Εμείς και οι άλλοι στο λαβύρινθο των ναρκωτικών
Όλοι εμείς, (η πλειοψηφία της κοινωνίας) απ’ τη μια όχθη, παλεύουμε δήθεν, για τον εξιλασμό μας και προσπαθούμε να απαλύνουμε τον πόνο από τις ενοχές και τις τύψεις μας, επιχειρώντας το συνειδησιακό αυτομαστίγωμά μας, με όρους και προϋποθέσεις που αυτοαναιρούν τις όποιες προθέσεις.
Όλοι οι άλλοι, (η μειοψηφία της κοινωνίας) απ’ την αντίπερα όχθη, βιώνουν τον καθημερινό εφιάλτη τους, μόνοι, αβοήθητοι και εγκαταλειμμένοι στην εξάρτησή τους από τις ουσίες.
Όλοι εμείς, οι πολλοί και καθαροί της κοινωνίας, αναζητούμε δήθεν, λύσεις για το πρόβλημα και κανείς μας δε θέλει να παραδεχτεί πως οι ίδιοι είμαστε το πρόβλημα.
Όλοι οι άλλοι, οι λίγοι και εξαρτημένοι της κοινωνίας, πεθαίνουν κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή, στα πάρκα και τις πλατείες, στους δρόμους και τα παγκάκια, στα ξενοδοχεία και τα σπίτια, στα ακατοίκητα νεόδμητα και ετοιμόρροπα, με συντροφιά και αποκούμπι δίπλα τους τα σύνεργα της ύστατης «λυτρωτικής» δόσης.
Εμείς, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου κάθε χρόνο!) και εκδηλώνουμε δήθεν έτσι το ενδιαφέρον μας για τα θύματα της μάστιγας του αιώνα (έτσι την αποκαλούμε) και κανείς μας δεν τολμάει να βγάλει τις τσίμπλες της υποκρισίας από τα μάτια.
Οι άλλοι, διαρκώς αυξάνονται και πληθαίνουν, αδιαφορώντας προκλητικά για τις συνέπειες της χρήσης ουσιών, αμφισβητούν τις δικές μας δήθεν προθέσεις και διαθέσεις για στήριξη (σάπιο θεωρούν τον πάσσαλο που τους προσφέρουμε) και κλείνουν ερμητικά τα αυτιά τους στις συμβουλές των ειδικών και μη περί πρόληψης, στους προγραμματισμούς, τα σχέδια και τις ερήμην τους αποφάσεις μας για δημιουργία κι άλλων συμβουλευτικών σταθμών, για άμεση δημιουργία δικτύου μέσω του οποίου οι σταθμοί θα συνεργάζονται με τα κέντρα πρόληψης.
Εμείς, οι δήθεν ανησυχούντες, εντείνουμε τα κατασταλτικά μέτρα και αγωνιούμε για την αποτελεσματικότητά τους, τη στιγμή που όλοι γνωρίζουμε πως είναι μια συνταγή παλιά δοκιμασμένη και αποτυχημένη. Κι όταν ανερυθρίαστα με λόγια του αέρα «συμπονούμε», δήθεν, τους χρήστες, με τις πράξεις μας αυτοαποκαλύπτουμε το φαρισαϊσμό μας, αφού τους ανεχόμαστε, όταν δεν μπλέκονται στα πόδια μας και παραμένουν στο περιθώριο, όταν δεν διαταράσσουν τον εφησυχασμό μας και την ευδαιμονική ατομική μας ραστώνη.
Οι άλλοι, σύμφωνα με τα στοιχεία που εμείς συγκεντρώνουμε και τηρούμε γι’ αυτούς, κατεβάζουν (ηλικιακά) συνεχώς τον πήχη έναρξης της χρήσης ουσιών προς τα κάτω και μας φτύνουν κατάμουτρα για τις κάλπικες υποσχέσεις που τους δίνουμε στο ξεκίνημα της ζωής τους, για τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους, για τα αναπάντητα ερωτηματικά που τους βασανίζουν, για τις εύλογες απορίες τους, για τα πρότυπα που δεν υπάρχουν…
Εμείς, συγκροτούμε διακομματικές επιτροπές και επιστημονικές ομάδες εργασίας, συνεδριάζουμε, ξοδεύουμε κονδύλια όχι ευκαταφρόνητα, αραδιάζουμε μελέτες και προτάσεις (πολλές προτάσεις και από πολλούς), και πάντα καταλήγουμε με τη διαπίστωση ότι δεν πάει άλλο. Κι αυτό το άλλο – λες και από λάστιχο είναι – όλο δεν πάει άλλο και συνεχώς προχωράει, χρόνια πολλά τώρα, τεντώνεται και ξανατεντώνεται και τελειωμό δεν έχει.
Οι άλλοι, οι λίγοι – οι πολύ λίγοι – που φτάνουν ασθμαίνοντας στο κατώφλι της θέλησης για να δώσουν τη μάχη της απεξάρτησης, χτυπούν τις πόρτες των ειδικών μονάδων, αλλά κανείς δεν τους ακούει και δεν τους ανοίγει. Η ίδια απάνθρωπη χρόνια δικαιολογία πάντα, δεν υπάρχουν άλλες θέσεις, χρειάζονται και άλλες μονάδες. Κι όταν κάποτε τα καταφέρουμε και αυξήσουμε τα θεραπευτήρια για να χωρέσουν οι όλοι του τώρα, και πάλι οι μισοί και παραπάνω θα μείνουν απέξω, γιατί στο μεταξύ οι τότε εξαρτημένοι και χρήζοντες βοήθεια θα έχουν τριπλασιαστεί ή πολλαπλασιαστεί. Φαύλος κύκλος δηλαδή…
Εμείς, και για να κυριολεκτούμε οι μισοί από μας, προτείνουμε και δείχνουμε προθυμία να στηρίξουμε προσπάθειες για τη δημιουργία νέων κέντρων απεξάρτησης, ενώ οι άλλοι μισοί βγαίνουμε στους δρόμους με μαύρες σημαίες, μην τύχει κι αυτά έρθουν στη γειτονιά μας, στη συνοικία μας, στην πόλη μας και αναγκαστούμε να συνυπάρξουμε με τους «λεπρούς».
Οι άλλοι, περνούν δίπλα μας κι εμείς στρέφουμε αλλού το βλέμμα μας, λες και δεν υπάρχουν, παραπαίουν καθημερινά ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, σβήνουν, αργοπεθαίνουν, ακόμα και έξω από τις αίθουσες συσκέψεων, εκεί όπου εμείς δήθεν συζητούμε και αποφασίζουμε για το καλό τους.
Φτάνει πια
Κάποτε πρέπει να φτάσουμε εκεί όπου από το άλλο δε θα πάει πιο πέρα, γιατί δε θα υπάρχει άλλο. Να αντιληφθούμε πως αυτοί που μας αμφισβητούν, που μας φτύνουν κατάμουτρα με την αυτοκαταστροφική τους συμπεριφορά, θέλουν κάτι να μας πουν και να μας δείξουν. Ας τους ακούσουμε επιτέλους. Οι σημερινοί εξαρτημένοι δεν είναι άλλοι από τους δικούς μας ανθρώπους, τους συνανθρώπους μας, τους φίλους μας, τους γνωστούς μας, τους γείτονές μας, τα παιδιά μας. Κι αν τώρα είναι η μειοψηφία, πολύ γρήγορα με την αδιαφορία μας και την χωρίς νόημα και αξίες ζωή μας, με τη σαπίλα των προτύπων που τους προσφέρουμε, θα τους καταστήσουμε πλειοψηφία. Ναι, λοιπόν, στους σταθμούς πρόληψης και στα κέντρα απεξάρτησης, αλλά προπαντός ανθρωπιά στους απεξαρτημένους και τους στεγνούς, αυτούς που κατάφεραν και πέρασαν απ’ τη δική τους όχθη απέναντι στη δική μας.
(Ανοίγουμε εδώ μια παρένθεση για πληροφόρηση: Πριν από μερικούς μήνες (Μάρτιο) στη Θεσσαλονίκη, στα πλαίσια του 4ου πανελληνίου συνεδρίου Ψυχιατρικής, παρουσιάστηκε ένα νέο φάρμακο για τη θεραπεία της εξάρτησης από τα ναρκωτικά και αναμένεται να αντικαταστήσει τη μεθαδόνη. Το φάρμακο αυτό (πρόκειται για ένα υπογλώσσιο δισκίο) πρόκειται να κυκλοφορήσει μέχρι το τέλος του χρόνου και στην Ελλάδα. Μέχρι τότε όμως η λίστα των εξαρτημένων ατόμων που περιμένουν στη Βόρεια Ελλάδα να ενταχθούν στα προγράμματα μεθαδόνης συνεχώς θα μακραίνει. Ελπίζουν, λοιπόν, όλοι αυτοί που χρόνια είναι στην αναμονή (χρήστες και συγγενικά τους πρόσωπα) στο πλεονέκτημα αυτού του νέου φαρμάκου, το οποίο κατά τους επιστήμονες θα επιτρέπει σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ασθενών να έχει πρόσβαση στο πρόγραμμα απεξάρτησης. Κλείνει η παρένθεση).
Και πάλι όμως όλα αυτά δεν είναι αρκετά για να βγούμε απ’ το λαβύρινθο των ναρκωτικών. Μία και μοναδική είναι η λύση. Να γίνουμε και πάλι άνθρωποι. Ας το προσπαθήσουμε τουλάχιστον, από σήμερα, από τώρα, από τούτη τη στιγμή. Να μεταμορφώσουμε τις ψυχές μας, όσο μπορέσουμε και μέχρι όπου μπορέσουμε, να αλλάξουμε τη σκέψη μας και τη νοοτροπία μας, να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή μας, καθένας από μας ξεχωριστά, έτσι ώστε να γίνουμε πρότυπα ανθρωπιάς, πρώτα μέσα στην ίδια την οικογένειά μας, μετά στην ευρύτερη παρέα μας και στον κοινωνικό μας περίγυρο, για να καταλήξουμε κάποτε όλοι μαζί να φτιάξουμε έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις και άδικο, μια κοινωνία πραγματικών ανθρώπων, χωρίς διαχωριστικές γραμμές και όχθες, χωρίς να υπάρχουμε εμείς και οι άλλοι (καθαροί και εξαρτημένοι), χωρίς ουσίες, ναρκωτικά, υποκρισίες, κούφια μεγάλα λόγια, κάλπικα όνειρα και ψευδαισθήσεις…
Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα. Όλα τ’ άλλα είναι… άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε…
Ηλίας Μάρκου (Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2008)
