Ενας θάνατος στη Σύμη

Εκανε τη γνωστή διάζευξη ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου: «Εάν κάποιος φθάσει στη χώρα μας και δικαιούται άσυλο, τον υποδεχόμαστε και είναι χαρά μας αν επιλέξει και παραμείνει στη χώρα μας, εάν όμως κάποιος εισέλθει παράνομα, θα πρέπει να γνωρίζει πως θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να επιστρέψει στη χώρα προέλευσής του» (26.3.2025).

Αυτό είναι λογικό διότι, παρά το γεγονός της οικονομικής ανάπτυξης που φέρνει η εργασία των μεταναστών (το ζήσαμε στην Ελλάδα την περίοδο 1990-2008), δημιουργούνται υποκινούμενες ή φυσιολογικές κοινωνικές αντιδράσεις. Η Αγκελα Μέρκελ, για παράδειγμα, θέλησε να ενισχύσει το εργατικό δυναμικό της χώρας με Σύρους πρόσφυγες και τώρα φουντώνει η ακροδεξιά AfD· πρωτίστως εκεί που δεν έχει πρόσφυγες.

Το πρόβλημα όμως είναι πως στη θάλασσα δεν γίνεται να ξεχωρίσουμε τους πρόσφυγες από τους μετανάστες. Πρέπει να έρθουν να καταθέσουν χαρτιά για να υποδεχθούμε κάποιους «με χαρά» και άλλους να τους στείλουμε από εκεί που ήρθαν. Η πρακτική όμως του ελληνικού κράτους είναι άλλη. Την ημέρα της εθνικής μας εορτής η χώρα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τον θάνατο ενός ανηλίκου από πυρά του Λιμενικού ανοιχτά της Σύμης στις 29 Αυγούστου 2015.

Συμφώνως με το δικαστήριο, οι ελληνικές αρχές δεν έλαβαν τα κατάλληλα μέτρα για την αναχαίτιση του πλοίου ώστε να προστατεύσουν τη ζωή των επιβαινόντων: «η χρήση πυρών σε τέτοιες καταστάσεις και μάλιστα σε υπερπλήρη θαλαμηγό, στην οποία βρίσκονται άτομα σε κατάσταση πανικού, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Οι λιμενικοί δεν μπορούσαν να αγνοούν τους εγγενείς κινδύνους στη χρήση πυρών σε αυτό το πλαίσιο».

Επιπλέον, η Δικαιοσύνη αμέλησε να κάνει σοβαρή έρευνα για τις συνθήκες του περιστατικού: «Η έρευνα που διεξήγαγαν οι εθνικές αρχές βαρύνεται από πολλαπλές πλημμέλειες, που οδήγησαν στην απώλεια αποδεικτικών στοιχείων, με αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της έρευνας, γεγονός που δεν επέτρεψε να καθοριστούν οι πραγματικές συνθήκες του θανάτου του Αμίρ και –κατά περίπτωση– να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι» (Almukhlas and Al-Maliki v. Greece, 25.3.2025).

Να σημειώσουμε πως το φονικό έξω από τη Σύμη έγινε τον Αύγουστο του 2015 και οι «πλημμέλειες που οδήγησαν στην απώλεια αποδεικτικών στοιχείων» έγιναν μέχρι το 2018, όταν οι γονείς του ανηλίκου προσέφυγαν στο Στρασβούργο. Το σημειώνουμε όχι για να κακολογήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ που τότε κυβερνούσε, αλλά επειδή αυτό μοιάζει να είναι πρακτική ανεξαρτήτως κυβερνήσεων και ιδεολογικοπολιτικών προσανατολισμών τους.