151
Γράφει η Έλενα Νάμινι
Γνωρίζετε ότι στο παρελθόν, το ψωμί ήταν είδος πολυτελείας για τους περισσότερους; «Ευχή μου, μην ξεπέσετε στα σπερδούκλια», μου είχε πει κάποτε ο μπάρμπα Χρήστος. Τα σπερδούκλια είναι οι ασφόδελοι. Παλιά άλεθαν ή έψηναν τις ρίζες τους, ελλείψει ψωμιού.
Στο πλευρό των αγροτών.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανακοίνωσε, στις αρχές Φεβρουαρίου, την «απόσυρση της νομοθετικής πρότασης για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και νέες επιδοτήσεις για όσους εργάζονται στην ύπαιθρο». Ποιους αφορά στην πραγματικότητα; «Χρειάζεται πραγματικό κίνητρο που υπερβαίνει την απλή απώλεια απόδοσης – είπε – οι δημόσιες επιχορηγήσεις μπορούν να παρέχουν τέτοια κίνητρα». Προσωπικά δεν κατανόησα το κίνητρο, ούτε σε ποιους αγρότες απευθύνεται! Σε κάθε περίπτωση, η αγροτική κρίση είναι εμφανώς παρούσα και όλοι μας θα την είχαμε αποφύγει αν αρχίζαμε να την αντιμετωπίζαμε με σοβαρότητα από την δεκαετία του ΄90. Διογκώθηκαν τα προβλήματα, απογύμνωσαν και λεηλάτησαν τον πρωτογενή και πρέπει πλέον η κρίση να αντιμετωπιστεί αναγκαστικά και όχι… πυροσβεστικά! Διαφορετικά η επόμενη θεραπεία, θα είναι ακόμη πιο σκληρή και βίαιη.
Σε τι συνίσταται όμως η αγροτική κρίση; Ορθότερο θα ήταν να αναφερόμαστε βέβαια σε κρίση των συστημάτων διατροφικής αλυσίδας. Επιχειρώ να κάνω μία προσέγγιση: Απελευθέρωση της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων/ Οργανωμένη διανομή μεγάλης κλίμακας που αναγκάζει τον αγρότη να πουλά κάτω από το κόστος παραγωγής/ Επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που ΔΕΝ αντιμετωπίζονται από τα κράτη και τους κύριους υπεύθυνους/ Καμία ισχυρή αγροβιομηχανία δεν λογοδοτεί για τις επιπτώσεις που επέφερε ή τις πολιτικές που επέβαλε/ Οι γίγαντες παραγωγής τροφίμων στο πλαίσιο επικράτησης και ανταγωνισμού, συνθλίβουν κάθε μικρομεσαίο παραγωγό και εμπορευματοποιούν κάθε διαδικασία/ Επίσης, το πολύ αργοπορημένο ενδιαφέρον υιοθέτησης μοντέλων αναγεννητικής γεωργίας. Η κρίση των εδαφών και κατά συνέπεια της γονιμότητας. Τα ισχυρά πετροχημικά λόμπι λιπασμάτων. Ο υπερκαταναλωτισμός τροφίμων, με ότι συνεπάγεται σε κατανάλωση ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει να σπαταλάται πάνω από το 30% των τροφίμων. Η υπερβολική κατανάλωση ζωικών τροφίμων(πρωτεϊνών) κλπ.
Η κρίση των συστημάτων διατροφής αγαπητοί φίλοι, είναι συστημική. Διαρθρωτική . Είναι πολύπλοκο. Και δεν έχει αντιμετωπιστεί ποτέ από κανέναν, γιατί αυγά δεν σπάμε!. Παρά τις προειδοποιήσεις του FAO, παρά του ότι η Ευρώπη διατυμπανίζει ότι είναι πρωταθλητής των βιώσιμων συστημάτων διατροφής, του slow food, της μεσογειακής διατροφής, παρά τους συναγερμούς για την ραγδαία καταστροφή των φυσικών πόρων, για την απώλεια βιοποικιλότητας σε βαθμό να απειλούνται οικοσυστήματα, παρά τις αμέτρητες μελέτες. Ένα σημαντικό μέρος του αγροτικού-διατροφικού συστήματος βρίσκεται σε γάγγραινα. Είναι πολύ παλιό, αντιεπιστημονικό, σκληρωτικό, μολυσμένο, παραμορφωμένο από «μοντέρνα» τρόφιμα και απαξιωμένες γεωργικές παραδόσεις, από παιχνίδια εξουσίας αντάξια των χειρότερων φαντασιώσεων συνωμοσίας. Για να αλλάξει, χρειάζεται ευρύς και ταπεινός προβληματισμός, από όλες τις πλευρές, από τα κέντρα εξουσίας μέχρι τους αγρότες και τους καταναλωτές.
Κάπως έτσι καταλήξαμε στο πραγματικό πρόβλημα, που συνοψίζεται σε μία παραγωγή τροφίμων οικονομικά μη βιώσιμη. Κάπως έτσι μοιραία, επανερχόμαστε στην αρχή, στην αξία και το κόστος των τροφίμων, στο πόσο πρέπει να πληρώνεται ο αγρότης για την εργασία του, στο πόσο η διανομή τροφίμων συμπιέζει την τιμή του αγροτικού και παραγωγικού μέρους και στο πόσο θα πρέπει να κοστίζει το φαγητό(ένα προιόν) στο ράφι ενός σούπερ μάρκετ και τελικά πόσο επιβαρύνουν τον κάθε καταναλωτή όλα τα υπόλοιπα, ανεξάρτητα από την δίκαια οργή των αγροτών που οδηγούν τα τρακτέρ τους στα κέντρα των πόλεων αντί για τα χωράφια τους. Για αυτό σήμερα στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη, τολμώ να πω, όλοι είναι στο πλευρό των αγροτών, αλλά όχι των αγροβιομηχανιών. Και ασφαλώς οι Βρυξέλλες είναι ένας πολύ προφανής στόχος, που όμως …ομελέτες δεν κάνει, μια και αυγά δεν σπάει.
Μήπως οι αγρότες, όλης της Ευρώπης, πρέπει να αναζητήσουν την πραγματική ρίζα του κακού και να στρέψουν εκεί τις δυνάμεις τους; Και εμείς μαζί τους.
Πριν …ξεπέσουμε στα σπερδούκλια!