Αναγέννηση της υπό ερήμωση Ελλάδας: Το Βόιο ως Κεντρικό Παράδειγμα

Ελευθέριος Τζιόλας

ΜΠΟΡΟΥΝ -και με ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ- να ΑΝΑΓΕΝΝΗΘΟΥΝ οι ΦΘΙΝΟΥΣΕΣ, υπό ΕΡΗΜΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΕΣ της Χώρας

Η δημοσίευση (ανάρτηση μου), στις 2/12., για το ΒΟΪΟ με αφορμή τις επιτυχημένες προ μηνός εκδηλώσεις της 1ης και 2ας Νοεμβρίου στη Σιάτιστα και τη Κορυφή Βοϊου προκάλεσε ενδιαφέρον -και χάρηκα!

Αρκετοί μου έγραψαν, μου έστειλαν μηνύματα.

Δύο φίλοι δημοσιογράφοι και ένας φίλος με σοβαρή πολιτική διαδρομή στον ευρύτερο χώρο της δημοκρατικής αριστεράς ήταν πιο διεξοδικοί μαζί μου. Αξιολόγησαν τις προτάσεις μου περίπου με τα ίδια λόγια, ως ”εξαιρετικά σημαντικές, τολμηρές αλλά με ρεαλιστικό χαρακτήρα, πραγματοποιήσιμες και ολοκληρωμένες”, και οι τρεις τους τόνισαν ότι ”η συνολική οπτική και κυρίως οι προτάσεις είναι πρωτάκουστες αλλά, τελικά, και οι μόνες που αν εφαρμοστούν θα μπορούσαν -πριν είναι πολύ αργά- να δώσουν αποτελέσματα, αντιστρέφοντας την πορεία ερήμωσης σχεδόν στο σύνολο της περιφερειακής Ελλάδας!”…

Με τον ένα ή άλλο τρόπο μου ζήτησαν να παρουσιάσω, με συνοπτικό -ει δυνατόν- τρόπο, τους άξονες της Στρατηγικής Αναγέννησης της υπό ερήμωση Ελλάδας, όπως την έχω αποκαλέσει, ώστε να διαβαστούν και να διακινηθούν καλύτερα.

>> Ανταποκρίνομαι παρακάτω >

Η αντίληψη μου για την επιβίωση και την Αναγέννηση των φθινουσών περιοχών, των περιοχών υπό ερήμωση -με το Βόιο ως μια από αυτές τις αρνητικά αντιπροσωπευτικές γεωγραφικές περιοχές- έχει στο κέντρο της τον Άνθρωπο και την Παραγωγή. Τον Άνθρωπο που λείπει από τις ξεχασμένες, εγκαταλειμμένες περιοχές – και το Βόιο αποτυπώνει με έντονο τρόπο αυτή την κατάσταση- και πρέπει να τον φέρουμε πίσω. Τον Άνθρωπο που μέχρι τώρα δεν έχει κίνητρο να μετακινηθεί προς τις περιοχές αυτές και πρέπει να του δώσουμε ρεαλιστικό όραμα και πραγματικά κίνητρα. Δηλαδή, κίνητρα (προϋποθέσεις): στεγαστικά, φορολογικά, περιουσιακά, εργασιακά, γνωστικά, κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών για να τον φέρουμε εδώ, πίσω. Τον Άνθρωπο που σκέφτεται το Τόπο (π.χ. το Βόιο) , και θα ήθελε ερχόμενος και μένοντας εδώ να δραστηριοποιηθεί. Αυτόν που επιθυμεί τον εγκαταλειμμένο Τόπο του, ως τόπο ζωής και δράσης, αλλά δεν έχει, ούτε στέγη, ούτε γη, ούτε άλλη στήριξη, και δεν έχει εδώ περιουσία. Ίσως μάλιστα κάποτε κάποιοι συγγενείς του να ήταν από τούτα τα μέρη, να είχαν χρόνια μοχθήσει σε τούτο τον τόπο, αλλά χάθηκαν στα μεταναστευτικά ρεύματα του εσωτερικού ή/και του εξωτερικού, κι εδώ πίσω χάθηκαν όλα…

Η ίδια αντίληψη έχει στην έγνοια της και τον Άνθρωπο που προβληματίζεται και σκέφτεται να φύγει από τον Τόπο του (από το Βόιο, π.χ.) και πρέπει να τον κρατήσουμε εδώ, επιλύοντας τα προβλήματα που μπορεί να τον αναγκάσουν να φύγει. Δηλαδή, όπως θα έλεγαν οι οικονομολόγοι χρειαζόμαστε για το ανθρώπινο δυναμικό: και επιθετικές/ενεργητικές πολιτικές -κι αυτές αφορούν στις πρώτες κατηγορίες μετακίνησης ανθρώπων, και αμυντικές/σταθερές πολιτικές διατήρησης του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού -κι αυτές αφορούν σε όσους ανθρώπους μένουν και δραστηριοποιούνται εδώ. Και θέλουμε να συνεχίσουν οι Άνθρωποι πίσω, στον Τόπο τους, δημιουργώντας οικογένειες και νέα θετικά, κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα. Με κέντρο, λοιπόν, τον Άνθρωπο, έτσι όπως συγκεκριμένα το έθεσα, αυτό είναι το πρώτο σκέλος της αντίληψης μου, που την αποκαλώ αντίληψη Αναγέννησης.

Οι άμεσες ενέργειες προετοιμασίας για την συγκεκριμένη εφαρμογή αυτής της πολιτικής μετακίνησης Ανθρώπων προς τον εγκαταλειμμένο, υπό ερήμωση Τόπο είναι κατά σειρά προτεραιότητας:

(α). Καταγραφή εγκαταλελειμμένων κατοικιών και δημόσιων ή δημοτικών κτιρίων. Μεταφορά όλων των αδρανών ή/και εγκαταλειμμένων κτιρίων των Υπουργείων και των Κρατικών Οργανισμών στο Δήμο.

(β). Πρόγραμμα παραχώρησης κατοικιών σε νέους ή/και οικογένειες τους, είτε σε προτεραιότητα λόγω τοπικής καταγωγής, είτε με διαδικασία δημοπρασίας με έναρξη απόκτησης κατοικίας με 1 € και 5ετή δέσμευση για αναπαλαίωση/ανακατασκευή και εγκατάσταση/κατοίκηση.

(γ). Εναλλακτικά, για τη στέγη: γενναία επιδότηση για αναστήλωση παραδοσιακών σπιτιών από το υπάρχον απόθεμα με αντάλλαγμα τη μόνιμη εγκατάσταση.

(δ). Εξασφάλιση βασικών υποδομών (οδικό δίκτυο, ύδρευση, αποχέτευση, καθαριότητα/ανακύκλωση), ψηφιακή συνδεσιμότητα (εγκατάσταση γρήγορου Ιnternet, με οπτική ίνα ή δορυφορικά).

(ε). Υγεία & εκπαίδευση: μονάδες υγείας, τηλεϊατρική, συνεργασία με σχολεία κοντινών οικισμών.

(στ). Ανακατασκευή των δημόσιων ή δημοτικών κτιρίων για τις κοινωνικές ανάγκες και συλλογικές χρήσεις της νέας κοινότητας των ανθρώπων που θα δημιουργηθεί -με κοινοτική/κοινωνική αυτοδιαχείρισή τους.

Το δεύτερο σκέλος αυτής της αντίληψης της Αναγέννησης είναι η Παραγωγή.

Ενδιαφέρει ιδιαίτερα η νέα παραγωγή. Δηλαδή, παραγωγή σε νέους ή αναγεννημένους κερδοφόρους τομείς, ή ακόμα και σε υφιστάμενους με νέες δυναμικές και ανανεωμένες προοπτικές, αλλά και σε νέους γεωγραφικούς χώρους και νέα πεδία δραστηριοτήτων και ασφαλώς από νέους παραγωγούς που θα εγκατασταθούν εδώ. Η νέα παραγωγή που δίνει τη νέα προστιθέμενη αξία και στο σύνολο της περιοχής. Η νέα παραγωγή που δεν λειτουργεί μόνο προσθετικά, αλλά κυρίως δυναμικά. Φέρνει το πραγματικό και πρακτικό μήνυμα ότι ο ”ξεχασμένος Τόπος” ξαναγίνεται «παραγωγική μηχανή», ότι ξαναμπαίνει στο χάρτη της πραγματικής οικονομίας.

Και, ασφαλώς και η δεύτερη πλευρά, η παραγωγή που ήδη υπάρχει στον Τόπο, η οποία πρέπει να στηριχθεί, να εκσυγχρονισθεί, να επεκταθεί, να καινοτομήσει.

Οι νέοι παραγωγοί μπορούν να είναι οι Άνθρωποι που μετακινούνται από τα αστικά κέντρα προς το Βόιο, ένα νέο, πολύ σημαντικό αναγεννητικό δυναμικό. Καθώς, επίσης, και οι νέοι άνθρωποι των οικογενειών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εδώ, με τους γονείς τους και τους ίδιους να έχουν δράσει καθοριστικά για τις τύχες και τη ζωή της περιοχής τα προηγούμενα δύσκολα χρόνια.

Υπάρχουν δύο θέματα που πρέπει να επιλυθούν για τη νέα παραγωγή (στους νέους χώρους και από τους νέους ανθρώπους-παραγωγούς): η Επένδυση και οι Αγορές. Για να είναι κερδοφόρες οι παραγωγές πρέπει τα παραγόμενα προϊόντα τους -πάντα ποιοτικά και διαφοροποιημένα– να έχουν απορρόφηση στην αγορά και καλές προοπτικές μέσα στο χρόνο. Κι αυτά πρέπει να εξασφαλισθούν για την μεταβατική πρώτη 5ετία, έως ότου οι νέοι παραγωγοί εδραιωθούν και δημιουργήσουν τα δικά τους δίκτυα.

Το απαιτούμενο Επιχειρησιακό Σχέδιο, δηλαδή, η Επένδυση, ο τρόπος και οι όροι χρηματοδότησής της, καθώς και οι Αγορές και ο τρόπος εξασφάλισής τους (κατά την πρώτη 5ετία) θα αποτελεί κοινή μέριμνα-υποχρέωση του νέου παραγωγού αλλά ΚΑΙ του Γραφείου Ανάπτυξης που θα έχει συσταθεί για αυτόν το σκοπό στο Δήμο (σε κάθε Δήμο). Π.χ. για τον Δήμο Βοίου, το AGROVOIO -αυτό το ελπιδοφόρο σχήμα που έχει πρόσφατα δημιουργηθεί -σε συνεργασία, όταν χρειάζεται, και με την ΑΝΚΟ (Αναπτυξιακή Δυτ. Μακεδονίας -ΑΝΚΟ) θα μπορούσε να είναι αυτή η δομή.

Τα δύο σκέλη Άνθρωποι – Παραγωγή μπορούν να δεθούν, να συνδυασθούν σε μια ενιαία, δυναμική και ελπιδοφόρα πρόταση.

Η Στρατηγική αυτή σε αδρές γραμμές είναι η παρακάτω, όπως από το 2019 την έχω καταθέσει και τα κύρια σημεία της συμπυκνώνονται ως εξής:

Αποτελεί κεντρικό μέλημα όλων των αρχών (κυβερνητικών, περιφερειακών, δημοτικών) η προσέλκυση-μετακίνηση νέων Ελλήνων (επιστημόνων, επαγγελματιών, εργαζομένων, επιχειρηματιών) ή/και νέων οικογενειών (νέων ζευγαριών, ή/και νεοδημιούργητων οικογενειών), κατά προτεραιότητα, αλλά όχι αποκλειστικά, βοϊακής καταγωγής για εγκατάστασή τους, πίσω στο Βόιο. Σε κάθε Έλληνα νέο ή νέα, και με αυξημένα κριτήρια αξιολόγησης και υποστήριξης, σε κάθε Ελληνική οικογένεια και ιδιαίτερα σε κείνες βοϊακής καταγωγής, ενεργής παραγωγικής ηλικίας, που θα καταθέτει ρεαλιστικό Επενδυτικό Σχέδιο για τον πρωτογενή ή δευτερογενή τομέα, ο Δήμος Βοίου θα διαθέτει για σαράντα (40) έτη -όση, δηλαδή και η μέση χρονική περίοδος εργασιακού βίου κάθε Έλληνα- έκταση ανάλογη για την απόκτηση άμεσα προκατασκευασμένης κατοικίας τους (στέγης) και για την εγκατάσταση, άσκηση της επενδυτικής-επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.

Οι εκτάσεις που θα διατεθούν θα ανήκουν στη Δημοτική περιουσία ή θα προέλθουν από κρατική/δημόσια περιουσία της οποίας η συμβατική ανάθεση διαχείρισης της θα γίνεται από το Δήμο Βοίου (αν δεν έχει -και έως ότου- μεταβιβασθεί η κρατική περιουσία στο Δήμο). Η δε κατοικία (στέγη) μπορεί να είναι του τύπου των σύγχρονων προκατασκευασμένων κατοικιών, όταν δεν προέρχεται από το απόθεμα των εγκαταλειμμένων κατοικιών για τις οποίες μίλησα συγκεκριμένα παραπάνω (στο (α). και (β). παραπάνω).

Ταυτόχρονα, ο Δήμος θα αναλάβει να καλύψει αυτές τις νέες ή τις αναγεννημένες οικιστικές περιοχές με αξιόπιστα δίκτυα υποδομών και κοινωνικής εξυπηρέτησης, ενεργώντας, παράλληλα, και προς τους άλλους οργανισμούς για τις υποδομές ευθύνης τους (ηλεκτρικά δίκτυα, τηλεπικοινωνίες-Ιnternet κλπ), καθώς και τις εκπαιδευτικές και υγειονομικές ανάγκες και τις ανάγκες ασφαλούς διαβίωσης (με δημιουργία σχολικών και προσχολικών κέντρων και την αξιοποίηση νέων ψηφιακών μεθόδων εξυπηρέτησης στην υγεία, την ασφάλεια, την προστασία κλπ).

Στα Επενδυτικά Σχέδια των νέων που θα ήθελαν να μετακινηθούν και να ζήσουν παράγοντας στο Βόιο, η προσφερόμενη-διαθέσιμη γη θα καταγράφεται ως περιοχή άσκησης της δραστηριότητας τους και θα προσμετρείται και ως εισφερόμενο κεφάλαιο στο Επιχειρησιακό Σχέδιο.

Ειδικό Γραφείο στο Δήμο -ανέφερα ενδεικτικά το AGROVOIO- θα φροντίζει για την ολοκληρωμένη διαμόρφωση του Επενδυτικού Σχεδίου (μαζί με τις Αγορές διάθεσης των προϊόντων με έμφαση στην πρώτη 5ετία) και θα υποστηρίζει, εφόσον απαιτείται, την ένταξη του στα Χρηματοδοτούμενα Προγράμματα Ευρωπαϊκών Πόρων.

Μεγάλη και επαναλαμβανόμενη καμπάνια θα προβάλει στην Ελλάδα και στο ελληνικό δυναμικό του Εξωτερικού αυτό το πρόγραμμα μετοίκησης-παραγωγής-εγκατάστασης.

Η στρατηγική αυτή, μπορεί να αναπτυχθεί σε ολοκληρωμένο Πρόγραμμα. Το οποίο θα έρθει ως καίρια αρθρωμένη απάντηση-πρόταση σε μια συγκυρία όπου η κρίση στην απόκτηση κατοικίας, η κρίση στη στέγη και τη στέγαση βρίσκεται στο υψηλότερό της σημείο. Σημείο τέτοιο, που για τους νέους ανθρώπους και τα νέα ζευγάρια δημιουργεί την αναγκαστική τάση αναζήτησης λύσεων προς την περιφέρεια της Χώρας. Τάση, όμως, που η κυβέρνηση δεν έχει κοινωνικά αποδεχτεί και δεν την έχει ουσιαστικά εξετάσει και, κυρίως, λόγω της αγκυλωτικής, φιλο-εργολαβικής αντίληψής της δεν δύναται να κινηθεί στο πλαίσιο πραγματικής αντιμετώπισης του οξύτατου αυτού προβλήματος. Πράγμα που με συγκεκριμένο πρακτικό και ρεαλιστικό τρόπο αντιμετωπίζει η Στρατηγική που αναπτύχθηκε, υποστηρίζοντας, μάλιστα, και την πολύ κρίσιμη οικονομική-παραγωγική διάσταση. Διάσταση που σταδιακά -και στα πλαίσια που εκθέσαμε- μπορεί να δημιουργήσει μια νέα εποχή στον υπό ερήμωση Τόπο.

Αν στη συγκυρία αυτή, εκτός από το αναφερόμενο Πρόγραμμα μετοίκησης-παραγωγής-εγκατάστασης που περιέγραψα, ταυτόχρονα και σε σύνδεση, προταθούν και προβληθούν Σχέδια αποδοτικών γεωργικών καλλιεργειών ή/και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων και συσχετιζόμενων με αυτά μεταποιητικών μονάδων για κάθε ιδιαίτερη τοπική/γεωγραφική ζώνη, τότε έχουμε το νέο και αναγκαίο πλαίσιο θετικής αντιστροφής, ανόρθωσης, Αναγέννησης του υπό ερήμωση, του φθίνοντος Τόπου

Τα Σχέδια που μόλις ανέφερα –πρωτογενούς & δευτερογενούς παραγωγής– σε τοπικές/γεωγραφικές ζώνες, αξιολογώντας και ορθολογικά αξιοποιώντας φυσικούς και τοπικούς πόρους (έδαφος, νερό, κλίμα, παράδοση, καθώς και τεχνικές και τεχνολογίες μεταποιήσεις), σταθμίζοντας αγορές και τάσεις (εθνικές, ευρωπαϊκές, διεθνείς) θα μπορεί να προσφέρει το αναγκαίο πλαίσιο κατευθύνσεων για την παραγωγική δραστηριοποίηση των νέων παραγωγών.

Τα στοιχεία αυτών των Σχεδίων θα είναι εξαιρετικά χρήσιμα στη σύνταξη των Επιχειρηματικών Σχεδίων για τις Επενδύσεις. Η Κεντρική Διοίκηση αξιοποιώντας τις πολυάριθμες επιστημονικές και ερευνητικές δυνατότητες που έχει η Χώρα (σε Πανεπιστήμια και σχετικά Ιδρύματα) μπορεί και οφείλει να συνδράμει καθοριστικά για την εκπόνηση αυτών των Σχεδίων. Τα Σχέδια αυτά θα έχουν τον χαρακτήρα συγκεκριμένων -και όχι γενικόλογων- Κατευθύνσεων για παραγωγή/εκμετάλλευση και θετικές αποδόσεις.

Στο βαθμό που το βαθύ αθηναϊκό κράτος δείξει τον «γνωστό, αντιπαραγωγικό εαυτό του» -και μάλλον αυτό είναι το πιθανότερο-, τότε ο Δήμος και ή/και η Περιφέρεια οφείλουν να αναλάβουν την εκπόνηση αυτού του Σχεδίου Κατευθύνσεων, ως Οδηγό για τους νέους παραγωγούς που θα μετακινηθούν και θα δραστηριοποιηθούν στον φθίνοντα, υπό ερήμωση Τόπο, ή σε όποιες άλλες περιφερειακές περιοχές της Χώρας με αντίστοιχο προφίλ περιθωριοποίησης!

Σ΄ ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν αποφασισθεί -όχι τα αναμενόμενα και αναγκαία- αλλά πάντως ορισμένα χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ., Leader και άλλα). Ενώ η πίεση για διάθεση και μεταφορά εθνικών πόρων για τους στόχους που περιέγραψα και για τις περιοχές αυτές της φθίνουσας Ελλάδας πρέπει -και οφείλει – να είναι μεγάλη, σταθερή και συνεχής.

Η Στρατηγική που παρουσιάσθηκε , υπογραμμίζω, πρέπει να έχει την σταθερή, κεντρική κυβερνητική/κρατική υποστήριξη, με τη διάθεση πόρων, εκτάσεων γης, εγκαταλειμμένων κτιρίων, υγειονομικής και εκπαιδευτικής κάλυψης, ηλεκτρολογικών και ψηφιακών δικτύων, προτεινόμενων σχεδίων ρεαλιστικών κατευθύνσεων παραγωγής & μεταποίησης.

Καθοριστικό στοιχείο κυβερνητικής στήριξης είναι το ειδικό φορολογικό καθεστώς μειωμένης φορολογίας που πρέπει να συνοδεύει και να υποβοηθά την όλη προσπάθεια για μεγάλο χρονικό βάθος.

Ένα τέτοιο Πρόγραμμα, μπορεί να θέσει σε νέα προοδευτική βάση και την εθνική-μορφωτική-αξιακή και κοινωνική και παραγωγική ενσωμάτωση-ένταξη και των μεταναστών που υπάρχουν στη χώρα ή/και εκείνων που θα υπάρξουν. Με την μετακίνηση και παραγωγική τους ένταξη -μετά από την απαραίτητη μορφωτική διαδικασία και εκπαίδευση- στις νέες μονάδες παραγωγής στα αναζωογονημένα κέντρα, στις κωμοπόλεις και τα χωριά. Των μεταναστών, που η ενσωμάτωσή τους στον ελληνικό εθνικό αξιακό κορμό μπορεί -οφείλει και πρέπει- να προχωρήσει με επιμονή, ανοιχτό πνεύμα και πειθαρχημένο πρόγραμμα. Ενώ η παράλληλη εργασιακή τους ένταξη μπορεί να αποφέρει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα για τις τοπικές παραγωγές και την τοπική οικονομία, όπως και συνολικότερα για την εθνική οικονομία. Εργασιακή ένταξη, που ουσιαστικά ζητείται με την διατύπωση σε πρώτη γραμμή του αιτήματος για «εργατικά χέρια» ή για «χέρια ορισμένων δεξιοτήτων που γρήγορα μπορούν να αποκτηθούν». Με εθνικό ρεαλισμό και αξιακή προσήλωση και με πίστη και οργάνωση σε αναπτυξιακούς στόχους, έξω από τα γκέτο ανομίας της Αττικής και της Θεσσαλονίκης και τις κοστοβόρες κλειστές δομές της απομόνωσης και της απόγνωσης, μπορεί να υπάρξει μια πρόσθετη σημαντική εξέλιξη και υποστήριξη και των υπό αναγέννηση περιοχών και παραγωγικών τομέων, και μια θετική προοδευτική πολιτική στο μεταναστευτικό.

Σε όλη τούτη την μεγάλη αναγεννητική προσπάθεια η Εκκλησία πρέπει να προσκληθεί να συνδράμει. Να συνδράμει με παραχωρήσεις γης και εκμεταλλεύσιμων εκτάσεων, με μεταβιβάσεις ακινήτων και εν αργία ιδρυμάτων της. Οι σημαντικές υλικές-περιουσιακές δυνατότητες και ο πνευματικός ρόλος της Εκκλησίας θα προσθέσει δυναμική και θα δημιουργήσει νέα ενθαρρυντικά, ρεαλιστικά δεδομένα επιτυχίας. Οι μορφές παραχωρήσεων/μεταβιβάσεων από την Εκκλησία μπορούν με δημιουργικό και θετικό πνεύμα με τον τοπικό Δήμο να βρεθούν και να λειτουργήσουν, διατηρώντας πάντα σταθερά, με συνέπεια τον προσανατολισμό και τους στόχους της όλης προσπάθειας όπως έχει περιγράφει.

Υπάρχουν, τρία (3) μεγάλα, συγκεκριμένα θέματα που επηρεάζουν με πολλαπλό τρόπο όλο αυτό το πλαίσιο και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή με ταυτόχρονη υιοθέτηση μιας αντίληψης αειφορίας και παράλληλη ήπια, ορθολογική αξιοποίηση για τις νέες κοινωνίες (και το μέλλον τους) που θέλουμε να αναδυθούν στους νέους, αναγεννημένους Τόπους.

Πρώτο, τα Νερά.

Δεύτερο, η Ενέργεια.

Τρίτο, τα Δάση….

……….

Τα ζητήματα Πολιτιστικής, Ιστορικής, Αρχαιολογικής και Αρχιτεκτονικής φύσεως είναι αρκετά συζητημένα, και σε κάθε περίπτωση εκείνο που απαιτείται είναι η επιτάχυνση εφαρμογής/υλοποίησης σχετικών πολιτικών. Δεν θα ήθελα να επαναλάβω στόχους και προτάσεις που έχουν κατατεθεί και με βρίσκουν σύμφωνο. Εκείνο που απαιτείται στον τομέα αυτό είναι περισσότερο μια συγκροτημένη, σφιχτή ιεράρχηση στόχων για επιτάχυνση αποτελεσμάτων.

Οι νέοι, ιδιαίτερα οι νέοι των μεγάλων αστικών κέντρων, που βιώνουν τα αδιέξοδα της κρίσης στην κατοικία και τη στέγαση, τα αδιέξοδα στην έναρξη κάθε επαγγελματικής τους δραστηριότητας, θα έχουν ένα πραγματιστικό, ελκυστικό μήνυμα ελπίδας και ρεαλιστικής προοπτικής. Μια Πρόταση με εγγυήσεις και κίνητρα, μια Λύση.

Σε μια εποχή, που μπορείς να εργάζεσαι, να λειτουργείς και να επικοινωνείς από μακριά, και τούτο ψηφιακά θα έχει -πρέπει να έχει- εξασφαλιστεί, με τα πλεονεκτήματα του μοναδικού, φυσικού περιβάλλοντος, με αξιόπιστες υποδομές και δίκτυα συγκοινωνίας, μια τέτοια Πρόταση, ένα τέτοιο Πρόγραμμα μπορεί να αποτελέσει διέξοδο και απόφαση Ζωής.

Το συνολικό αυτό «πακέτο», στην ολιστική του σύνθεση, μπορεί να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει προς έναν υπέροχο τόπο και επαγγελματικής, και οικογενειακής, και προσωπικής ζωής, προς το την Περιφέρεια της Χώρας, προς το Βόιο και παντού, όπου σήμερα, απλώνεται η εγκατάλειψη και ερήμωση!

Η θετική εξέλιξη αυτού του Προγράμματος -ο καθένας το αντιλαμβάνεται- θα έχει τεράστια Εθνική και Περιφερειακή σημασία, ζωτική αξία για το Δημογραφικό, για την Ανάπτυξη, για την Πατρίδα και την Κοινωνία της.

* Σε πληρέστερη έκταση μπορείτε να διαβάσετε εισήγησή μου ΕΔΩ

** Στο βιβλίο μου: «Ορεινή-Ημιορεινή και Φθίνουσα Ελλάδα: Μια ολοκληρωμένη πρόταση Ανόρθωσης και Ανάπτυξης» (εκδ. ΓΡΑΦΗΜΑ, Θεσσαλονίκη) αναφέρομαι αναλυτικά σε όλα αυτά

*** Συνημμένα: αριστερά, το εμπροσθόφυλλο του τεύχους ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΕΝΝΗΘΕΙ Το ΒΟΪΟ; και, δεξιά, το εξώφυλλο του βιβλίου μου: «Ορεινή-Ημιορεινή και Φθίνουσα Ελλάδα: Μια ολοκληρωμένη πρόταση Ανόρθωσης και Ανάπτυξης»