Ιδρύθηκε το 1871, απο τη Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα, στην Κωνσταντινούπολη.
Στις τάξεις της περιελάμβανε και σημαντικούς ανθρώπους, με καταγωγή απο την ευρύτερη περιοχή του Δυτικομακεδονικού χώρου, που δεν περικλειόνταν στα σημερινά διοικητικά όρια.
Άνθρωποι με υψηλό αίσθημα ευθύνης και χρέους, έναντι των υποδουλωμένων ακόμα περιοχών, απο τους Οθωμανους,διαισθανομενοι και πολλαπλως συμβαλλοντες , στις επερχόμενες εξελίξεις. Είχαν όμως και την εδραια πεποίθηση, πως αυτά, μπορούν να γίνουν και να επιταχυνθούν, κυρίως, με την ανάπτυξη εκπαιδευτηρίων.
Ήξεραν, εμπνεομενοι απο τις παρακαταθήκες του Ρήγα Φεραιου, οτι εκεί μέσα διαμορφώνονται συνειδήσεις. Προκυπτει αυτοματα το ερωτημα, γιατι η επιλογη στο Τσοτύλι. Σ αυτο το ερώτημα,παρεχει πολυ τεκμηριωμενη απαντηση, το πλουσιο αρχειο, για εκεινη την περιοδο, αλλα και για την μετέπειτα δραση του και προσφορά. ‘Ομως ειχε και την μεγαλη σοφια και προνοια,να προσαρμόζεται στις εξελίξεις, που διαμόρφωναν οι καταστάσεις, μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας το 1912, με τους Βαλκανικούς πολέμους.
Παιδιά πέντε γενεών, πέρασαν και διαμορφώθηκαν, μεσα σ’ αυτή την εκπαιδευτική και στοργική φωλιά και οχι μονο παιδια της Δυτ. Μακεδονίας. Είναι εργο της επιτροπής που εχει συγκροτηθεί,να αξιολογήσει και να αναδείξει, ολα αυτα, τα πολυ ενδιαφέροντα στοιχεία, με αφορμή τη συμπλήρωση των 150 χρόνων, λειτουργίας και δράσης των εκπαιδευτηρίων Τσοτυλίου.
Εύγε και μόνο εύγε στην πρωτοβουλία. Και πρέπει να αγκαλιασθεί πολύπλευρα.
