Του Μωυσιάδη Παναγιώτη
΄΄Ναϊλί εσέναν ,νε Σιμούλ’ ,τ’ ελάδ’ ισ’ ετελέθεν
όπως να γυροκλώεις ατό, τ’ εσόν το τέλος έρθεν΄΄
δίστιχο: Αμαραντίδη Γιώργου
Με πατριωτικό σπαραγμό σκύβουμε το γόνυ σήμερα μπροστά σου, γλυκόλαλε τραγωδιάνε και απολλώνιε κεμεντσετζή.
Μαζί με τον πόνο για το χαμό σου, νιώθουμε παράλληλα και περηφάνια που ο ποντιακός ελληνισμός γαλουχήθηκε για πενήντα χρόνια με το μουσικό σου πολιτισμό και την ιστορική σου συνέπεια.
Ήσουν ένας σεμνός και μέγιστος λειτουργός της ποντιακής μούσας γέννημα και θρέμμα της παρχαρομάνας και αμόλυντης Ματσούκας.
Το μουσικό σου έργο κατάθεμα ψυχής και η προσφορά σου στην ποντιακή μουσική σημάδεψε καθοριστικά την πορεία και την εξέλιξη του ποντιακού τραγουδιού.
Είσαι ο φλαμπουράτες της ποντιακής παράδοσης θα ήταν μεγάλη παράληψη να μη σου το αναγνωρίσουμε σήμερα.
Ως ομηρικός ραψωδός σεβάστηκες την ομηρική μας γλώσσα και ως άλλος Δημόδοκος τραγούδησες τον έρωτα και τη χαρά τον πόνο και την ξενιτιά και έκλαψες με οδυρμούς την κουρσεμένη μας πατρίδα.
Φίλε Γιώργο, συγκεντρωθήκαμε χθες , ο ανεψιός σου ο Στέλιος, ο φίλος σου Γιώργος ,η φίλη σου Ελένη, ο Γιώργος ο Σοφιανίδης και συνομιλήσαμε νοερά μαζί σου .
Να ξέρεις το κάναμε από αγάπη και θαυμασμό γι αυτό που πάντα ήσουν: Ένας σεμνός και δίκαιος άνθρωπος, που αφιέρωσε όλη του τη ζωή για την ύπαρξη και συνέχεια του ποντιακού ελληνισμού. Το Μουσικό σου δημιούργημα ήταν ένα βάλσαμο στις ψυχές όλων μας.
Τα τραγούδια σου χρυσά διαμάντια θα επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι οι μουσικοί του λαού και της παράδοσης δε λιποψυχούν και δεν πεθαίνουν ποτέ.
Εσένα, τον ταπεινό, εσένα τον μουσηγέτη , εσένα τον αθάνατο , σου στέλνω το στερνό αντίο με στίχους βγαλμένους απ’ τα κατάβαθα της ψυχή μου..
Μιάρ πάς Σιμούλ..
Μιάρ πας, Σιμούλ, χειμογκονί κι αφήντς ‘μας με τα κρύα
‘κ’ ενούν’τσες τ’ αδελφόπα σου την κάλη σ’ τα , παιδία σ’;
Εκεί ‘ς σον άδην, όθεν πας, τραγωδίας ‘κι λένε
κι αν λένε ‘κι ακουσκούντανε, καρδίας ‘κι σερεύνε..
Εκεί η βρούχνα έναν χέρ’ και το νερόν αγκώναν,
τα κεμεντζέδες αναλούν και τα τοξάρια σάπουν
και τα λαλίας, τα γλυκά, ουρνούνταν μαναχόν ι.
Ναϊλί εσέν, αμάραντε, εσύ πώς εμαρέθες
κι ατό την στράταν τη ζωής ‘ς σο μεσοστράτ’ εφέκες;
Ναϊλί εσέναν ,νε Σιμούλ, εσέν’ και τη λαλία σ’,
π’ εζέλεψεν ο χάροντας κ’ έρθεν να παίρ’ τα ψύα σ’.
Εννέα χρόνια πολεμά να παίρ τ’ εσόν τη ψύν ι,
εγρίβωσεν ‘ς σην κεμεντζέ σ’ κι ατός εσέν ‘κι αφήνει.
‘Κι αφήν ‘σε να γλυκολαλείς, μακρύν καϊτέν να σύρεις,
Ψύα, καρδίας να κλαινίεις και να παρηγορίζεις.
Εσύ, τη Μάτ’σκας το αηδόν, πελίτ τοι Γιαννακάντων,
πώς επεκούμ’πσες κ’ έρρουξες ‘ς ση χάρονος τα χέρια;
Κι ορφάν’τσες κι εν εφέκες ‘μας χωρίς τα τραγωδίας,
τη λύρας το κοδώνεμαν, τη τουλουμί το χτύπον..
Ποίος θα τραγωδεί καϊτέν μακρύν άμον εσέναν,
με τη λαλίαν, το γλυκύν, το τοξάρ’ ,το μελένεν;
Να πρασινίζ’νε τα ραχιά , και κλαίν’ τα ποταμάκρια.
Ατός ,του σκύλ’ ο χάροντας, τη λύραν ‘κι σαεύει,
όντες ατέναν γιανασεύ’, θεριεβ’ και γουτουρεύει.
Εγρέθεν με την κεμεντζέ σ’ τη δαχτυλί σ’ τον χτύπον
κ’ ερρούξεν ‘ς σ’ αναράεμα σ’ και ‘ς σην ψαλαφεσία σ’.
Εσέν, τον αρχοντόλαμπρον, τη τραγωδί τον κύρην,
τη κοσμί, π’ ετραγώδεσεν, τα πόνια, τα χαράντας
και τη πατρίδας τον καημόν και τα γενοκτονίας.
Κι ατώρα ντ’ εκατέθηκες τη λύρα σ’ ,Σουμουλίκα,
ποίος θα παίζ’ και τραγωδεί πατρίδας τραγωδίας,
άμον τα κρύα τα νερά, τ’ αε Παυλί τα χιόνια..
Ποίος θ’ αλμέει τα πρόατα, βοσκίζ’ τ’ αγελάδόπα
‘ς ση παρχάρ’ τα τσιμένοπα, ‘ς ση λιβαδί τ’ ομάλια;
Και ‘κείνεν την παντέμορφον, τη παρχαρί τη μάναν,
ποίος θα παρ’γορεύ ατέν με τη σεβτάς τα λόγια;
Ναϊλί εσέναν ,λυριτσή, εχπάστες και θα πάς ι
ατο τ’ εσόν το δεβασίρ’ τ’ εσόναν η ‘πιδέβα
τον κόσμον όλιον έκαψεν και το παρχάρ’ εκλαίν’τζεν
και τα πουλία ,τ’ αγλώσσα, έκοψαν τη λαλίαν.
Εσέναν, π’ ετραγώδεσες εφτά ‘μέρας και νύχτας
και εντιδών’τσαν τα ραχιά κ’ ετούλωσαν τ’ αρνόπα
κι ο Πόντον εδεφέγγιξεν κ’ εγνεύσεν η πατρίδα…!
Πατρίδας είσαι αμάραντον και Παναϊας διάκρον,
πατρίδας τσιβαϊρ’ τασουν και ποταμί λαλάτσι.
Τ’ εσά τ’ εμέκια είν πολλά και τα χουσμέτια πλέα.
Εσέναν, που ‘κ’ εγνώρ’τσε ‘σε ‘κι ‘ξέρ’ τα τραγωδίας,
τα μωχαπέτια, τα καλά και τα παραβραδίας !
Αμαραντίδη λέν’ εσέν κι αμάραντον πα είσαι,
Τσιτσέκ’ ,ντο στέκ’ ‘ς σ ηλέπορον , ‘ς σην αύλεν τουτουγιάνι.
‘Σ ση Μάτσ’κας τον ανέφορον και την ανεφορίαν
εσυμποδιάες κ’ ερρούξες, η λύρα σ’ ετσακώθεν
και το τοξάρ’ ισ’, τ’ αργυρόν, ερρούξεν κ’ εκυλίεν.
‘Σ ση στράταν, τ’ ανεγνώριμον και ‘ς σην κακοπορείαν,
ατού κανείς ‘κι γιανασεύ’, κανείς ‘κι κοντοφτάνει.
Τα χρόνια ‘κι κανείντανε τ’ ημέρας λειφτασέας,
τα βάσανα κι άλλο πολλά, πλέα τα πικρασέας.
Αμάραντε, τη τραγωδί ζυμπύλ’ και μανουσάκι ,
‘κ’ εγούεψες την κεμεντζέ σ’ κ’ εφέκες ορφανόν ι,
‘κ’ εγούεψες και το τοξάρ’ ντ’ επέμ’νεν σταλιμένον,
τσατσόπον αγιαράευτον και απατσαρεμένον;
Εσύ, που ‘κ’ εγονάτιζες, καμίαν που ‘κ’ ερρούζ’νες
πώς εκομπώθες κ’ έρρουξες ‘ς πιγονατί ‘ς σο χώμαν;
Τον χάρον πώς ‘κ’ εφούρκιξες με τ’ ατό τη σκουντούλα σ’
και ‘κειν του σκύλ’ την χάρεναν, την πόζεναν, την μάϊσσαν
έναν καϊτέν κ’ εγούρεψες, μοιρολοϊαν κ’ είπες,
να αναλεί το ψόπον ατς κ’ εσέν να λυπισκάται.
Ατός καρδίας ‘κι πονεί, τραγωδίας ‘κ’ εξέρει,
για τ’ ατό γυροκλώσκεται ‘ς ση ποδαρί σ’ τ’ ιχνάρια
τ’ ιχνάρια σ’, τ’ ανωρίαχτα, ‘ς σην πατρίδαν ντ’ επέμναν
κ’ εγένταν κάστρα άπαρτα, μενέματα και δόξας.
‘Σ ση παραδείσ’ τη μεζιρέν, εκεί ‘ς σοι Γιαννακάντων,
έμαθαν έρται ο Σιμούλτς κ’ έναν σονλίκ εγέντον.
Τραπέζια τεσσεράκοντα, χρυσοτονατεμένα,
για τ’ εσέναν ερμάτωσαν κ’ εσέναν αναμέν’νε.
Οι φίλοι και οι αδενοί και οι μωχαπετλήδες
έμαθαν, έρται ο Σιμούλτς, τη τραγωδί ο γιόν ι.
Εφόρεσαν κ’ ενέλλαξαν, ‘ς σην απαντή σ’ έχ’ κ’ έρταν,
εμπρολασία οι αγγέλ’ και απ’οπίσ’ ο κύρη σ’
κι αλλ’ απ’ οπίς με το παπάχ’, ο θείον ο Στοφόρον,
ο Ποσινάκς ,ο Ασαλούμς ,Παλαπουϊκς, κι ο Γώγον..
Αποστολίκας έχ’τσε ‘σεν χρυσόνα κεμεντζέν ι,
‘ς σην πόρταν τη παραδεισί εκάτσεν κι αναμένει .
Εσέναν, τον ‘πιδέξιον και τον ‘πιδεξαμένον
ντο έρθες άμον λυριτσής κι άμον τραγωδιάνος
κι αέτσ’ εχπάστες και θα πάς ‘ς ση παραδείσ’ το μέρος.
Εκεί όθεν τα κρένερα, τ’ άθια, τα μανουσάκια
εσέναν θα παρηγορούν κ’ εσέν θα δροσερεύνε
και οι αγγέλ’ θα τραγωδούν μακρέα τραγωδίας
να τουρουλεύν’ τα ψύα σου, τα παραπονεμένα.
‘Σ σ’ αβού τον κόσμον, τ’ έρημον
μουράτια ‘κι πλερούνταν!..
Τ’ εσόν η στράτα πελίν έν, τσιμέν και τσιμενόπον.
Ολόερα ‘ς σ’ ακρόρυμια νερόπα κρενεμένα
και το κρεβάτ’ ισ’ παρχαρί φτερίν τουσέκ και στρώμαν,
να κείσαι κι αναπάεσαι γλυκά κι αναπαμένα.
Λαφρύν κι αναδιβόλετον το χώμαν, ντο σκεπάει ‘σεν….
Αιώνιον κι ανάσπαλτον η μνήμη σ’ τραγωδάνε….
