Επταχώρι. Η ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ –
Γράφει η Ιωάννα ΛΟΥΛΑΚΗ*
TΖΗΜΟΠΟΥΛΕΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟΕΠΤΑΧΩΡΙΟΥ
Τζημοπούλειο
βρίσκεται στην πλατείαΕπταχωρίου.Είναι δωρεά τής οικογένειας Δημητρίου Τζημόπουλου(απόδημοι Αμερικής από το 1956 που έφυγαν απ΄τοχωριό) στην Κοινότητα Επταχωρίου το 2005.Απ΄το 2010, που ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στοκτίριο, σκεφτήκαμε να οργανώσουμε εκεί μόνιμηέκθεση παλιών φωτογραφιών Επταχωρίου, με θέμα
«ΤΟ ΕΠΤΑΧΩΡΙ ΧΤΕΣ» και με κύριο σκοπό: ΜΕΣΑΑΠΟ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΝΑ ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ ΗΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΤΑΧΩΡΙΟΥ Περίπου 7.000 από 75 οικογένειες, συγκεντρώσαμεμέχρι τώρα. Όλες οι φωτογραφίες βρίσκονται σευπολογιστή κατά ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ αλλά και ενταγμένες
σε 45 ενότητες. Κάποιες απ’ αυτές: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ,ΓΑΜΟΙ, ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ, ΞΕΝΙΤΙΑ, ΑΓΡΟΤΙΚΗΖΩΗ, ΣΧΟΛΙΚΗ ΖΩΗ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ,ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ.Οι 600 βρίσκονται στα ταμπλό του μουσείου καιστην ιστοσελίδα του χωριού με τη λεζάντα τους.Η συγκέντρωση συνεχίζεται, όπως και η προσπάθειαχρονολόγησής τους ρωτώντας τους μεγαλύτερους.
Αναλυτικότερα οι ΣΚΟΠΟΙ-ΣΤΟΧΟΙ:
Η δημιουργία οργανωμένου αρχείου. Η δημιουργίαλευκωμάτων με φωτογραφίες κατά οικογένειες(γενεαλογικά δένδρα) και κατηγορίες.Η παρουσίαση-προβολή ενοτήτων φωτογραφιών σεεκδηλώσεις σχετικές.Η διοργάνωση συναντήσεων και συνεδρίων μεθέματα σχετικά με το περιεχόμενο των φωτογραφιών,όπως: 1. Επταχώρι, της φύσης, της πέτρας, τηςπαράδοσης (Έγινε το Μάιο 2016).2. Πέτρινα γεφύρια Επταχωρίου, σε συνδυασμόμε γεφύρια τής γύρω περιοχής, Βοΐου καιΜαστοροχωρίων Κόνιτσας.3. 1947-1949: Η μετακίνηση-παραμονή τωνΕπταχωριτών (λόγω εμφυλίου) κυρίως στονΠεντάλοφο, αλλά και σε άλλες πόλεις.4. Επταχωρίτες πετράδες σε συνδυασμό με μαστόρουςΠενταλόφου και μαστοροχωρίων Κόνιτσας.5.Tα βυζαντινά μνημεία μας
Αύγουστος 2018, επίσκεψη του Πολιτιστικού ΣυλλόγουΓοργοποτάμου Κόνιτσας
6. H γεωμορφολογία Επταχωρίου.7. Η αξία της παλιάς φωτογραφίας, σύνδεσηπαρελθόντος-παρόντος.Η διενέργεια εκπαιδευτικών προγραμμάτων.Η δημιουργία ντοκιμαντέρ (από σκηνοθέτες) με υλικόαφηγήσεις παλιών κατοίκων τού χωριού, σχετικές μετις ενότητες των φωτογραφιών.Η έρευνα θεμάτων ιστορίας και λαογραφίαςΕπταχωρίου, από νέους ερευνητές.Και ό,τι άλλο προκύψει…
Σημασία-αξία της συγκέντρωσης-έκθεσηςπαλιών φωτογραφιών για το Επταχώρι καιόχι μόνο.
Διαπιστώνουμε καθημερινά, ότι επιτυγχάνεταιο κύριος στόχος-σκοπός αυτής της ερευνητικήςπροσπάθειας: ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΝΑ ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΕΠΤΑΧΩΡΙΟΥ.Γενικά έχει δημιουργηθεί μια κίνηση στο χωριό.Γίνονται συζητήσεις στα γύρω χωριά και πόλειςγια ό,τι συμβαίνει εδώ, αλλά και στις χώρες του
Οκτώβριος 2017, συνεντεύξεις στο Τζημοπούλειο, της μετα-πτυχιακής ερευνήτριας Ιστορίας Δώρας Καρούτα, που αξιοποίησεφωτογραφίες της συλλογής Τζημοπούλειου.
εξωτερικού όπου έχουμε ξενιτεμένους.Επίσης στο διαδίκτυο, όπου προκαλέσαμε τοενδιαφέρον φίλων, κάποιοι απ΄ αυτούς που είναιεπιστήμονες-ερευνητές μας δίνουν χρήσιμες ιδέες.Μας είπαν: Τόσα που μάθαμε για τη φύση, τηλαογραφία και την ιστορία Επταχωρίου, θα ρθούμενα το γνωρίσουμε κι από κοντά.Το Τζημοπούλειο είναι πλέον επισκέψιμο, ήδη τοέχουν ως προορισμό κάποια ταξιδιωτικά γραφείααπό Θεσσαλονίκη και Αθήνα, τα από Θεσσαλονίκηήδη πέρασαν με εκδρομές για την Κόνιτσα και ταΖαγοροχώρια.Χαιρόμαστε με όσα μαθαίνουμε και με όσαπροκύπτουν ερευνώντας την ιστορία και λαογραφίατού τόπου μας μέσα απ΄ τις παλιές φωτογραφίεςΕπταχωρίου. Όταν ξεκινούσαμε, πριν οκτώ χρόνια, τησυγκέντρωση παλιών φωτογραφιών Επταχωρίου,με τον συγχωριανό μου κτηνίατρο Ζώη Γακίδη(πρόεδρος Κοινότητας Επταχωρίου 1998-2006)λέγαμε «σε 2-3 χρόνια θα ολοκληρώσουμε»… όμωςστην πορεία διαπιστώναμε πως έχει πολύ δρόμο,πρέπει να ψάξουμε περισσότερα απ΄ όσα νομίζαμε…Εκεί που λες “έγιναν τα μισά” ανοίγουν άλλα…Με αυτό που γίνεται, εδώ και οκτώ χρόνια περίπου,υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και συγκίνηση για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, οι οποίοι μπήκαν σε μιαδιαδικασία να εξιστορούν τα παλιά, όσο αφοράτα της οικογενείας τους, αλλά και του χωριού,οπότε προκύπτουν νέα στοιχεία για την ιστορία καιλαογραφία τού χωριού και όχι μόνο.Κάποιοι βγάζουν σιγά σιγά απ΄τα ντουλάπια τουςκαι μας εμπιστεύονται ημερολόγια παππούδων καιάλλα κειμήλια… Χαίρονται να αφηγούνται, δενχορταίνουμε να τους ακούμε…Άρχισαν να επισκέπτονται το μουσείο οι νέοι καιτα παιδιά μας, να ενδιαφέρονται και να ρωτούν γιατις φωτογραφίες, ψάχνοντας να βρουν παππούδες,γονείς, συγγενείς τους.Οι ξενιτεμένοι μας (σε Αμερική-Αυστραλία-Γερμανία) όταν βλέπουν στο facebook κάποια παλιάφωτογραφία έρχονται συγκινημένοι και ευχαριστούν,γιατί θυμούνται αυτά που έζησαν στο χωριό πρινφύγουν, είναι σαν να έρχονται στο χωριό, λεν…Αλλά και οι νέοι που γεννήθηκαν στην ξενιτιά,χαίρονται που βλέπουν τους γονείς και παππούδεςτους σε μικρή ηλικία…Οι ξένοι επισκέπτες που μπαίνουν στο μουσείο,εντυπωσιάζονται. Ακούν με ενδιαφέρον τα σχετικά μετη ζωή του χωριού στα παλιότερα χρόνια και ιδιαίτεραμε την ενότητα ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ του’40, αλλά και άλλες ιστορικής αξίας.Το Μάιο του 2015 είχαμε την επίσκεψη ομάδας μεταπτυχιακών φοιτητών απ΄το Λαογραφικό τμήματου Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που σταμάτησανεδώ για δυο ώρες, με τον καθηγητή ΚοινωνικήςΛαογραφίας Βασίλη Νιτσιάκο. Πήγαιναν στο διπλανόχωριό, τον Πεντάλοφο Βοΐου (18 χλμ. από Επταχώρι),όπου για μια βδομάδα θα ερευνούσαν έθιμα Βοΐου.Τους υποδεχτήκαμε με παλιά τραγούδια Επταχωρίου,ενημερώνοντας πότε τραγουδιόταν το κάθε τραγούδι.Μας ρώτησαν τα παιδιά για την ιστορία καιλαογραφία του χωριού και μας έδωσαν ιδέες για τηνέκθεση φωτογραφίας.Τον Οκτώβριο του 2015 επισκέφτηκε το χωριό ο ΝίκοςΜπεκιάρης (απόγονος οικογένειας που μαζί με άλλεςμετακινήθηκαν τέλος 19ου αι. από το Επταχώρι στονΑμπελώνα-Καζακλάρ Λάρισας) και τον ξεναγήσαμεστο Τζημοπούλειο.Βλέποντας την έκθεση φωτογραφιών δήλωσε: «Πρέπει αυτό το υλικό να μπει σε ιστοσελίδα για ναπροβληθεί. Θα κάνω προσφορά μία σελίδα για τοχωριό των προγόνων μου»Η ιστοσελίδα έγινε και παρουσιάστηκε από το ΝίκοΜπεκιάρη στην πλατεία μας στις 24 Ιουλίου 2016.Το Μάιο του 2016 οργανώσαμε στο Τζημοπούλειοσυνάντηση δεκαπέντε διαδικτυακών φίλωνεπιστημόνων με θέμα της συνάντησης«Επταχώρι τής φύσης, της πέτρας, της παράδοσης».Παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν θέματα πουέχουν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια του χωριούμας και τους μαστόρους πέτρας, περπατήσαμεστο χωριό. Ενδιαφέρουσα ήταν η παρουσίαση τωνλιθανάγλυφων Επταχωρίου απ΄τη φίλη ΜαρίαΤσούπη (φιλόλογος-διδάκτωρ Λαογραφίας,ερευνήτρια λιθανάγλυφων)Το Σεπτέμβριο του 2017 η Δώρα Καρούτα απ΄ τον
Φωτογραφίες της ενότητας «ΞΕΝΙΤΙΑ»
Μάιος 2016, συνάντηση διαδικτυακών φίλων με θέμα: «Επταχώρι τής φύσης, της πέτρας, της παράδοσης».
Πεντάλοφο, φοιτήτρια στο ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας τουΠανεπιστημίου Ιωαννίνων, ήρθε στοΤζημοπούλειο και ζήτησε κάποιοθέμα που να έχει σχέση με την Κατοχήή τον Εμφύλιο στο Επταχώρι. Έτοιμο ήταν το θέμα της, αφού στοταμπλό με τον Εμφύλιο υπήρχανφωτογραφίες τής μετεγκατάστασηςΕπταχωριτών στον Πεντάλοφο κατάτα δυο χρόνια του Εμφυλίου.Ξεκινήσαμε με συνεντεύξεις-αφηγήσεις παππούδων στο Επταχώρι,αλλά και στον Πεντάλοφο.Μετά από έρευνα δύο περίπουχρόνων παρουσίασε την εργασία της
Αύγ. 2019, επίσκεψη της ομάδας «Πόρτες τής Μνήμης», του φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκε στη Χρυσαυγή Βοΐου
Αύγ. 2019, επίσκεψη της ομάδας «Πόρτες τής Μνήμης», του φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκε στη Χρυσαυγή Βοΐου
στο Πανεπιστήμιο, αλλά και σε Ημερίδα με θέμα τηνιστορία Επταχωρίου στο Πάρκο Εθνικής ΣυμφιλίωσηςΓράμμου. Ήδη συνεχίζει, σε μεταπτυχιακό πλέον, με άλλα θέματατης δεκαετίας ’40-’50 στο Επταχώρι, αξιοποιώνταςπαλιές φωτογραφίες Τζημοπούλειου και αφηγήσειςπαλιότερων.Συνεχίζουμε…Και ό,τι άλλο προκύψει!
Από το περιοδικό “ΔΙΑΥΛΟΣ”
