Στο ερώτημα, αν υπήρξαν άθρησκες πρωτόγονες κοινωνίες και άθεοι λαοί, η συντριπτική πλειοψηφία των μελετητών του φαινομένου απαντά αρνητικά.
Η ιστορία του αθεϊσμού είναι κάπως περίπλοκη και σκοτεινή, σαν και τη σημασία που του αποδίδεται σήμερα.
Στις περισσότερες από τις πρωτόγονες κοινωνίες, έκανε την εμφάνισή του πολύ αργότερα, όταν δηλαδή άρχισαν να προβάλλουν τα πρώτα σημάδια «πολιτισμικής» ανάπτυξης, όταν άρχισε ο άνθρωπος να διανοείται. Αυτά τα συμπεράσματα τέτοιων ερευνών γίνονται δεκτά με ευχαρίστηση από τους σύγχρονους άθεους ή αθεϊστές, όπως λέγονται, γιατί τους βολεύουν και κυρίως αυτούς, που ισχυρίζονται ότι ο Θεός είναι μια υπόθεση των ανθρώπινων κοινωνιών με χαμηλό βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο!
Ο γεννημένος στο Ναϊρόμπι της Κένυας, Βρετανός βιολόγος, Κλίντον Ρίτσαρντ Ντόκινς (Clinton Richard Dawkins), από τους πλέον διάσημους άθεους επιστήμονες επιμένει να προτρέπει τον κόσμο να βγει από την «πλάνη του Θεού» και να πάψει να πιστεύει σε πράγματα που γράφτηκαν από ανθρώπους πριν από χιλιετίες με μοναδικό σκοπό να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες κοινωνικές σκοπιμότητες και να δουν την αλήθεια στα μάτια. Κι αναρωτιέται κανείς καλοπροαίρετα. Όλοι μιλούν για τη δική τους αλήθεια. Πόσα πρόσωπα έχει τελικά αυτή η αλήθεια; Δεν έχει ακούσει φαίνεται ο βιολόγος, ούτε έχει διαβάσει κάπου για τους ασκητές της Ορθοδοξίας μας, οι οποίοι στη σιωπή και την ερήμωση άκουγαν τα άρρητα και έβλεπαν τα αθέατα…..Αυτοί βίωναν πραγματικά την αλήθεια της Αλήθειας!
Άκουγαν τα άρρητα και έβλεπαν τα αθέατα (Ηλ. Μάρκου)
106