Άγιος Θεόδωρος,ο (Τσάριστα) Δήμου Βοΐου Κοζάνης

Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου  “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022

Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 757 μ. στη διαδρομή Τσοτύλι, Ομαλή, Άγιος Θεόδωρος. Απέχει από το Τσοτύλι 12 χλμ. Ανήκει στην τοπική κοινότητα Αγιάσματος, της Δημοτικής Ενότητας Τσοτυλίου.

Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 15 γηγενείς χριστιανοί και 16 Μουσουλμάνοι Βαλαάδες.

Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού στην Ελλάδα, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο ενδέκατο εκλογικό τμήμα Πενταλόφου.

Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν  στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου)  ο Άγιος  Θεόδωρος ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 57^η θέση με 34 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού (π.παιδικές κατασκηνώσεις).

Εκπαίδευση: “Άγιος Θεόδωρος -Τσάριστα, 1/τάξιον, (ημιπροσφυγικός)

Μαθητές: 14, 18, 22, 22, 22, 31, 43, 44, 42, 44 (Αντίστοιχα με ημερομηνίες επιθεωρήσεων: 1/7/1929, 21/11/1930, 16/11/1931, 7/6/1932, 17/5/1933, 26/2/1934, 27/5/1937, 17/11/1937, 3/6/1939,18/4/1940. Λειτούργησε ως μονοτάξιο).

Διδακτήριο: Διδακτήριο ανηγέρθη το 1927-28, εισφορά του εν Αμερική συλλόγου, εράνου και κατοίκων, κρατική αρωγή δε χορηγήθηκε. Έχει ανάγκη εσωτερικής και εξωτερικής επιχρίσεως δι’ αμμοκονίας και κατασκευής (1-7-1929). Στο εσωτερικό λείπουν τα κονιάματα, δεν έγινε με σχέδιο του υπουργείου, έχει δωμάτιο για το διδάσκαλο (21-11-1930). Λίαν ικανοποιητική κατάσταση. Φοιτούν οι μαθητές του συνοικισμού Αγίας Παρασκευής (27-5-1937) (Οικισμός Αγία Παρασκευή (πρώην Μπάνια) δεν απέκτησε ποτέ δικό του σχολείο, βλέπε Αδαμίδη, Α. (1981) Η Αγία Παρασκευή Βοΐου, σ.33.)  Ο αυλόγυρος βρίσκεται από 3ετίας ημιτελής και ημικατεστραμμένος (3-6-1939).

Υλικόν: Θρανία καινούργια, 4 παλαιού τύπου πολύεδρα, τραπέζι, κάθισμα, πίνακα, 10 εικόνες ηρώων του 21, χάρτες Αμερικής, Ασίας, Ελλάδας (1-7-1929). Έχει 5 πολύεδρα θρανία, θερμάστρα, κομμάτι πίνακα (21-11-1930). Προσετέθη μεγάλος χάρτης της Ελλάδας (16-11-1931). Προστέθηκαν 6 τρίεδρα θρανία και ένας μαυροπίναξ (26-2-1934). Τα υπάρχοντα θρανία ακατάλληλα και ανεπαρκή. Υπάρχουν χρήματα να γίνουν 6 ακόμη θρανία. Εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα δεν υπάρχουν, μόνο λίγοι γεωγραφικοί χάρτες (27-5-1937). Εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα δεν υπάρχουν (3-6-1939). Αρκετά έπιπλα, εποπτικά μέσα ελάχιστα (18-4-1940).

Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Υπηρεσιακά βιβλία ελλειπή. Υπάρχουν μαθητολόγιο, γεν. έλεγχος, κατάλογος προσκλήσεως (1/7/1929). Σχολική βιβλιοθήκη δεν υπάρχει (21/11/1930). Δεν επλουτίσθη ελλείψει πόρων (17/5/1933). Προσετέθησαν 5 τόμοι βοηθημάτων διδασκάλου και μαθητών (26-2-1934).

Σχολικός κήπος: Καλλιεργείται (1/7/1929). Υπάρχει, ανάγκη προμηθείας κηπουρικών εργαλείων (27-5-1937). Υπάρχει στον οποίο καλλιεργούνται οπωροφόρα δένδρα και θα σπαρούν δημητριακά (18-4-1940).

Φοίτηση: Τακτική (1/7/1929). Τακτική πλην των εξ  Παρασκευής μαθητών λόγω της αποστάσεως και του παρακειμένου χειμάρρου (3-6-1939).

Άλλες πληροφορίες: 9 γηγενείς και 11 προσφυγικές οι οποίοι ομιλούν την τουρκική και λαζική (1/7/1929). Αποτελέσματα πενιχρά, οι μαθητές λίγες γνώσεις παπαγαλιστί έμαθαν (16-11-1931). Αποτελέσματα μηδαμινά, ουδεμία καλλιέργεια αυτενεργείας, σκέψεως και κρίσεως (7/6/1932).

Διδάσκαλοι: Δασκαλόπουλος  Γ. Κωνσταντίνος, Δασκαλόπουλος Αντώνιος, Μιχαηλίδου Στέλλα, Μπακαΐμης Θωμάς” (Τάνια Αποστόλου…)

Ιστορικόν ανεγέρσεως Διδακτηρίου: Το διδακτήριο ανηγέρθη δαπάνης Συνοικισμού κατά το έτος 1927. Ανηγέρθη εις οικόπεδο ανταλλάξιμο με υλικά κατεστραμμένης ανταλλαξίμου οικίας. Κατά την τοιχοποιία εδαπανήθησαν 6000 δρχ. προσφερθείσαι υπό κατοίκων. Το έτος  1930 διετέθησαν υπό των κατοίκων 4 χιλ. δια το εσωτερικό του Δ/ρίου. Κατά το έτος 1934 υπό του υπουργείου διετέθησαν 12 χιλ. προς τελειοποίηση του κτηρίου. Διαστάσεις διδακτηρίου 5,60 Χ10,20.

   Εκτίσθη το 1927 επερατώθη το 1935. Εκτίσθη υπό οικοδόμων και ουχί εργολάβου τη επιβλέψει Σχ. Επιτροπής Αν.Παρτσάλη κατοίκου Αγ.Θεοδώρων.

Εν Αγίω Θεοδώρω 3 Μαΐου 1955 Ο Διευθυντής του σχολείου Μπακαΐμης

Ιερά: Ιερός ναός Αγίας Παρασκευής, χτισμένη στην είσοδο του χωριού, κοιμητηριακός ναός.

            Κοινοτικά: Στις 31/12//1918 προσαρτάται στην κοινότητα Λικνάδων. Στις 31/3/1920  αποσπάται από την κοινότητα Λικνάδων και προσαρτάται στην κοινότητα Αγιάσματος. Στις 30/8/1927 μετονομάζεται σε Άγιος Θεόδωρος. Στις 4/5/1965 ορίζεται έδρα της κοινότητος Αγιάσματος. Στις 4/12/1997 εντάσσεται στο δήμο Τσοτυλίου. Στις 7/6/2010 προσαρτάται στο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.

Οικονομία: Σύμφωνα με φορολογικά κατάστιχα επί Τουρκοκρατίας. Χωριό Τσιάριν (στ)α. Το 1568. Φόρος παζαριού 1000 άσπρα το έλαβε ο Βεζίρης Χιζίρ Πασάς και βεβαιώθηκε στη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό).

 Ο Ιωάννης Αθανασιάδης παντοπώλης με αίτηση στο Νομάρχη στις 27-2-41 αναφέρει ότι ο Συνοικισμός Άγιος Θεόδωρος, Αχλαδιά και Κοιλάδι υπάγονται στην αστυνομία Αυγερινού.

Επειδή το κέντρο Αυγερινού δεν έχει μπακάλικο και επειδή το κέντρο Τσοτυλίου έχει απ’ όλα τα είδη μπακαλικής και επειδή οι ανωτέρω συνοικισμοί επιθυμούν να τους προμηθεύσω εγώ ως παντοπώλης του συνοικισμού Αγίων Θεοδώρων ζητά να διατάξει να προμηθευτεί είδη μπακαλικής από το Κέντρο Τσοτυλίου (20/1621).

Πεσόντες: Στρατ. Τσιρέλας Φίλιππος του Ιωάννη, γεννηθείς το 1910, 53 ΣΠ, Ύψ. Χότσιστα Μόραβας 21-11-40.

Πληθυσμός: 1913=105.1920=95. 1928=98. 1940=135. 1951=125. 1961=107. 1971=79. 1981=71. 1991=61. 2001= 70. 2011=34.