Το ποιμενικό παρελθόν των αρχαίων Mακεδόνων! Πριν από τον Φίλιππο, οι Μακεδόνες βασιλείς ήταν νομάδες ποιμένε (φωτο 1 η κούπα με τον κριό βρέθηκε ψηλά, στην Αχλάδα Φλώρινας) από τα βουνά της Άνω Μακεδονίας το θέρος (Δυτική Μακεδονία) στα πεδινά χειμαδιά της πεδινής Μακεδονίας (Πέλλα και Ημαθία κυρίως)!
Η πρώτη πρωτεύουσα τους ήταν οι Αιγές (φωτο 2), σημερινός αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας!Μετά πήγαν στην Πέλλα (πέλας=κοντά,τότε έφτανε εκεί η θάλασσα)! Η απώτερη καταγωγή τους, δωρική, από την ραχοκοκαλιά της Πίνδου! Υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία στον πολιτισμό τους,με τους άλλους ποιμένες έλληνες,όπως ο φλάμπουρας στον γάμο με 1 μήλο, που τον κράταγε ο κουμπάρος, τα προζύμια, το κέρμα και τα επιθαλάμια στους νεκρούς, οι υμέναιοι στα τραγούδια της νύφης και πολλά άλλα! Δεν έλεγαν τσέλιγκα τον επικεφαλής των ποιμένων,τον έλεγαν Στάνη (εκ του ίστημι)!Αργότερα με την σλαβική καταπίεση των Βουλγάρων πολλές ελληνικές ρίζες σλαβοποιήθηκαν! Ο Στάνης έγινε στάνισλαβ(απαντάται τοπικό επώνυμο Στανίδης)! Στάνι λένε οι σλάβοι το σήκω (έγερθε)! Αλλά και πολλές λέξεις έμειναν σχεδόν αυτούσιες, όπως μπάμπω (βαβά ή βάβω, από το βαστάζω), πατ(δρόμος, ο πεπατημένος), οδαμ να πατ(οδεύω την πεπατημένη) τάτκος(τάτας,ο πατέρας),πρτσ λένε το τραγί (εκ του παρτσαλίζω), το καλό τραγί το λένε αίγαρ(αίγαγρο) και πολλά άλλα! Οσο και να φαίνεται περίεργο οι ακρίτες της Ρώμης και του Βυζαντίου ήταν δίγλωσσοι ή τρίγλωσσοι,ο παππούς μου,γεννηθείς το 1901, βαλμάς (αλογάρης)γνώριζε, 5 γλώσσες(εκτός από ελληνικά ήξερε βλάχικα, σλαβικά, αρβανίτικα και τούρκικα) ,χωρίς να έχει τελειώσει καν Δημοτικό! Αλλωστε οι έλληνες ποιμένες κι οι Μακεδόνες χωρικοί την περίοδο της τουρκοκρατίας είχαν στενή συνεργασία και δεν ήταν μόνο ότι με τα άλογα των ορεινών ποιμένων οι χωρικοί του οροπεδίου της Φλώρινας αλώνιζαν έναντι αμοιβής σε είδος(γεννήματα) τα χωράφια τους ή ότι διανυκτέρευαν στην άνοδο ή την κάθοδο τα κοπάδια των νομάδων ποιμένων στα χωράφια των χωρικών μακεδόνων, πάλι με αμοιβή γεννήματα! Ηταν και λοιπή στενή συνεργασία,για παράδειγμα αν στην κάθοδο είχε βαρύ χειμώνα άφηναν οι νομάδες των βουνών 30 πρόβατα σε κάθε τοπικό μακεδόνα ποιμένα, κι έπαιρναν την άνοιξη 20 (τα αυγάτιζαν ξανά μετά).
Οι δοκιμασίες των διάφορων κατακτητών κι επιδρομέων στους τοπικούς μακεδονικούς πληθυσμούς στη διάρκεια της τουρκοκρατίας (Βούλγαροι,Τούρκοι) κι η φαινομενική σλαβοφώνηση των τοπικών μακεδόνων, σε συνδυασμό με την Τιτοική προπαγάνδα αργότερα, που έδιωξε πολλές χιλιάδες ελλήνων ποιμένων(κυρίως σαρακατσαναίων) από την τότε Βαρδάρσκα της πρώην Γιουσκοσλαβίας, διότι δεν ήταν αφομοιώσιμοι ως “εθνικά μακεδόνες” στην γέννηση της ψευτομακεδονίας του! Ολες αυτές οι σκοπιμότητες (δυτικά χαλκεία) στόχευαν να ενσταλλάξουν μίσος μεταξύ των ελλήνων, διαφορετικών ομάδων ελληνισμού, στο Ανατολικό Ρωμαικό Κράτος!
Τα ίδια δυτικά χαλκεία δημιούργησαν τους σκοπιανούς,τους ρουμανόβλαχους και τους τσάμηδες, για να διαλύσουν το κράτος του Κων/νου, μετά την Αλωση της Πόλης!Ομως, ο ποιμενισμός κι η αγαστή συνεργασία στην ελληνική μακεδονική ύπαιθρο κράτησαν όρθια και ζωντανή την κοινή καταγωγή,τα ελληνικά ήθη κι έθιμα, ανεξάρτητα από την μετέπειτα γλώσσες κι ιδιώματα που μιλήθηκαν στην πολύπαθη περιοχή της Μακεδονίας μας!
ΥΓ:Βαδίζοντας στον αρχαίο δρόμο του Βέρνου (Βιτσίου)από την Ηράκλεια Λυγκηστίδα (πόλη της Ευριδίκης μητέρας του Φιλίππου,γιαγιάς του Αλεξάνδρου), από το Λόφο του σημερινά αποκαλούμενου Αγίου Παντελεήμονος σε Παναγίτσα, Δερβένι, Τρίβουνο, Λάκκο Πισοδερίου(πάνω από τη Βίγλα)η Ομοσπονδία των Σαρακατσάνων της χώρας έδειξε περίτρανα ότι τον ίδιο δρόμο των νομάδων σαρακατσαναίων ακολουθούσαν,από τα πανάρχαια χρόνια κι όλοι οι ορεινοί ποιμένες,στην περιοχή! Η Μακεδονία πάντα ήταν λίκνο Ελλάδας!
Κώστας Μπομπότας
