Απόρριψη της καύσης – αποτέφρωσης ως μεθόδου διαχείρισης απορριμμάτων. Παρέμβαση Χάρη Βαρδάκα

210

Απόρριψη της καύσης – αποτέφρωσης ως μεθόδου διαχείρισης απορριμμάτων. Παρέμβαση Χάρη Βαρδάκα

 

Χάρης Βαρδάκας:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΣΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΜΕ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ Ο.Ε. ΤΕΕ/ΤΔΜ

ΕΠΙ ΤΗΣ ΣΜΠΕ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

 

Παρατηρήσεις επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το σχέδιο δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ).

Α) Στο πλαίσιο της αρχικής ανάλυσης του μελετητικού έργου, εντοπίζεται στην παράθεση των επιτυχημένων παραδειγμάτων σχεδιασμού και εφαρμογής τεχνολογιών ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ ότι στους λόγους της κατασκευής αντίστοιχου συγκροτήματος εντός της Βιέννης ήταν ότι τα απόβλητα ήταν βολικότερο να συνεχίσουν να αποτεφρώνονται ακριβώς εκεί που παράγονταν, στη μέση της πόλης (Κεφ11, σελ 43) και εγείρεται το ερώτημα κατά πόσο το κριτήριο αυτό της καλής πρακτικής διέπει την μελέτη, ειδικά στην περίπτωση της Διαχειριστικής Ενότητας 1.2 που αφορά την Δυτική Μακεδονία.

Επίσης στην Συγκριτική Αξιολόγηση Εναλλακτικών Δυνατοτήτων στον Πίνακα 5-10 (Κεφ5 σελ 19) γίνεται αναφορά τόσο σε διαδικασία προκαταρκτικής διαβούλευσης με την αγορά η οποία έδειξε τη «ρεαλιστικότητα» του βασικού σεναρίου όσο και στην ύπαρξη ” ώριμων”  επενδυτικών σχεδίων που προτάθηκαν για τα οποία δεν γίνεται καμία περαιτέρω αναφορά ή περιληπτική παρουσίαση και δεν συμμετείχαν οι υπεύθυνοι διαχειριστές των απορριμμάτων (δήμοι) καθώς και οι τοπικές κοινωνίες.

Σημειώνεται ότι και στην παράθεση των εναλλακτικών σεναρίων όλες ( και οι τρείς) οι λύσεις περιλαμβάνουν την ΠΕ Κοζάνης ως απόλυτη επιλογή πρόκρισης κατασκευής του χώρου ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ ανεξάρτητα από τον γεωγραφικό χώρο αναφοράς, ενώ δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η υφιστάμενη λειτουργία του συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων της Δυτικής Μακεδονίας, που επιτυγχάνει τους υφιστάμενους στόχους της ΕΕ μια και η ταφή αυτών επιτυγχάνει τον στόχο του 30%, ποσοστό που μπορεί να βελτιωθεί επιτυγχάνοντας τον στόχο του 10%.

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, θεωρείται ότι η μελέτη θα πρέπει κατ΄ ελάχιστο να παραθέτει τα απαραίτητα αναλυτικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τις προαναφερόμενες επιλογές, ενώ θα ήταν απαραίτητο να εξετάζει και διαφορετικά σενάρια σε ότι αφορά την χωροθέτηση και τις διαχειριστικές ενότητες  και όχι μόνο.

Στους Πίνακες 5-8 (Συγκριτικός πίνακας των διαθέσιμων επιλογώνΚεφ5, σελ 17) και 5-10 (Συγκριτική Αξιολόγηση Εναλλακτικών Δυνατοτήτων Κεφ 5, σελ 19) η σύγκριση είναι ποιοτική ενώ οι επιμέρους αξιολογήσεις που έχουν σαφή ποσοτική αναφορά δεν υποστηρίζονται από τα αντίστοιχα ποσοτικά στοιχεία και τα οποία θα πρέπει να ενσωματωθούν στην μελέτη.

Επιπλέον, στα κεφάλαια 7.5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ και 8. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗ δεν υπάρχει αναλυτική παρουσίαση ανά ενότητα σχεδιασμού, οδηγώντας σε αδυναμία ουσιαστικής αξιολόγησης των επιπτώσεων σε τοπική κλίμακα.

Σημαντική θεωρείται η αναφορά σε θέματα δυνατότητας παραγωγής θερμικής ενέργειας με δυνητική υποστήριξη των τηλεθερμάνσεων, η οποία όμως στερείται οποιασδήποτε ποσοτικοποίησης και κυριότερα χωρίς αναφορά σε κοστολόγηση της επιλογής αυτής, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί η δυνατότητα βιωσιμότητας ή/και αποδοχής της πρότασης.

Η ανάλυση δεν περιλαμβάνει πρόβλεψη για κρίσιμες υποδομές που θα απαιτηθούν για μεταφορά (πχ σιδηρόδρομος), αν απαιτείται περιστασιακή αποθήκευση ενώ δεν έχει αναγνωρισθεί μέγεθος και χωροθέτηση τελικού αποδέκτη.

Για τους λόγους αυτούς και όσους άλλους  έχουν διατυπωθεί προτείνεται   η  απόσυρση  της μελέτης αυτής .

Αξίζει τέλος να αναφερθεί, ότι λόγω του κανονισμού taxonomy της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης δεν μπορούν να λάβουν ενίσχυση από πόρους της ΕΕ. Ο κανονισμός taxonomy (ή αλλιώς Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 για τη θέσπιση πλαισίου που διευκολύνει τις βιώσιμες επενδύσεις) είναι ένα βασικό νομοθέτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας. Ο Κανονισμός ορίζει αυστηρά κριτήρια για το ποιες δραστηριότητες θεωρούνται «περιβαλλοντικά βιώσιμες», ενώ οι δραστηριότητες που δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια δεν χαρακτηρίζονται «πράσινες». Το γεγονός αυτό έχει άμεση συνέπεια σε ό,τι αφορά χρηματοδοτήσεις, επιδοτήσεις ή επενδύσεις από ευρωπαϊκούς πόρους (π.χ. InvestEU, Ταμείο Ανάκαμψης, Horizon Europe, κ.λπ.)

Η ΕΕ βλέπει με επιφυλακτικότητα τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με απορρίμματα, διότι ενώ παράγουν ενέργεια, ταυτόχρονα εκπέμπουν CO₂ και μπορεί να αποθαρρύνουν την ανακύκλωση. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, η ιεραρχία είναι: πρόληψη > επαναχρησιμοποίηση > ανακύκλωση > ανάκτηση > διάθεση και η καύση απορριμμάτων κατατάσσεται χαμηλά (ανάκτηση).

Βάσει του κανονισμού αυτού, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων δεν συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις θεωρείται ότι μπορεί να προκαλούν και «σημαντική βλάβη» (π.χ. εκπομπές αερίων, αποτροπή ανακύκλωσης).

Επομένως, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν “taxonomy-aligned”, άρα δεν είναι επιλέξιμες για πράσινη χρηματοδότηση από την ΕΕ.

Β)   Περαιτέρω επισημαίνουμε και τα παρακάτω προβλήματα:

• Κατά την μεταφορά των απορριμμάτων  από την μισή Ελλάδα θα έρχονται εδώ περίπου 50 ως 60 φορτηγά με περίπου 25 τόνους το καθένα, ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ  ΡΥΠΑΙΝΟΝΤΑΣ τον αέρα καθ’ όλη την διαδρομή τους αλλά και κατά την    επιστροφή τους. Το ίδιο θα συμβαίνει και κατά την αποθήκευση των απορριμμάτων, καθώς μέχρι να καούν αυτά θα εκλύουν  εδώ ρύπους στον αέρα και στην γη. Αλλά και κατά την καύση άμεσα αποδίδονται στην ατμόσφαιρα  διοξείδιο του άνθρακα κλπ. αέρια του θερμοκηπίου “γη” , ενώ αν ενταφιαστούν τα απορρίμματα παίρνει πολλά   χρόνια η έκλυση αυτών των αερίων στην ατμόσφαιρα .
• Με αυτά τας δεδομένα, το εύλογο ερώτημα είναι ποια σοβαρή εταιρεία θα έρθει να επενδύσει εδώ, δίπλα  από τα σκουπίδια της  ΜΙΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και ποιος εργαζόμενος θα μετακομίσει  εδώ, για να εργασθεί σε μια τόσο πολύ μολυσμένη περιοχή.
• Σε μια μεγάλη ακτίνα όλη η γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή  θα μολυνθεί, όπως αποδεικνύουν  έγκυρες δημοσιευμένες μελέτες των τελευταίων  ετών.
• Δεν γίνεται ουσιαστική εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, συνεκτιμώντας την υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος και τους δυνητικούς κινδύνους.
• Δεν εξετάζει η μελέτη βαθύτερα άλλα εναλλακτικά σενάρια  και δεν αναλύει  τα προβλήματα με την καύση.
• Αναφέρεται σε 2 εργοστάσια καύσης στην Βιέννη και στην Κοπεγχάγη και δεν μας λέει και την άλλη άποψη , τα προβλήματα τις βλάβες κλπ. και τον αντίλογο σε αυτές τις χώρες. Αλλά αυτό δεν είναι μια σοβαρή έλλειψη της μελέτης.
• ΕΛΕΓΧΟΙ:  Οι πολίτες  δεν εμπιστεύονται τόσο  το Ελληνικό κράτος ότι θα κάνει σωστούς και συστηματικούς ελέγχους και ότι θα επιβάλλονται βαριά πρόστιμα ή και κλείσιμο του εργοστασίου, και ότι θα μπορέσει εύκολα να αντιπαραταχθεί προς τις  μεγάλες  Πολυεθνικές εταιρείες,   ώστε  να γίνονται  συνέχεια έλεγχοι με άμεση – αυτόματη ενημέρωση της κοινωνίας . Έχουμε την   εμπειρία μας  με την ΔΕΗ που ήταν και κρατική. Οι έλεγχοι θα γίνονται κάθε εξάμηνο!;
• ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΚΕΡΔΟΣ:  Υποψιαζόμαστε Νομίζουμε ότι οι συμβάσεις με το κράτος  θα προβλέπουν εγγυημένο κέρδος  γι’ αυτές και αναρρωτιώμαστε είναι αυτί λογικό και νόμιμο;
• Κατά την σύνταξη της μελέτης δεν εφαρμόζεται η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΓΓΥΗΤΑΣ ΠΟΥ  ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ  και εντελώς πανεντελώς ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ γίνονται ΟΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΕΙΣ των Εργοστασίων καύσης, χωρίς να  παρουσιάζονται σαφή κριτήρια χωροθέτησης.
• Δεν υπάρχει συμβατότητα με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμάτων (ΠΕΣΔΑ), και το Περιφερειακό Χωροταξικό  Πλαίσιο Δυτ. Μακεδονίας (ΠΧΠ).
• Δεν υπάρχει  συγκριτική αξιολόγηση μεθόδων διαχείρισης:Δεν εξετάσθηκε καθόλου το σενάριο της μη αναγκαιότητος λειτουργίας μονάδας καύσης, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ταφής σε ποσοστό κάτω του 10%
• Μεγάλα κόστη της καύσης , που δεν ορίζονται ακόμη .
• Η Κομισιόν θεωρεί ότι ” οποιοσδήποτε νέος αποτεφρωτήρας έρχεται σε  αντίθεση με την αρχή της μη-πρόκλησης σημαντικής βλάβης ”  
• Η καύση συντελεί, αποδεδειγμένα, στην παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων αερίων θερμοκηπίου.

Γ) Τεχνική και οικονομική αναποτελεσματικότητα , σύμφωνα με τεχνικές και οικονομικές εκτιμήσεις:

• Το ετήσιο κόστος λειτουργίας εκτιμάται σε 200 με 300 €/τόνο, οδηγώντας σε αύξηση δημοτικών τελών κατά 18–28%.
• Η ενεργειακή απόδοση των WtE είναι χαμηλή.
• Δημιουργούνται κίνητρα για συνεχή τροφοδοσία των μονάδων με απορρίμματα, γεγονός που αποδυναμώνει τις πολιτικές πρόληψης, ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή.

Δ) Η Ομάδα Εργασίας ΤΕΕ/ΤΔΜ διαπιστώνει ότι η ΣΜΠΕ παρουσιάζει τεχνικές αστοχίες και επιστημονικές παραλείψεις ως προς τη μεθοδολογία, την ορολογία και τους ενεργειακούς υπολογισμούς.

• Ορολογία και θερμοκρασιακά δεδομένα:  Η ΣΜΠΕ χρησιμοποιεί εσφαλμένα τον όρο «καύση» αντί του ορθού «αποτέφρωση». Η αποτέφρωση, όπως καθορίζεται διεθνώς, πραγματοποιείται σε θερμοκρασίες 840–1100°C, ώστε να εξουδετερώνονται οι καρκινογόνες διοξίνες και φουράνια. Ο γενικός όρος «καύση» δεν προσδιορίζει επακριβώς τη θερμοκρασία της διεργασίας, ενώ η ΣΜΠΕ ταυτίζει εσφαλμένα τον όρο «incineration» (αποτέφρωση) με την απλή καύση.
• Ενεργειακή ανεπάρκεια:  Με μέση θερμογόνο δύναμη των ΑΣΑ περίπου 10.950 kJ/kg (~3,0 kWh/kg), δεν εξασφαλίζεται συνεχής και αδιάλειπτη θερμοκρασία άνω των 900°C, ώστε να αποτρέπεται ο σχηματισμός διοξινών και φουρανίων.
• Απουσία πρόβλεψης ενίσχυσης με φυσικό αέριο: Η ΣΜΠΕ δεν προβλέπει τη χρήση φυσικού αερίου για τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας καύσης 900–1000°C, όπως εφαρμόζεται διεθνώς σε όλες τις μονάδες θερμικής επεξεργασίας ΑΣΑ, ιδίως κατά την επανεκκίνηση ή σε περιόδους μειωμένης θερμογόνου δύναμης.
• Υπεραισιόδοξοι ενεργειακοί υπολογισμοί: Στην περίπτωση της ΜΕΑ Κοζάνης, η ΣΜΠΕ υπολογίζει συνολική θερμική ενέργεια 864 GWh, αλλά αγνοεί ότι η πραγματικά ανακτώμενη θερμότητα (λόγω ψύξης καυσαερίων 850→500°C) δεν υπερβαίνει το 41% (354 GWh). Με βαθμό απόδοσης 35%, η αντίστοιχη ηλεκτροπαραγωγή ανέρχεται σε μόλις 124 GWh, αντί των υπεραισιόδοξων 254 GWh που αναφέρει η μελέτη.
• Αγνόηση διεθνούς εμπειρίας: Η ΣΜΠΕ παραλείπει να αναφέρει ότι σε εργοστάσια όπως της Βιέννης, το μεγαλύτερο μέρος της ανακτώμενης θερμότητας (500 GWh) χρησιμοποιείται για τηλεθέρμανση, ενώ μόνο 120 GWh για ηλεκτροπαραγωγή.
• Δεν τεκμηριώνεται καμία επιλογή με συγκριτική τεχνικοοικονομική αξιολόγηση εναλλακτικών επιλογών και λύσεων καθώς παρουσιάζεται ως βιώσιμη η επιλογή δημιουργίας μονάδας με πρώτη ύλη προς επεξεργασία 60.000 τόνων/έτος και μια άλλη σχεδόν 300.000 τόνων/έτος.
• Ελλιπής οικονομική ανάλυση: Δεν περιλαμβάνονται αναλυτικοί υπολογισμοί για το αναμενόμενο κόστος διάθεσης και τις επιπτώσεις στα δημοτικά τέλη, ούτε τεκμηριώνεται βέλτιστη επιλογή τεχνολογίας αποτέφρωσης ή αξιοποίησης της ενέργειας.
• Τεχνολογικές εναλλακτικές: Η Ελλάδα διαθέτει ήδη εμπειρία από την τεχνολογία αποτεφρώσεως περιστρεφόμενης καμίνου (Rotary Kiln), όπως στον αποτεφρωτήρα επικινδύνων αποβλήτων Άνω Λιοσίων, που λειτουργεί σε θερμοκρασίες >1100°C με ταχεία ψύξη και αποδοτικό καθαρισμό καυσαερίων. Η τεχνολογία αυτή προσαρμόζεται καλύτερα σε μικρότερες μονάδες, σε αντίθεση με τα φαραωνικά σχέδια έξι κεντρικών σταθμών μεγάλης κλίμακας. 
• ***********************

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

 

ΠΟΡΙΣΜΑ

ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΠΙ ΤΗΣ ΣΜΠΕ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΣΥΛΛΙΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΒΑΡΔΑΚΑΣ ΧΑΡΗΣ, ΤΖΑΓΚΑΡΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΒΑΡΔΑΚΑΣ ΧΑΡΗΣ, ΚΟΖΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΟΪΜΤΣΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΜΠΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΜΠΟΖΙΝΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ, ΠΑΓΟΥΝΗ ΧΡΥΣΑ, ΠΑΥΛΟΥΔΑΚΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ, ΣΥΛΛΙΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΤΖΑΓΚΑΡΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ: 24.08.2025

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ: 14.10.2025

 

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Έκθεση επί της Στρατηγικής Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) «για τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)», που αναρτήθηκε στο πλαίσιο της διαβούλευσης και προβλέπει την κατασκευή έξι (6) εργοστασίων καύσης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα (Αττική, Κοζάνη, Ροδόπη, Βοιωτία, Ηράκλειο, Πελοπόννησο).

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΔΜ), στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, ως τεχνικού συμβούλου της Πολιτείας, λόγω της σοβαρότητας του θέματος και της μείζονος σημασίας για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, συνέστησε Ομάδα Εργασίας, προκειμένου να εξετάσει την υπόψη ΣΜΠΕ,  εστιάζοντας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.

Η Ομάδα Εργασίας ΤΕΕ/ΤΔΜ:

Α) συνεκτιμώντας τα στοιχεία πού είχε στην διάθεσή της και τις μέχρι σήμερα εξελίξεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και

Β) λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές Οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την αντίστοιχη εθνική νομοθεσία που προέκυψε από την ενσωμάτωσή στην εσωτερική του έννομη τάξη, ώστε να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι.

Γ) κινούμενη στο πλαίσιο των αρχών της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), σύμφωνα με τις οποίες η Ένωση έχει στόχο, μεταξύ άλλων, να προάγει την ευημερία των λαών της και να εργάζεται για την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης με γνώμονα, μεταξύ άλλων, την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη και μια κοινωνική οικονομία της αγοράς με υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο, σε συνδυασμό με τα κατοχυρωμένα από το Σύνταγμα της Ελλάδας και τους  νόμους του κράτους  θεμελιώδη δικαιώματα (στην ίση, αναλογική και δίκαιη μεταχείριση, την αειφόρο ανάπτυξη, την οικονομική ευημερία, την πρόοδο, την κοινωνική συνοχή κλπ.).

1. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, τη διεθνή εμπειρία και τις τεχνικές – περιβαλλοντικές παραμέτρους, η Ο.Ε. ΤΕΕ/ΤΔΜ, εκτός του ότι εντόπισε στη ΣΜΠΕ σωρεία τεχνικών αστοχιών και επιστημονικών παραλείψεων, ως προς τη μεθοδολογία, την ορολογία και τους ενεργειακούς υπολογισμούς και με δεδομένο ότι η ΚΑΥΣΗ παράγει επικίνδυνους ρύπους και τοξικά κατάλοιπα, ακόμη και στις πλέον σύγχρονες εγκαταστάσεις (βλ. συνημμένο παράρτημα), εκφράζει κατ’ αρχήν, την απόλυτη αντίθεσή της, όχι μόνο ως προς τη χωροθέτηση, αλλά και στην «ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΑ» ΑΠΟΤΕΦΡΟΣΗ των ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ, πιστεύοντας ότι πρόκειται για ένα Περιβαλλοντικό και Κοινωνικό Έγκλημα.

Περαιτέρω σημειώνει και επισημαίνει τα ακόλουθα:

1α) Η πάγια τακτική, παγκοσμίως, προβλέπει: ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ – ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ – ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ – ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ, που έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων. Ανακύκλωση και Καύση σκουπιδιών δε συμβαδίζουν. Επειδή, απλά, όταν γίνεται Ανακύκλωση δεν περισσεύει υλικό, για την παραγωγή ενέργειας από την καύση απορριμμάτων.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία έχει καταδείξει ότι η καύση πέραν του ότι έχει βεβαρημένο αποτύπωμα και η ενέργεια από Waste-to-Energy (WtE) δεν είναι καθόλου φθηνή. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτείται προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση έναντι της αποτέφρωσης και της υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων. Εξ αυτού του λόγου η ΕΕ αφενός μηδένισε δραστικά τη χρηματοδότηση των αποτεφρωτήρων, καθότι κρίνονται ασύμφοροι και αφετέρου εισήγαγε πολιτικές υποχρεώσεις στα κράτη-μέλη υπέρ της ανακύκλωσης.

1β) Τόσα χρόνια, τα περί στήριξης και επιχορήγησης των ΑΠΕ, της πράσινης μετάβασης, του εξοστρακισμού του φθηνού και εγχώριου λιγνίτη από την παραγωγή ενέργειας, για την προστασία  του περιβάλλοντος και της υγείας του λαού, φαντάζουν προσχηματικά. Η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και η διαχείριση των απορριμμάτων, (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα/ΣΔΙΤ), η αποθέωση των ιδιωτικών ΑΠΕ, η απολιγνιτοποίηση, καθώς και η συστηματική, γενικευμένη και επί σειρά ετών, απαξίωση της Ανακύκλωσης, όπως για παράδειγμα αποκαλύπτουν τα στοιχεία του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής), σύμφωνα με τα οποία, από τους Δήμους της Αττικής το 2024 διατέθηκαν συνολικά στον Χ.Υ.Τ.Α. 1.869.747 τόνοι απορριμμάτων όταν το 2020 ήταν 1.828.347 τόνοι,  προετοίμαζαν το έδαφος, για να καταλήξουμε, σταδιακά και στοχευμένα, στην καύση των σκουπιδιών για παραγωγή ενέργειας, μια αναχρονιστική, επικίνδυνη και επιζήμια μέθοδο διαχείρισης των απορριμμάτων.

1γ) Η Δυτική Μακεδονία πρωταγωνίστησε στη διάρκεια της λιγνιτικής εποχής που διήρκησε 70 χρόνια και πλήρωσε βαρύτατο τίμημα. Τα φυσικά και κοινωνικά όρια αντοχής της έχουν εξαντληθεί, δραματικά. Είναι απαράδεκτο και αυτοκτονικό να πέσει θύμα και της «μεταλιγνιτικής» εκμετάλλευσης. Βιώνουμε ένα τραγικό παρόν και το μέλλον μας διαγράφεται αβέβαιο και δυσοίωνο. Η καύση/αποτέφρωση απορριμμάτων θα μας οδηγήσει στην περιβαλλοντική κατάρρευση και στον αφανισμό.

Είναι ενδεικτικό των προθέσεων το γεγονός ότι ήδη σε κάποιες περιοχές της χώρας προωθούνται οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τις μονάδες καύσης. Πάντως, το πλέον ώριμο project αφορά στη νέα μονάδα της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία. Η μονάδα «Waste to Energy» σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η αυλή του λιγνίτη της Πτολεμαΐδας 5. Οι θεσμικές παρεμβάσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2025, ενώ τα έργα προβλέπεται να προκηρυχθούν το 2026 και να ξεκινήσουν έως το 2030. Η Αθήνα ανθίσταται και όπως πάντα τα φέρνει στα μέτρα της και επικρατεί. Να διαφυλάξουμε άθικτη ολόκληρη τη μονάδα ΑΗΣ της Πτολεμαϊδας 5, μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο της και τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις του γιατί σίγουρα αύριο θα μας χρειαστεί, λόγω της παγκόσμιας Πολιτικής , Οικονομικής και Ενεργειακής τεράστιας αστάθειας που υπάρχει σήμερα.

1δ) Με καθαρότητα, πεποίθηση, επίγνωση και χωρίς καμμιά επιφύλαξη καταθέτουμε ότι: Η ΚΑΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΑΦΟΠΛΑΚΑ. Με τη σιωπή μας γινόμαστε ΣΥΝΕΝΟΧΟΙ και με τη συναίνεσή μας αποδεχόμαστε να γίνουν τα παιδιά και ο τόπος μας παρανάλωμα των ανελέητων ιδιωτικών συμφερόντων.

1ε) Το προτεινόμενο σχέδιο της Κυβέρνησης για την κατασκευή μονάδων καύσης σκουπιδιών, με την δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ), όχι μόνο δεν λύνει, αλλά δημιουργεί πολλαπλά πρόβλημα. Επιπλέον, η ένταξη μονάδων καύσης στο ελληνικό σχέδιο, αντιβαίνει στη εθνική νομοθεσία μας και την νομοθεσία της Ε.Ε..

Η προσφυγή στην καύση υπονομεύει τους στόχους της κυκλικής οικονομίας. Ειδικά η Δυτική Μακεδονία, ήδη επιβαρυμένη από δεκαετίες λιγνιτικής δραστηριότητας, δεν θα γίνει αποδέκτης σκουπιδιών για καύση από ΕΞΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΗΤΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΣΗ ΕΛΛΑΔΑ και δεν μπορεί, φυσικά, να αποτελέσει ξανά επίκεντρο ρυπογόνων δραστηριοτήτων, με ανυπολόγιστες περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες, μετατρέποντας την περιοχή σ’ ένα τεράστιο αποτεφρωτήριο και γενικό σκουπιδότοπο.

Συμπερασματικά, σ’ αυτή την κρίσιμη καμπή για την επιβίωση και το μέλλον μας, είμαστε ξεκάθαροι και συντασσόμαστε με τη σωστή πλευρά της ιστορίας:

1. I. Εξάρουμε την ανάγκη να προχωρήσει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα το μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων με άξονα τη διαλογή στην πηγή, καθώς αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για τη Χώρα μας, προκειμένου να πετύχει τους στόχους της στο ζήτημα της ανακύκλωσης και να λύση το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Το ζήτημα της κρισιμότητας του χρόνου και της αποτελεσματικότητας κυριάρχησε στην ενδιαφέρουσα Ημερίδα ΑΦΙΕΡΩΜΑ-ΑΠΟΒΛΗΤΑ, που συνδιοργάνωσαν το ΤΕΕ και το ΕΜΠ,  στις 21 Ιανουαρίου 2025, για τη διαχείριση αποβλήτων, με άξονα τη ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ, όπου δεν έγινε καμιά νύξη ή αναφορά στην καύση, ως «λύση» στη διαχείριση των απορριμμάτων. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ σ. Γιώργος Στασινός, υπογράμμισε, πλην των άλλων, ότι: Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ο χρόνος και στο ζήτημα της διαλογής αποβλήτων έχουμε πάει πολύ αργά (βλ. βιβλιογραφικές πηγές).

ΙΙ. Προτάσσουμε ένα ηχηρό ΟΧΙ στις 6 Μονάδες Καύσης και ιδιαίτερα αυτή της Κοζάνης και σε κάθε σχέδιο που ιδιωτικοποιεί τη Διαχείριση των Απορριμμάτων, από την Περισυλλογή μέχρι τη Διάθεση.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κατά την εκτίμησή μας:

Πρώτον: Η προτεινόμενη ΣΜΠΕ δεν είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη, οικονομικά αποδοτική, αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές οδηγίες και δεν διαθέτει κοινωνική συναίνεση.

Δεύτερον: Προ των πυλών των δυσάρεστων εξελίξεων για τα απορρίμματα, πρέπει να σταματήσει πλέον κάθε άλλος χρονοβόρος σχεδιασμός. Το ποσοστό 65% Διαλογή στην Πηγή και σχεδόν μηδενική παραγωγή απορριμμάτων προς ταφή μέχρι το 2035 είναι απολύτως επιτεύξιμοι, χωρίς καύση, μέσω πολιτικών κυκλικής οικονομίας, ως εξής:

1. Πρόληψη παραγωγής αποβλήτων.
2. Ενίσχυση της περιβαλλοντικής παιδείας με προτεραιότητες διαχείρισης αποβλήτων. 3. Άμεση και αποτελεσματική ενημέρωση των πολιτών από τις Δημόσιες Αρχές και κυρίως από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
3. Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με ανάπτυξη πράσινων σημείων και

κέντρων δημιουργικής επαναχρησιμοποίησης (ΚΔΕΥ).

5. Κομποστοποίηση και αναερόβια χώνευση για τα οργανικά απόβλητα, με πλήρη

ανάπτυξη του συστήματος «καφέ κάδου».

6. Βελτιστοποίηση των υφιστάμενων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), με στόχο την τελική μείωση της ταφής και Μονάδων Ανάκτησης Ανακυκλώσιμων (ΜΑΑ) ή ΚΔΑΥ (Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών), με εφαρμογή βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών.
7. Ενίσχυση των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) και δημιουργία νέων για ειδικά ρεύματα αποβλήτων (πλαστικά, αγροτικά, κλωστοϋφαντουργικά, έπιπλα,

τρόφιμα κ.ά.).

8. Πρόγραμμα διαχείρισης κενών συσκευασιών των αγροτικών σκευασμάτων.
9. Ψηφιακή πλατφόρμα «Πληρώνω Όσο Πετάω» για άμεση εφαρμογή κινήτρων στους ΟΤΑ.
10. Αξιοποίηση του Τέλους Ταφής για χρηματοδότηση δράσεων πρόληψης και ενημέρωσης.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:

• ΝΑ ΜΗΝ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΙΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΙΑ ΚΑΥΣΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΟΥ ΠΛΗΤΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΑΔΙΚΑ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ
• ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ/ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗΣ Ως ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ.
• ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ, ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ, ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ, ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ.

• ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΜΕ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ.
• ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.
• ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ.
• «Ο ΡΥΠΑΙΝΩΝ ΠΛΗΡΩΝΕΙ», ΔΙΟΤΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ ΣΤΗΝ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ.

• ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ,ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙΑΠΟΦΥΓΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΕΣ.
• ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟ.
• ΒΑΡΗΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΚΑΤΑΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΣΟΥΧΤΕΡΑ ΕΥΡΟΠΡΟΣΤΙΜΑ ΠΟΛΛΩΝ ΔΕΚΑΔΩΝ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΕΥΡΩ ΓΙΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΞΟΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ.
• ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ, ΚΑΘΑΡΗ, ΒΙΩΣΙΜΗ, ΣΥΓΧΡΟΝΗ, ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ, ΧΩΡΙΣ ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ, ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΗΡΙΑ.