Εκλογές 2023: Οι κρίσιμες ημερομηνίες μέχρι την πρώτη και τη δεύτερη κάλπη – Τι θα γίνει με τους υπηρεσιακούς υπουργούς

Αλέξανδρος Διαμάντης

Την 21η Μαΐου αποφάσισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές 2023, με τη δεύτερη εκλογική μάχη να πραγματοποιείται στις αρχές Ιουλίου, πιθανότατα στις 2 του μήνα.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό ο πρωθυπουργός οφείλει να ενημερώσει θεσμικά την πρόεδρο της Δημοκρατίας για την απόφασή του για διεξαγωγή εκλογών, προκειμένου η ίδια να εκδώσει το Προεδρικό Διάταγμα διάλυσης της Βουλής. Αυτό θα γίνει στο τέλος του επόμενου μήνα και τυπικά θα ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος.

Ειδικότερα:
Η Βουλή θα σταματήσει τις εργασίες της το αργότερο την Μεγάλη Τετάρτη. Τονίζεται ότι δεν θα διαλυθεί τότε, αλλά αργότερα με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενημερώνει την ΠτΔ. Από την στιγμή που έχει ανακοινώσει εκλογές την 21η Μαΐου, θα πρέπει -σύμφωνα με το Σύνταγμα – η Βουλή να έχει διαλυθεί από 22 μέρες μέχρι 30 μέρες νωρίτερα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το Προεδρικό Διάταγμα θα θυροκολληθεί είτε την Δευτέρα 24 Απριλίου είτε την Παρασκευή 28 Απριλίου. Από τότε ξεκινά η προεκλογική περίοδος.
Μετά την πρώτη κάλπη θα απαιτηθεί διάστημα ενός μήνα περίπου μέχρι τις δεύτερες εκλογές. Κι αυτό διότι θα πρέπει το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο κόμμα να λάβουν τις διερευνητικές εντολές σχηματισμού κυβέρνησης. Συγκεκριμένα αναφέρει το άρθρο 37 του Συντάγματος:
«Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης που να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό κυβέρνησης όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής για να διενεργήσει εκλογές και διαλύει τη Βουλή».
Εφόσον λοιπόν δεν έχει συγκεντρωθεί η απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (είτε με την ανοχή κόμματος ή κομμάτων) η χώρα θα πάει σε δεύτερη κάλπη. Παρ’ όλα αυτά οι εκλεγμένοι βουλευτές (με βάση την απλή αναλογική) θα σχηματίσουν τη νέα Βουλή. Αυτό θα γίνει προς το τέλος Μαΐου και μάλιστα την ίδια μέρα θα θυροκολληθεί το νέο Διάταγμα της ΠτΔ, όπου θα προβλέπει την εκ νέου διάλυσή της Βουλής.
Η Βουλή που θα προκύψει από τη δεύτερη κάλπη θα είναι με λίστα. Δηλαδή, τα κόμματα θα ορίσουν τη σειρά των υποψηφίων και οι πολίτες απλώς θα ψηφίσουν κόμμα. Οι δεύτερες εκλογές, όπως είπε ο Πρωθυπουργός θα διεξαχθούν στις αρχές Ιουλίου.

Τι θα γίνει με τους υπηρεσιακούς υπουργούς
 

Με την προκήρυξη των εκλογών τόσο ο Υπουργός Εσωτερικών όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είθισται να παραιτούνται. Στο Σύνταγμα μπορεί μεν να μην υπάρχει τέτοια πρόβλεψη, ωστόσο με βάση το «εθιμικό» δίκαιο και προκειμένου να διασφαλιστεί το αδιάβλητο των διαδικασιών αντικαθίστανται από υπηρεσιακούς υπουργούς.

 
Στην περίπτωση του Μάκη Βορίδη οι πληροφορίες συντείνουν ότι θα καταθέσει την προβλεπόμενη στιγμή την παραίτησή του ενώ προφανώς το ίδιο θα κάνει και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Άλλωστε, ο Γιάννης Οικονόμου θα είναι υποψήφιος στη Φθιώτιδα και ως εκ τούτου θα έχει συγκεκριμένο αριθμό εμφανίσεων στα ΜΜΕ.