Aν ο Μαρξ γνώριζε την Ορθόδοξη Εκκλησία;

Η οικογένεια του Μαρξ ήταν μια προοδευτική εβραϊκή οικογένεια από τo Τρίερ της Πρωσίας, αφού ο δικηγόρος πατέρας του Χέρσελ καταγόταν από γενιά ραβίνων και ο θείος του Σαμουήλ ήταν ραβίνος στο Τρίερ. Καθώς όμως στην Πρωσία του 19ου αιώνα οι ευκαιρίες για προκοπή για μια εβραϊκή οικογένεια ήταν μειωμένες, και επειδή ο πατέρας του δεν ήταν ιδιαίτερα θρησκευόμενος, αποφάσισε να ενστερνιστεί τη λουθηρανική θρησκεία, που ήταν το θρήσκευμα της Πρωσίας, αλλάζοντας ο ίδιος το όνομά του από Χέρσελ σε Χάινριχ, πράγμα που είχε θετικές επιπτώσεις στην καριέρα του ως νομικού.
Ο ίδιος, ο Καρλ, ήταν άριστος μαθητής και στα γυμνασιακά του χρόνια συνέγραψε συνολικά δύο διατριβές δοσμένου θέματος, που αφορούσαν την ιστορία και τη θρησκεία. Στη μια από αυτές ασχολήθηκε με το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας και μάλιστα εξετάστηκε ως συνεκτικό στοιχείο της κοινωνίας, και απέσπασε τιμητική διάκριση. Στην άλλη, που ήταν και ελεύθερου θέματος, και αφορούσε την επιλογή επαγγέλματος, διαφαίνονται με τον καλύτερο τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του νεαρού Καρλ Μαρξ καθώς και οι προοπτικές της μελλοντικής επιστημονικής και φιλοσοφικής του δραστηριότητάς του.
Αυτός, λοιπόν, ο επιμελής νέος που απέσπασε τιμητική διάκριση σε εργασία – διατριβή σχετικά με το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας, αργότερα όταν ξεκίνησε τις φιλοσοφικές αναζητήσεις του ξεστόμισε τη φράση «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού», που έγινε και το ιδεολογικό σύνθημα εναντίον της θρησκείας και ειδικότερα του Χριστιανισμού.
Κάποιοι την πατρότητα αυτής την αποδίδουν στον Φόιερμπαχ, αλλά όπως και να΄χει, ακόμα κι αν την επανέλαβε ο Μαρξ είχε υπόψη του τρεις θρησκευτικές παραδόσεις, την εβραϊκή θρησκεία με τον μεσσιανισμό, τον χριστιανισμό της Δύσεως που είχε ταυτισθεί με τον σχολαστικισμό, τον καπιταλισμό, τις σταυροφορίες και τους πολέμους, αλλά και τις βουδιστικές απόψεις της Ανατολής, σύμφωνα με τις οποίες οι άνθρωποι επιδίδονται στη γιόγκα, στον υπερβατικό διαλογισμό, για να αποφύγουν την επαναφορά στην ζωή, επειδή η κάθε ζωή είναι μια οδύνη, και στην πραγματικότητα έτσι αφήνονται οι ισχυροί της γης και κάθε τύραννος να εκμεταλλεύονται τον πόνο των ανθρώπων.
Με αυτήν την έννοια τέτοιες θρησκευτικές παραδόσεις, που εκμεταλλεύονται τον άνθρωπο και τον υποτάσσουν σε άλλες αυθαίρετες εξουσίες, μπορούν να λειτουργήσουν ως όπιο του λαού, που άλλοτε τον αποκοιμίζουν και άλλοτε τον αφιονίζουν και τον ρίχνουν στον πόλεμο για την καταστροφή των άλλων.
Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετοί (κυρίως ορθόδοξοι) θεολόγοι και στοχαστές, διατυπώνουν την άποψη, πως αν ο Μαρξ γνώριζε την Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως την εξέφρασαν οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, και όπως βιώνεται σήμερα στα αληθινά Ορθόδοξα Μοναστήρια, που διατηρούν ανέπαφο το ησυχαστικό πνεύμα και ακέραια την ιδέα της ακτημοσύνης, ενδεχομένως θα είχε άλλη άποψη τόσο για τη θρησκεία, αλλά πολύ περισσότερο για το χριστιανισμό που εκφράζει η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία.
Ηλίας  Κ  Μάρκου
iliaskmarkou@yahoo.gr