Είναι αδύνατον να χωρέσουν τα πάντα στο μικρό σύμπαν της ανθρώπινης νόησης, οπότε πλήθος από αναπάντητα ερωτήματα αναπόφευκτα και αναπότρεπτα θα κινούνται στο άπειρο σύμπαν του υπέρλογου και του υπερφυσικού, εκεί όπου καμιά γνώση και λογική δεν μπορεί να πλησιάσει. Είναι ο χώρος πέραν του φυσικού επιστητού, όπου η επιστήμη με την έρευνα, την παρατήρηση, την ανάλυση, την εμπειρική διαπίστωση και την πειραματική επαλήθευση, εξαντλεί τα όριά της και καταλήγει στο απροχώρητο. Κάπου εκεί σ΄αυτόν τον απεριχώρητο χώρο υπάρχει η αιτία των πάντων, η πρώτη αρχή, η εξήγηση για τα ανεξήγητα, αλλά και για την προέλευση της ανόργανης και οργανικής ύλης, η επιβεβαίωση της δημιουργίας του σύμπαντος κόσμου από το Θεό.
Στην αρχαϊκή εποχή, ο άνθρωπος ωθούμενος προφανώς από τα αισθήματα τόσο του φόβου, όσο και του θαυμασμού τοποθέτησε στη θέση της πρώτης αρχής τα στοιχεία της φύσης, τα οποία και θεοποίησε προσδίδοντας σ΄αυτά υπερφυσικές ιδιότητες, το δε θρησκευτικό συναίσθημα τον συνοδεύει από την αυγή της ανθρωπότητας ίσαμε σήμερα, αφού στιγμή δεν έπαυσε σε όλη την ιστορική του διαδρομή να αναρωτιέται αν η ζωή του έχει κάποιο άλλο νόημα (αιτία και σκοπό) ξεχωριστό από αυτό της ζωής και της ύπαρξης των άλλων οργανικών όντων.
Η αναζήτηση απάντησης σ΄αυτό το ερώτημα ήταν και είναι πάντα συναρτημένη με την ποιότητα της ζωής του ατόμου, την επιστημονική γνώση, αλλά κυρίως με την έμφυτη τάση για την αναζήτηση της αλήθειας που προνομιακά υπάρχει μόνον στον άνθρωπο. Κι είναι πράγματι αυτή η αναζήτηση της αλήθειας που δημιουργεί τη γνώση και την ερμηνεία των όσων καθορίζουν την ύπαρξή μας. Το επόμενο δε ερώτημα που γεννιέται σ΄αυτή την πορεία αναζήτησης είναι αν η ίδια η ζωή δεν είναι σκοπός, αλλά το μέσο για να πραγματοποιηθεί ένας σκοπός, τότε ο σκοπός αυτός ποιος θα μπορούσε να είναι;
Η διάκριση του επιστητού σε φυσικό και πνευματικό ήταν η μοιραία κατάληξη της οδυνηρής αδυναμίας να συγκροτηθεί ενιαίο επιστητό, ενιαία αλήθεια και ενιαία γνώση, αλλά και της συνειδητοποίησης πως η ανθρώπινη ζωή δεν είναι ένα απλό υλικό γεγονός και συμβάν, αλλά σχετίζεται μ΄ένα βαθύτερο νόημα, έναν ηθικοπνευματικό κόσμο με τον οποίο ολοκληρώνεται και στον οποίο ουσιαστικά κατασταλάζει.
Κοντολογίς, το διαρκές ζητούμενο της συνταυτισμένης με το αγαθό αλήθειας θέτει σε αδιάκοπη κίνηση τον εσωτερικό μηχανισμό της αυτογνωσίας, αλλά και της αυτοκατάκρισης και της αυτοκριτικής και είναι αυτός ο μηχανισμός που ενισχύει την προσπάθειά μας να ζήσουμε τη ζωή μας με τελειοποιημένα ιδανικά.
