Το Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο Όρλιακα (ΕΑΠΟ) σχεδιάζεται και προετοιμάζεται εδώ και δεκατέσσερα χρόνια ως μια εκπαιδευτική και παράλληλα αναπτυξιακή υποδομή διεθνούς εμβέλειας. Η όλη προετοιμασία έγινε από επιστημονική ομάδα η οποία λειτούργησε υπό την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σικάγου Θανάση Οικονόμου και του αείμνηστου καθηγητή του ΑΠΘ Γιάννη Σειραδάκη.
Το όραμα ήταν και είναι ένα βιώσιμο θεματικό αστρονομικό πάρκο με πλούσιο περιεχόμενο και θέαμα, το οποίο θα προσελκύει ετησίως χιλιάδες μαθητές, φοιτητές, επιστήμονες, ερασιτέχνες αστρονόμους, φυσιολάτρες, αλλά και απλούς επισκέπτες με τις οικογένειές τους, από την Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες, ακόμα και διερχόμενους από την Εγνατία τουρίστες, στους οποίους θα προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία ζωής. Με τον τρόπο αυτό το ΕΑΠΟ πέραν του εκπαιδευτικού έργου το οποίο θα παρέχει, προορίζεται να καταστεί ισχυρός άξονας ανάπτυξης της περιοχής των Γρεβενών και της Δυτικής Μακεδονίας.
Το 2018 έγινε από τη Διαχειριστική Αρχή του ΕΣΠΑ ειδική τεχνοοικονομική μελέτη με την οποία διερευνήθηκαν τρόποι επίτευξης του παραπάνω αποτελέσματος και παράλληλα διασφάλισης της οικονομικής βιωσιμότητας του έργου σε βάθος χρόνου. Η προσεκτική τήρηση των προβλέψεων της μελέτης αυτής είναι ουσιώδης για τη διατήρηση του χαρακτήρα του έργου, όπως αυτό μελετήθηκε και αδειοδοτήθηκε κατά τη διάρκεια των πολύχρονων προσπαθειών της ομάδας προετοιμασίας του, και βεβαίως για την αποφυγή περιπετειών με τα οικονομικά και τη λειτουργία του στο μέλλον.
Πρόσφατα ήρθε στην προσοχή μας πως γίνονται προσπάθειες από διαφόρους κύκλους για υποβάθμιση του ΕΑΠΟ σε απλή πανεπιστημιακή υποδομή, η οποία, αν και ανοικτή στο κοινό, δεν θα λειτουργεί κατά τις προβλέψεις της μελέτης της Διαχειριστικής Αρχής και αντ’ αυτού θα εξαρτάται από τον προϋπολογισμό του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, η εμπειρία που θα προσφέρεται στο κοινό θα είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα ισχυρό πλήγμα στη φήμη και καταξίωση που οραματιζόμαστε να αποκτήσει.
Πέραν τούτου, η πικρή εμπειρία της πρόσφατης περιόδου δείχνει πως τα πανεπιστήμια είναι διαχρονικώς υποχρηματοδοτούμενα και ως εκ τούτου η βιωσιμότητα του ΕΑΠΟ αργά ή γρήγορα θα τεθεί υπό αίρεση. Η εξάρτηση από προϋπολογισμούς φορέων εμπεριέχει πολλούς περιορισμούς, δυσκαμψίες και κινδύνους. Μόνο η αυτόνομη λειτουργία του ΕΑΠΟ στο πλαίσιο βεβαίως του Πανεπιστημίου, με δικά του όμως μέσα, όπως προβλέπεται από τη μελέτη βιωσιμότητας του 2018, θα αποδώσει ένα ευέλικτο και ζωντανό λειτουργικά πάρκο, το οποίο δεν θα επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο και δεν θα αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα στο μέλλον.
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με τη σθεναρή υποστήριξη της οποίας φθάνουμε πλέον στην ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και στη χρηματοδότηση της υλοποίησής του, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση των ανωτέρω. Θα είναι αποκαρδιωτικό να διαψευσθούν για μία ακόμα φορά οι προσδοκίες της κοινωνίας και του επιχειρηματικού κόσμου της Δυτικής Μακεδονίας εάν αντί ενός ελκυστικού θεματικού πάρκου με χιλιάδες επισκέπτες ετησίως, δημιουργηθεί μια κρατικοδίαιτη πανεπιστημιακή δομή με αντίκτυπο περιορισμένο στον ακαδημαϊκό χώρο.
Εκ μέρους του Δ.Σ.
Ο Πρόεδρος
Μπαϊνέτας Γιάννης
