“Ανταμώματα Μνήμης και Παράδοσης: Το Καλοκαίρι που ανακάλυψα τη δύναμη των Πολιτιστικών Εκδηλώσεων”

“Ανταμώματα Μνήμης και Παράδοσης: Το Καλοκαίρι που Ανακάλυψα τη Δύναμη των Πολιτιστικών Εκδηλώσεων”

Θα μπορούσα να βάλω ως τίτλο -ας μου επιτραπεί η προσωπική αναφορά—που πήγα φέτος το καλοκαίρι΄ Φέτος το καλοκαίρι λοιπόν πήγα στις εκδηλώσεις των πολιτιστικών-μορφωτικών συλλόγων του χωριού μου και των γειτονικών σε αυτό χωριών Πήγα στις εκδηλώσεις του Μορφωτικού συλλόγου Βαθυλάκκου , στις εκδηλώσεις των Φαρασιωτών Καππαδοκών Βαθυλάκκου , στις αντίστοιχες του Ροδίτη και στα 25 χρόνια Κουβουκλιώτικα.

Εκδηλώσεις μνήμης όλες. H αλήθεια είναι ότι δεν πήγαινα σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις εξ αιτίας μιας αρνητικής εντύπωσης που είχα, ότι δηλαδή σ’ αυτές τις εκδηλώσεις σπαταλώνται χρήματα -επιχορηγήσεις δήμων-για σουβλάκια, χορούς και γλέντια.

Τι και πόσο μεγάλο λάθος.

Μάλλον είχα παρεξηγήσει τους χορούς και όχι τα σουβλάκια.  Η τσίκνα από το ψημένο κρέας δένει αρμονικότατα με την Ελληνική ύπαιθρο και τις μαζώξεις των Ελλήνων.

Οι διοργανωτές και οι μπροστάρηδες των εκδηλώσεων νέα παιδιά Ευτύχημα. Διότι μόνο όταν ένας σύλλογος δραστηριοποιεί και ενεργοποιεί νέους ανθρώπους, είναι βέβαιον ότι θα έχει συνέχεια και ουσία και νόημα και λόγο ύπαρξης.

Πας στην εκδήλωση και αρχίζεις το μέτρημα. Κάποιοι λείπουν στα ξένα μαθαίνεις ή απέναντι στην άλλη όχθη της ζωής. Αυτό πονάει.  Μετράς ανθρώπους και μαζί μετράς και θύμησες. Θύμησες από παιδί μ’ αυτούς ήμουν στο Δημοτικό. Πως μεγάλωσαν.  Άλλοι σου βγάζουν θύμησες εφηβικές-πρώτα ερωτικά σκιρτήματα-νεανικές αντιπαραθέσεις  πολιτικές. 

Μετράς τις ζωές τους και μετράς και τη δική σου ζωή. Βλέπεις ρυτίδες στα πρόσωπα. Άραγε ποιο κομμάτι της ζωής τους κρύβει η κάθε ρυτίδα. Δε ρωτάς. Χάρηκα πολύ που σε είδα ύστερα από τόσα χρόνια λες και χαμογελάς. Μετράς ξενιτεμένους που παρευρίσκονται. Άλλωστε οι Έλληνες όταν μεταναστεύουν φεύγουν με το ένα βήμα. Το άλλο το αφήνουν στην πατρώα γη στην οποία με την πρώτη ευκαιρία επιστρέφουν Ιερό το πατρικό. Σε ποια άλλη μυθολογία άραγε να υπάρχει η θεά Εστία; Σε ποια άλλη Μυθολογία άραγε οι θεοί ερωτεύονται; τραγουδάνε, θυμώνουν, μεθάνε, χορεύουν, ζηλεύουν, ερίζουν και πληρώνουν τον Άδη για να τους πάει απέναντι; Ποιός λαός άλλος αλήθεια τραγουδάει ακόμα και τον θάνατο;

Μετά αρχίζουν οι χοροί των χορευτικών τμημάτων των συλλόγων. Αρχίζει ο χορός του κόσμου. Μέθεξη. Αρχίζουν οι χοροί κι αρχίζει η συνομιλία με τους άλλους καιρούς, πίσω, τότε που στους αρχαίους χρόνους της Ιστορίας μας είχαμε την κοιτίδα μας εκεί. Στην Ανατολή.  Αρχίζουν οι χοροί που κουβαλούν το λίκνισμα της θάλασσας από τα παράλια της Μικρασίας και το λίκνισμα της θάλασσας του Πόντου. Χοροί αυστηροί, πολεμικοί, και τραγούδια που έχουν τον αυστηρό ρυθμό της πικρής μας μοίρας. Ιωνικό το λίκνισμα της θάλασσας Δωρικός ο χτύπος των κρουστών, Δωρικά και τα χτυπήματα των ποδιών των χορευτών. Βγάζει λυγμό η χορδή της ποντιακής λύρας, λεβεντιά, σπαράζει στιγμές και γεννάει εικόνες.

Γίνονται εικόνες τα παιδικά μας ακούσματα, οι διηγήσεις των παππούδων μας που ακούγοντάς τες τις πλάθαμε παραμύθια στο παιδικό μας μυαλό. Σκάβουν οι χοροί στο παρελθόν. Στον Ελληνισμό της Ανατολής. Σε αυτό το ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες που γυμνοί πεινασμένοι, κυνηγημένοι ήρθαν στην άλλη πατρίδα δουλεύοντας στην καινούρια γη ξεχερσώνοντας άγρια βουνά, αποξηραίνοντας έλη και ορθοπόδησαν.

Αυτό που στήριξε αυτούς τους ανθρώπους που έμελλε να είναι το πρώτο στην ιστορία πείραμα υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών – όπως αναφέρει ο Ηλίας Βενέζης-ήταν ο ίδιος τους ο εαυτός και το πνεύμα που έφερναν. Αυτή είναι η δύναμή μας.

Πήραμε τα στρώματα της ιστορίας, την πίκρα, τα βάσανα των γενεών και τα κάναμε ήθος ζωής. Είμαστε ένας τόπος και ένας λαός της μνήμης. Όλα εδώ σε εμάς υπάρχουν για να θυμίζουν. Είμαστε ένας τόπος και ένας λαός που η μοίρα του είναι να πληρώνει την κίνηση της ιστορίας με πόνο και αίμα Αέναα Τυχαίο λες που οι αρχαίοι τραγικοί μας γράφανε τριλογίες. Είμαστε ένας λαός της μνήμης. Αυτή είναι η πηγή της περηφάνιας μας της δύναμής που μας βοηθάει να μην γονατίζουμε και να σηκωνόμαστε όρθιοι όσο βίαιες κι αν είναι οι περιστάσεις. Έχουμε μια ζυγαριά εμείς οι Έλληνες. Στο ένα της ζύγι βάζουμε πάντα όλα όσα υποφέραμε τόσους αιώνες την λύπη μας τον ξεριζωμό μας το θυμό μας και στο άλλο ζύγι βάζουμε την αγάπη μας για την ειρήνη και τη συνείδηση της ανάγκης να μην βρεθούνε πια οι λαοί σε πόλεμο και εξολοθρεμό. Στις μέρες μας νομίζω πως γράφεται το τρίτο μέρος της τριλογίας της ιστορίας μας. Το γράφει ο λαός. Δεν ξέρω αν είναι η κορύφωση του δράματος ή η κάθαρση. Έβλεπα τους νέους και τον κόσμο να χορεύει στις εκδηλώσεις και έλαμπαν σαν αρχαία αγάλματα στο φως της νύχτας. Κούροι σε κίνηση Καρυάτιδες και αρχαίες κόρες οι κοπελιές. Άχ ρε Ευρωπαίοι στους Έλληνες μωρέ βρήκατε να πετάξετε μνημόνια; Εμείς απόψε τις συμφορές μας τραγουδάμε και χορεύουμε. Κάθαρση νομίζω.

Νέα παιδιά μπροστάρηδες, νέα παιδιά μας συνδέουν με το παρελθόν και κάνουν αυτόν τον σύνδεσμο με τον καιρό ενέργεια καθαρά πνευματική. Ήθος ζωής. Έχουν οι Αρβανίτες της Στερεάς μία πολύ ωραία ευχή στις κρασοσυνάξεις τους.  Άι και του χρόνου όλοι στο μέτρημα. Με αυτήν την ευχή θα κλείσω. Άι να ξαναμετρηθούμε και του χρόνου και να είμαστε τόσοι όσοι και φέτος και γιατί όχι και άλλοι τόσοι. Πάντα ν’ ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε.

Μαρία Σπυρίδου (7 Σεπτεμβρίου 2016)