ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΤΟ ΕΤΟΣ 2021

Ο εμβολιασμός περισσότερων από τεσσάρων δισεκατομμυρίων ανθρώπων με 2 δόσεις και η έλλειψη πρόσβασης για άλλους ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά στο 2021, ενώ η άφιξη της παραλλαγής Ο περιέπλεξε τα πράγματα.
Πριν από ένα χρόνο, το εμβόλιο που αντιμετωπίζει τον κορωνοϊό μόλις ξεκινούσε. Τώρα,
περισσότεροι από 9.250.000 άνθρωποι έχουν εμβολιαστεί με μία δόση, περίπου το 56% του πληθυσμού του κόσμου. Ο εμβολιασμός τόσων πολλών ανθρώπων σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα έχει σώσει χιλιάδες ζωές και αποτελεί θρίαμβο για την επιστήμη και την έρευνα.
Το περιοδικό Nature σε 8 διαγράμματα συνοψίζει τα κυριότερα στοιχεία για τα εμβόλια.
Α) Εμβόλια υπό ανάπτυξη. Οι ερευνητές αναπτύσσουν περισσότερα από 300 εμβόλια για τον κορωνοϊό, εκτός από τα 23 που χρησιμοποιούνται ήδη σε όλο τον κόσμο.
Β) Tα σχετικά δημοσιεύματα για τα εμβόλια εκτινάχθηκαν στα ύψη. Σύμφωνα με το Nature τουλάχιστον 15.000 άρθρα σχετικά με τα εμβόλια COVID-19 έχουν δημοσιευθεί από τις αρχές του περασμένου έτους.
Γ) Ο ανταγωνισμός των εταιρειών. Από τις 23 εταιρείες, τα εμβόλια 5 κυρίως εταιρειών έχουν χρησιμοποιηθεί στον εμβολιασμό. Η σειρά είναι η ακόλουθη. University of Oxford/AstraZeneca, Coronavack, Pfizer–BioNTech, Sinopharm και Moderna. Εκτιμάται πως η χρήση των 23 εμβολίων έχουν σώσει τουλάχιστον 750.000 ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη.
Δ) Ταχύτητα ανάπτυξης των εμβολίων. Κανένα άλλο εμβόλιο στην ιστορία δεν έχει αναπτυχθεί τόσο γρήγορα, δηλ. μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, αν και το αποτέλεσμα αφορά προσπάθειες 30 ετών.
Για την ιστορία, η ανάπτυξη του εμβολίου της μηνιγγίτιδας έκανε 90 χρόνια, για τον ιό Ebola 65 χρόνια και της ηπατίτιδας Β 25 χρόνια.
Ε) Ετερογένεια στην εμβολιαστική κάλυψη. Παρά την εκπληκτική επιτυχία του εμβολιασμού, δεν υπάρχει ισοδύναμη προμήθεια από όλα τα κράτη. Στα πιο εμβολιασμένα κράτη του κόσμου, όπως είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Χιλή και η Κούβα, έχουν χορηγηθεί περισσότερες από 200 δόσεις ανά 100 άτομα — αλλά στο αντίθετο άκρο της κλίμακας, σε μέρη όπως η Τανζανία, το Αφγανιστάν έχουν εμβολιαστεί από 20 άτομα ανά 100 κατοίκους. Ειδικότερα, μόνο το 8,4% του πληθυσμού των φτωχών χωρών έχει εμβολιαστεί. Η ανισοκατανομή των εμβολίων ήταν μία από τις πιο πολλές οδυνηρές εμπειρίες της πανδημίας, την οποία πληρώνει η ανθρωπότητα με την δημιουργία νέων πιο μεταδοτικών παραλλαγών.
ΣΤ) Παραλλαγές κορωνοϊού και εμβόλια. Κατά τη διάρκεια του 2021 υπήρξε ανάδειξη νέων παραλλαγών SARS-CoV-2, όπως Α, Β, Γ, Δ και Ο, που επηρέασαν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, αν και ορισμένα αντιμετώπισαν και τις νέες παραλλαγές. Παρόλα αυτά, η ανοσία που παρέχεται από τα εμβόλια για τον COVID-19, ιδιαίτερα για την πρόληψη λοιμώξεων, μειώνεται με την πάροδο του χρόνου — όπως φαίνεται από την εικόνα για την αποτελεσματικότητα των εμβολίου κατά της παραλλαγής Δέλτα μερικούς μήνες μετά τη δεύτερη δόση. Τέλος, προκαταρκτική στοιχεία δείχνουν ότι δύο δόσεις εμβολίου προσφέρουν πολύ μειωμένη προστασία από τη μόλυνση με την παραλλαγή Ο, ενώ μια τρίτη αναμνηστική δόση
αποκατέστησε την αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε πάνω από 70%.
Z) Eμβολιασμός παιδιών. To πώς θα εξελιχθεί η πανδημία από εδώ και στο εξής εξαρτάται όχι μόνο από νέες παραλλαγές, αλλά επίσης από το πόσο γρήγορα τα εμβόλια καλύπτουν και μεγάλο εύρος των πληθυσμιακών ηλικιών, όπως των παιδιών. Η παραλλαγή Δ προκάλεσε απότομη αύξηση στα παιδικά κρούσματα COVID-19 παγκοσμίως. Παρόλο μόνο ένα σχετικά μικρό ποσοστό παιδιών αναπτύσσουν σοβαρή ασθένεια, αυτό μεταφράζεται σε τεράστιους αριθμούς σοβαρών περιπτώσεων παγκοσμίως. (Παγκόσμια η κατάσταση θα χειροτερεύσει λόγω της παραλλαγής Ο). Ως εκ τούτου ο εκτεταμένος εμβολιασμός των παιδιών θα περιορίσει τον αριθμό των σοβαρών κρουσμάτων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, αλλά θα συντελέσει και στον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού.
H) Επίλογος. Τα εμβόλια θα συνεχίσουν να σώζουν ζωές και να βοηθούν στην επιστροφή μιας «κανονικής ζωής». Όμως ο βαθμός στον οποίο ο κόσμος περιορίζει την πανδημία το 2022 θα
εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα υπάρχει πρόσβαση στα εμβόλια και στα φάρμακα και σε χώρες με χαμηλό εισόδημα.