διατηρήσουμε την ο ρ θ ο γ ρ α φ ί α του και να το παρουσιάσουμε όπως έχει. Πρόκειται για ένα σ υ μ φ ω ν η τ ι κ ό ι δ ι ω τ ι κ ο ύ χ α ρ κ τ ή ρ α, όπου οι κάτοικοι του χωριού συμφωνούν στην π ρ ό σ λ η ψ η Δ α σ κ ά λ ο υ. Σε κιτρινισμένο από το χρόνο κίτρινο χαρτί, με μελάνη χρυσή και φθαρμένο. Το αντιγράφω.
Σ η μ φ ο ν ι τ ι κ ό γ ι α Δ ά σ κ α λ ο υ
Η αποφενόμενοι χορικί ………………………..όλι σος ένας εσημφονήσαμι να β ά λ ο υ μ ι δ ά σ κ α λ ο υ ν στου χωριό τον Βασιλάκη το γιό της Μήτραινας να διαβάζι τα π ι δ ι ά του χοργιού όλα κι έχουμι να του δίδουμι α ξ ά ι 500 οκάδις γ έ ν η μ α. Κάθι μέρα θα τουν ΄φέρ φ α ‘ί’ κι ένα πιδί. Του ίδιου όλου του χειμόνα κάθι πιδί θα φέρ κι από ένα Ξ ύ λ ο υ για του τζάκι. Ου δάσκαλους θα πληρωθεί χορίς άλλου. Του αξάι θα του δόσουμι στα τρία. Ένα τουν α’ι’ – Δημήτρι- ένα του Μάρτη και τ’ άλλου στ’ αλώνια. Όποιος δεν δόσι, ου Δάσκαλους θα διώξι του πιδί απ’ του σχολιό. Ου δάσκαλους θα διβάζι τα πιδιά του πρωί και το γιόμα. Τη Κυριακή θα τα παένει στιν Εκκλησιά. Αυτό το γράφουμι στο Μισοχώρι όταν βαράν τα πρόβατα στη στρούγκα. 1890 Π α χ ν ι σ τ ί (Νοέμβριος ) 5 Οι Μουχταροαζάδες ΠΑΡΟΤΡΥΝΣΕΙΣ – ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Το πόσο οι Τούρκοι παρακολουθούσαν τα συμβαίνοντα στην Ελληνική Παιδεία, καταφαίνεται αυτό από τις παροτρύνσεις και υποδείξεις που αναφέρονται στα παρακάτω έγγραφα. Γνώριζαν καλά πως η Εθνική αφύπνιση των Ελληνοπαίδων πραγματοποιούνταν στις αίθουσες των Ελληνικών Σχολείων.Γι ‘ αυτό και παρακολουθείτο η Ελληνική εκπαίδευση από κοντά με δικά τους όργανα σαν Επιθεωρητές. Β. Ελλ. Προξενείον Εν Ελασσώνι τη 6 Φεβρουαρίου 1890 Π ρ ο ς τ ο ε π ί τ ω ν Ε ξ ω τ ε ρ ι κ ώ ν Σ. Υ π ο υ ρ γ ε ί ο ν Λαμβάνω την τιμήν ίνα φέρω εις γνώσιν του Σ. Υπουργείου ότι πρό τινων ημερών συνεπεία διαταγής του εν Βιτωλίοις Γενικού Διοικητού άπαντες οι δ ι δ ά σ κ α λ ο ι ανεξαιρέτως και αι διδασκάλισσαι της Επαρχίας Γρεβενών προσεκλήθησαν υπό των Επιτοπίων Αρχών και εξητάσθησαν εν τω Διοικητηρίω περί της καταγωγής και της υπηκοότητος αυτών, περί των μισθοδοτούντων αυτών σωματείων, περί του μέρους εν ώ εσπούδασαν περί των μαθημάτων άτινα διδάσκουσι και περί πολλών άλλων, ων συνετάχθη ακριβής στατιστική ήτις κατ’ απαίτησιν των ειρημένων Αρχών υπεγράφη παρ’ απάντων των διδασκάλων και διδασκαλισσών………………………………………………………….. ……………………………………… Ευπειθέστατος Ο Πρόξενος Αρ. Παπαδόπουλος Πηγή : ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΔΑΜΟΥ ( ο α κ ά μ α τ ο ς ε ρ ε υ ν η τ ή ς )
Μπασιάς Παναγιώτης