Η Αποκριά στην Κοζάνη είναι ένα από τα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα της πόλης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Τι σημαίνει αποκριά στην Κοζάνη:
Παράδοση που συνεχίζεται από γενιά σε γενιά, κέφι και γλέντι, τραγούδια «ξεδιάντροπα» και «μασκαρλίτκα», παρέλαση και σάτιρα, χάλκινα και χορός, ξεφάντωμα κάθε βράδυ με τους φανούς σε κάθε γειτονιά, παραστάσεις στο ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα, αλλά και η αποκορύφωση του γλεντιού, το βράδυ της Κυριακής της Τυροφάγου, στις γειτονιές της Κοζάνης.
Γλέντι και ξεφάντωμα γύρω από το βωμό της φωτιάς με φαγοπότι και οινοποσία, χορό και τραγούδια στο γνήσιο Κοζανίτικο ιδίωμα.
Η αποκριά της Κοζάνης είναι ένα μοναδικό λαϊκό πολιτιστικό δρώμενο με μεγάλη δυναμική. Συνδέει την παράδοση με τον σύγχρονο πολιτισμό του τόπου μας. Η Κοζανίτικη Αποκριά προβάλλει και αναδεικνύει την τοπική παράδοση, τα ήθη και έθιμα, τη σάτιρα, το γλωσσικό ιδίωμα και συνδέει το χθες με το σήμερα με τον πιο ξεχωριστό τρόπο. Η Κοζάνη μας καλεί όλους για 12 μέρες να ξεφαντώσουμε με κέφι, τραγούδι και χορό, στους ρυθμούς της παράδοσης και του γλεντιού.
Η Αποκριά, με τη μακροβιότητα και την εξάπλωσή της, αποδεικνύει ότι η ανάγκη για χαρά και κοινωνική απελευθέρωση είναι βλαστάρι της ψυχής και δεν ξεριζώνεται εύκολα. Πετυχαίνει ισορροπίες ανάμεσα σε Χριστιανικά και ειδωλολατρικά έθιμα. Δημιουργεί ευκαιρίες για σωματική και ψυχική εκτόνωση. Αλλάζει αλλά δεν πεθαίνει.
Το πάντρεμα των δύο παραδόσεων, της ειδωλολατρικής και της Χριστιανικής ήταν αναπόφευκτο, αλλά και εξαιρετικά πετυχημένο. Με σοφία και ελαστικότητα επέτρεψε να συνυπάρξουν στο ίδιο κοινωνικό πλαίσιο στοιχεία φαινομενικά ασυμβίβαστα: η μεταμφίεση, η αθυροστομία, η ανατροπή και αμφισβήτηση της εξουσίας συμβίωναν με την υπακοή στην Εκκλησία, όταν ζητούσε αποχή από το κρέας και τη συγχώρεση.
Ο φανός είναι το πιο χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς της Κοζανίτικης Αποκριάς, αλλά δεν είναι και το μοναδικό. Ο επισκέπτης αλλά περισσότερο ο κοινωνός των εθίμων αυτών των ημερών καταγράφει και βιώνει και μια σειρά από άλλα στοιχεία:
• Την ευρύτατη λαϊκή συμμετοχή σε κάθε εκδήλωση.
• Τη μεγάλη διάρκεια ενός εξαιρετικά έντονου ξεφαντώματος που ξεκινάει εκρηκτικά την Τσικνοπέμπτη.
• Την εξάλειψη, όχι μόνο των καθημερινών φραγμών του καθωσπρεπισμού, πράγμα που παρατηρείται οπουδήποτε υπάρχει καρναβάλι, αλλά και των στεγανών που επιβάλει η οργανωμένη ζωή ενός σύγχρονου αστικού κέντρου.
• Την εκτεταμένη χρήση του τοπικού ιδιώματος, το οποίο χρησιμοποιείται ως βασικό εκφραστικό όχημα αυτές τις μέρες, με αποτέλεσμα την αναβάθμισή του και την καταξίωσή του στη συνείδηση των πολιτών, όχι μόνο για εκείνες τις ημέρες.
Έτσι ο Φανός εκφράζοντας την καρδιά και την ψυχή της Κοζανίτικης Αποκριάς και των ανθρώπων της, άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης μας έφθασε αλώβητος, ζωντανός και λαμπερός μέχρι σήμερα.
Απολαύστε την Κοζανίτικη Αποκριά που δεν είναι απλώς ένα έθιμο, που προσπαθούμε κάθε χρόνο να κρατάμε ζωντανό. Είναι μια μυσταγωγία, ένα έθιμο κόντρα στο ρεύμα των καιρών, που κάθε χρόνο αναβιώνει και γίνεται μεγαλύτερο και αγκαλιάζει όλους όσους έρχονται να απολαύσουν τους Φανούς, τους χορούς, τα Κοζανίτικα μπέντια, το αστείρευτο χιούμορ των Κοζανιτών.
Μ ε τ η ν ε υ χ ή ν α π ε ρ ά σ ε τ ε ό μ ο ρ φ α π α ί ρ ν ο ντ α ς μ α ζ ί σ α ς τ ι ς ω ρ α ιό τ ε ρ ες α ν α μ ν ή σε ι ς κ αι ε ι κ ό ν ε ς ! ! !
ΚΑΛΗ ΑΠΟΚΡΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
«ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ»
ΚΙ ΣΧΟΥΡΗΜΕΝΑ!!!
Μπασιάς Παναγιώτης (Συνταξιούχος Δάσκαλος)
