Ανθούσα,η (Ρέζνη) Δήμου Βοΐου Κοζάνης
Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΒΟΪΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ” σελ. 336 Κοζάνη 2022
Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 814 μ., στη διαδρομή Τσοτύλι, Ομαλή, Ανθούσα, στις παρυφές του Βοΐου όρους. Απέχει από το Τσοτύλι 14 χλμ. Ανήκει στη δημοτική ενότητα Τσοτυλίου. Μαζί με τον οικισμό Τριάδα αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανθούσας. Χωρίζεται σε δύο γειτονιές. Στον ένα μένουν οι γηγενείς και στον άλλο οι απόγονοι πρόσφυγες Μικρασιάτες.
Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Ανασελίτσης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι άρρενες εκλογείς 39 χριστιανοί και 69 μουσουλμάνοι.
Στις πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν, μετά την ενσωμάτωση του οικισμού, στις 31 Μαΐου 1915 ψήφισαν στο δωδέκατο εκλογικό τμήμα με έδρα το χωρίον Αυγερινός.
Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 76 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν στην περιφέρεια Βοΐου (νυν δήμος Βοΐου) η Ανθούσα ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στη 60η θέση με 30 κατοίκους. Απογράφηκαν και τρεις ακατοίκητοι οικισμοί Παρόχθιον, Ρόκαστρον, Παναγία Χορηγού.
“ Έχει 121 ψυχάς Ελληνικάς, σχολήν μικτήν, μαθητάς 9, μαθητρίας 2, διδάσκαλον 1, ιερέα 1” (Εν Σιατίστη 30 Αυγούστου 1912. Παμμεκεδονικόν Ημερολόγιον 1913).
- Από έκθεση του Υποδιοικητή Ανασελίτσης Γ.Χαρισίου στις 1 Ιουλίου 1922 λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Έχει 74 οικογένειες εκ των οποίων 52 είναι οθωμανικές έχουν ως μητρική γλώσσα την Ελληνική και 22 χριστιανικές ελληνικές. Οι Ελληνικές οικίες, οι δρόμοι αυτών, η περιβολή αντρών και γυναικών αυτών διαφέρουν κατά την καθαριότητα από των Οθωμανών. Οι δρόμοι της Οθωμανικής συνοικίας γέμουν ακαθαρσιών και τα αποχωρητήρια αυτών έχουν την διέξοδο αυτών εις τους δρόμους. Το μόνον τέμενος αυτών ευρίσκεται εις αθλίαν κατάσταση, επίσης και το μικρόν σχολείον των. Οι ολίγιστοι Έλληνες με όλην την πτωχεία επιδιορθώνουν την παλαιάν των εκκλησίαν κτισθείσαν στα 1842. Απεφασίσθη η προσωπική εργασία 4 ημερών όλων των κατοίκων δια τους δρόμους και της κατασκευής μιας υπονόμου στον μόνο κεντρικό δρόμο του χωριού (Αποστόλου: Οι οικισμοί…).
Εκπαιδευτικά: “Ανθούσα -Ρέσνα, 1/τάξιον, 2/τάξιον, (ημιπροσφυγικός).
Μαθητές:22, 23, 15, 21, 33, 48, 89, 101, 90, 91 (Αντίστοιχες ημερομηνίες επιθεωρήσεως: Οκτ.1919, 5/5/1925, 2/7/1929, 17/11/1930, 9/5/1932, 11/6/1934, 18/5/1937, 19/11/1937, 7/6/1939 λειτουργεί ως 2/τάξιο, 20/4/1940 ο.π.).
Διδακτήριο: Κατοικούμενο κυρίως υπό Οθωμανών δεν είχε ιδιαίτερο διδακτήριο. Τώρα χρησιμοποιείται εν μικρό οίκημα από 2 δωμάτια εκ των οποίων το εν χρησιμοποιείται για αίθουσα διδασκαλίας το άλλο για κατοικία του διδασκάλου. Είναι ανθυγιεινά, στενά, χαμηλά, δεν φτάνουν τα 2 μέτρα. Οι μαθητές πατούν επί του χώματος, η δε υγρασία μεταδίδεται σε όλο το σώμα, δια τούτο τα παιδιά είναι ωχρά τελείως αναιμικά. Άνδρες δεν υπάρχουν νέοι, παρά μόνο γέροντες, καθόσον οι νέοι οι οποίοι κάτι θα μπορούσαν να κάνουν για το σχολείο, έχουν εκπατρισθεί προ πολλών ετών και δουλεύουν σε ξένες χώρες προς αποφυγή της τουρκικής στρατολογίας και ελλείψει κτημάτων. Τούτα κατέχουν οι Οθωμανοί οίτινες ευτυχούσι και οι ημέτεροι πένονται (Οκτ. 1919). Τρισάθλιο, με μικροσκοπικά παράθυρα και χωματένιο δάπεδο. Στο χωριό υπάρχει και μουσουλμανικό σχολείο με δύο αίθουσες καλές, γραφείο και πρόδομο σε καλή τοποθεσία. Ο επιθεωρητής συνιστά την επισκευή δεδομένου ότι οι μουσουλμάνοι θα αποχωρήσουν από το χωριό, το σχολείο δε λειτουργεί (13/10/1923). Η επιτροπή κατέχει 22 χιλ., παλιά υλικά, άσβεστο, αναμένει ποσό από Αμερική (3/8/1924). Νεόδμητο 2ταξίου τύπου (5/5/1925). Διδακτήριο ανηγέρθη με τη συνδρομή του κράτους (26/5/1927). Ανηγέρθη το 1924 με εισφορά της εν Κωνσταντινουπόλει Αδελφότητος, εν Αμερική κοινότητος και κρατικής αρωγής 15 χιλ. δραχμών (2/7/1929). Διτάξιο άνευ σχεδίου υπουργείου, έχει μεσημβρινό προσανατολισμό (17/11/1930). Ικανοποιητική κατάσταση, μικρές σχετικώς αίθουσες (7/6/1939).
Υλικό: Βάθρα ελεεινά, πίνακας 0,50Χ0,25. Μία τράπεζα (13/10/1923). Τα παλιά θρανία δεν αντικαταστάθηκαν (5/5/1925). Κατασκευάσθηκαν θρανία μόνο (26/5/1927). Έχει 5 καινουργή τρίεδρα, τραπέζι, 2 καθίσματα, χάρτες 5 ηπείρων, εικόνες ηρώων του 21 και θερμάστρα (2/7/1929). 5 θρανία τρίεδρα, εν πολύεδρον, 1 θερμάστρα, 1 τραπέζι, 2 καρέκλες, κώδων, 15 εικόνες ηρώων, μικροί χάρτες ηρώων και μικροί χάρτες Ευρώπης, Ασίας, Αφρικής και 2 της Ελλάδας (17/11/1930). Προσετέθησαν πέντε τρίεδρα θρανία, 1 μαυροπίναξ, 1 χάρτης της Ελλάδας μεγάλος (9/5/1932). Προστέθηκαν 10 θρανία τρίεδρα (11/6/1934). Ελλιπές και ανεπαρκές σε θρανία, πίνακες, εποπτικά μέσα. Λίγοι χάρτες υπάρχουν (18/5/1937).
Συμπληρώθηκαν ελλείποντα θρανία. Λίαν πενιχρό σε εποπτικά μέσα διδασκαλίας (19/11/1937). Πενιχρόν και ελλιπές σε εποπτικά μέσα και διδακτικά όργανα, θρανία συμπληρώθηκαν (7/6/1939). Έπιπλα αρκετά, εποπτικά μέσα ελάχιστα (20/4/1940).
Υπηρεσιακά βιβλία-Βιβλιοθήκη: Δόθηκαν οδηγίες περί της καλυτέρας τηρήσεως των υπηρεσιακών βιβλίων, παρηγγέλθη η αγορά των ελλειπόντων. Στοιχειώδη βοηθητικά έχει (13/10/1923). Υπάρχει με ελάχιστα βιβλία (19/11/1937).
Σχολικός κήπος: Βρέθηκε έδαφος για σχ. κήπο (2/7/1929), δεν υπάρχει (17/11/1930), καλλιεργήθηκε μικρός σχ. κήπος με λαχανικά (21/5/1931), υπάρχει, επεκτείνεται και σχεδόν καλώς καλλιεργείται (19/11/1937), μικρή έκταση με λίγα οπωροφόρα δέντρα (20/4/1940).
Φοίτηση: Όχι τακτική (13/10/1923), στη συνέχεια τακτική.
Άλλες πληροφορίες: Οι 11 μαθητές της Αης τάξης δεν έχουν διδαχθεί όλα τα 24 γράμματα και τα διδαχθέντα μόλις διακρίνουν και αναγνωρίζουν. Η Β΄ τάξη στην Αριθμητική μόνο πρόσθεση και αφαίρεση μέχρι το 20 κάνουν. Γενικώς τα αποτελέσματα πολύ πενιχρά (21/5/1931).
Διδάσκαλοι: Ιωαννίδης Χριστόδουλος, Δασκαλόπουλος Κ., Κοντογιάννης Κωνστ. Βασίλειος, Ζήσης Γεώργιος, Παπακωνσταντίνου Μιλτιάδης, Μπακαΐμης Σωτήριος, Τσιμπούρη Αναστασία, Χασιώτης Θεολόγος” (Αποστόλου Τάνια…).
Έκθεσις Ιστορίας ανεγέρσεως του 2/τάξιου διδακτηρίου του Δημοτικού Σχολείου Ανθούσης: Το Δημ. Σχολείο Ανθούσης προ του έτους 1925 εστεγάζετο και ελειτούργει εις μικρόν οίκημα ανεπαρκές και ακατάλληλο ανήκον εις την κυριότητα του Σχολείου. Εν έτει 1923 επί προεδρίας της κοινότητος Μιχ. Ζηκοπούλου ήρχισαν οι εργασίες διανοίξεως των θεμελίων του νέου διδακτηρίου το οποίον κείται εις το μέσον του χωρίου Ανθούσης και επί της κεντρικής κοινοτικής οδού Τσοτυλίου-Αυγερινού. Τα πρώτα κεφάλαια εξευρέθησαν εξ εράνων διενεργηθέντων μεταξύ των ομογενών και ομοχωρίων των ευρισκομένων εν Αμερική και των προαιρετικών εισφορών των κατοίκων της κοινότητος.
Χρησιμοποιήθηκαν κεφάλαια από την εκποίηση του παλιού σχολείου. Με χορηγία της Νομαρχίας Κοζάνης με το ποσό των 15.000 δρχ. αποπερατώθηκε το έτος 1925. Τις εργασίες ανεγέρσεως ανέλαβε ο εργολάβος Γεώργιος Θεοδωρόπουλος (11-4-1955 Ο Διευθυντής του Σχολείου).
Ιερά: Ενοριακός ναός Αποστόλου Θωμά ανεγερθείς το 1841. Προφήτης Ηλίας ανεγερθείς το 1968 στη θέση παλιότερου (είχε ανεγερθεί το 1923 με χορηγία του Μιχαήλ Ζηκόπουλου) καταστραφέντος την περίοδο του εμφυλίου πολέμου.
Ιστορία: Κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, δύο κάτοικοι της Ανθούσας (οι Π. και Σταύρος Κωνσταντίνου) δραστηριοποιήθηκαν στο πλευρό των ένοπλων μακεδονομάχων ως πράκτορες γ’ τάξης (Κολιόπουλος σ.98).
Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31-12-1918 με έδρα τον οικισμό Ρέζνη. Ο οικισμός Πέτσιανη (Τριάδα) αποσπάται από την κοινότητα Πλαζούμης και προσαρτάται στις 31-3-1920 στην κοινότητα. Στις 8-8-1928 ο οικισμός Ρέζνη μετονομάζεται σε Ανθούσα. Στις 19-8-1986 η κοινότης εντάσσεται στο δήμο Τσοτυλίου. Από το 2010 εντάσσεται στο δήμο Βοΐου με έδρα τη Σιάτιστα.
Το κ.σ με πρόεδρο το Μιχαήλ Παπαδόπουλο στις 11-9-1927 αποφασίζει προσωπική εργασία 6 ημερών για κατασκευή της οδού από εκκλησία «Άγιος Θωμάς» μέχρι Πλάζουμης. Εκ των έξι ημερών τις τρεις θα εργαστούν το Φθινόπωρο μέχρι το Νοέμβριο και τις άλλες τρεις την άνοιξη μέχρι τον Απρίλιο (60/1739).
Το κ.σ με πρόεδρο τον Κων. Ζηκόπουλο στις 18-7-45 συνέταξε το Δελτίο κοινοτικής απογραφής με τα παρακάτω στοιχεία: Κατοικίες 91. Πληθυσμός 530. Θύματα έχει έξι εξ Αλβανικού πολέμου, δύο εκ Γερμανών, δύο παρά των ανταρτών του ΕΛΑΣ και εν παιδίον εξ αμελείας
Για την ανέγερση του μνημείου του εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσόστομου πραγματοποιήθηκε παλλαϊκός έρανος την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 1929. Ποσά που συγκεντρώθηκαν από τους παρακάτω οικισμούς ήταν: Ανθούσα 120, Βροντή 80, Βυθός 127, Κωντσικό 220, Εράτυρα 271,5, Καλονέριον 37,5, Στρογγυλό (Χρυσαυγή) 106, Σισάνιον 50, Ροδοχώριον 86 ο δάσκαλος Αριστ. Δαραβέλης εξήρε τας αρετάς του μεταστάντος, Σταυροδρόμιον 100, Σιάτιστα 726,10, Χορηγός 30, Τσοτύλιον 385, εκφωνήθη και πανηγυρικός υπό του δημοδιδασκάλου Τρ. Παυλάντη. Νεάπολη 325, εκφωνήθησαν λόγοι και ποιήματα (60/1645).
Οικονομία: Στα φορολογικά τουρκικά κατάστιχα οι κάτοικοι του χωριού φορολογήθηκαν ως ακολούθως: χωριό Μεγκάλι Ρέσνη. Το 1530 φορολογήθηκαν οι 22 οικογένειες, 12 ανύπαντροι, 3 χήρες (μη μουσουλμάνοι) με 3.774 άσπρα.
χωριό Γόλεμο Ρεζν Το 1568. Φόρος παζαριού 400 άσπρα το έλαβε ο Βεζίρης Χιζίρ Πασάς και βεβαιώθηκε στη Χρούπιστα (χάσι) (Άργος Ορεστικό).
Χωριό Μεγάλη Ρέζν. Το 1568 ο οικισμός επί Τουρκοκρατίας πλήρωσε 6.300 άσπρα. Ανήκε στο ναχιγέ Χρούπιστας. Φόρος ακίνητης περιουσίας 1 μουσουλμανικής οικογένειας με ζευγάρι 22 άσπρα.
Φόρος καλλιέργειας 26 οικογένειες 650, φόρος καλλιέργειας 14 ανύπαντροι 350.
Φόρος καλλιέργειας 4 οικογένειες με μπάστινα (υπό όρους κληρονομιά κτηματικής περιουσίας, κρατικής γης) 100 άσπρα.
Φορολογήθηκαν για σιτάρι ανάμικτο 125 κοιλά (1 κοιλό=20 οκάδες) 1000 άσπρα, βρίζα 100 κοιλά 500, κριθάρι 100 κοιλά 500, κεχρί 20 κοιλά 100, λαθύρι 5 κοιλά 40, ρόβι 10 κοιλά 80, βρώμη 10 κοιλά 40. Μούστος 200 μέντρι (1 μέντρι=8 οκάδες)1600 άσπρα. Φόρος για κοφίνια τρύγου 10, φόρος καλλιεργήσιμων κήπων 160. Δεκάτη από μελίσσια 160, από κρεμμύδια 45, από σκόρδα 25, από λινάρι 130, από χόρτο 25, από κάνναβη 130. Πρόσοδος από άχυρο 100. Φόρος για 1 νερόμυλο 15. Φόρος για χοίρους 218. Πρόστιμα, προικοσύμφωνα, αποθήκες καλλιεργειών, ταπιά (τίτλοι ιδιοκτησίας) 130 άσπρα (Γκέκας…).
Πεσόντες: Στρατιώτης Ζαχαρόπουλος Μιχαήλ του Βασιλείου, γεννηθείς το 1914, 67 ΣΠ, έπεσε στην Τρεμπεσίνα στις 12-4-41.
Πληθυσμός: 1913=390. 1920=380. 1928=241. 1940=315. 1951=251. 1961=210. 1971=124. 1981=103. 1991=56. 2001=54 . 2011=30.
Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Ανθούσας. Διοργανώνει εκδηλώσεις στις 20 Ιουλίου.
Ταχυδρομείο: Αίτησις προέδρων κοινοτήτων Ανθούσης (με τα χωριά Ανθούσα και Τριάδα), Αγιάσματος (με τα χωριά Αγίασμα, Κοιλαδίου, Αχλαδιάς, Αγ.Θεοδώρων και Αγ. Παρασκευής), Διχειμάρρου, Σταυροδρομίου επαρχίας Βοΐου στις 20-9-38 αναφέρουν προς το Νομάρχη Κοζάνης ότι, με το νυν δίκτυον της ταχυδρομικής υπηρεσίας κατά το οποίον υπαγόμεθα εις Τ.Τ.Τ (Ταχυδρομείο, Τηλέγραφος, Τηλέφωνο ). Γραφείον Αυγερινού, δεν εξυπηρετούμεθα, διότι επί πολύ καθυστερείται η Διανομή λόγω του ότι το εν λόγω γραφείο ευρίσκεται εις το ακραίον και πλέον απομεμακρυσμένον σημείον της περιφερείας των κοινοτήτων μας. Ζητούν να καταταγούν τα παραπάνω χωριά στο Γραφείο Τ.Τ.Τ Τσοτυλίου προκειμένου να διεξάγηται η διανομή 2-4 ημέρας ενωρίτερον (60/1220).
