Αφορμή για να γράψω για τους δύο μεγάλους αγωνιστές Κοζανίτες στην Επανάσταση του 1821 ήταν η επίσκεψη της προέδρου της επιτροπής για τις γιορτές της επετείου των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, κ. Αγγελοπούλου,η οποία ήρθε στην Κοζάνη τον προηγούμενο μήνα και αγνόησε τελείως τους δύο αγωνιστές ΛΑΣΣΑΝΗ και ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ. Ούτε τους ανέφερε αλλά ούτε και επισκέφτηκε το σπίτι του Λασσάνη. Η Κοζάνη είχε δυο μεγάλους αγωνιστές που συμμετείχαν στους αγώνες της επανάστασης.
Ο Γεώργιος Λασσάνης γεννήθηκε το 1793 στην Κοζάνη,ενώ από μικρός είχε περιπέτειες:κρύψανε τη μητέρα του και τον ίδιο,για να αποφύγουν την αρπαγή από τον Αλή πασά. Ο Λασσάνης, σε ηλικία 15 ετών, κατέφυγε στον Όλυμπο, όπου δρούσε ο θείος του Πρασινικόλας ως Κλέφτης, αφού είχε σκοτώσει δύο Αλβανούς του Αλή Πασά, τους οποίους είχε στείλει για να αρπάξουν τη Λασσάνινα. Ανήσυχος άνθρωπος ο Λασσάνης,μετά από πέντε χρόνια μετέβη στην Αυστροουγγαρία, στη συνέχεια σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή της Λειψίας και συνεργάστηκε με τους Τακιατζήδες, μεγάλους επιχειρηματίες από την Κοζάνη. Έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και κινούνταν μεταξύ Οδησσού, Μόσχας, και άλλων χωρών, συλλέγοντας χρήματα για το ταμείο της Φιλικής Εταιρείας από πλούσιους Έλληνες καθώς και Κοζανίτες της Διασποράς. Συνέγραψε θεατρικά έργα επαναστατικού περιεχομένου, τα οποία παίχτηκαν στην Οδησσό, για να μεταδώσει την ιδέα της Επανάστασης.Γνωρίζεται με τον πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη και συνεργάζεται στενά. Ίδρυσε τον Ιερό Λόχο,υπήρξε μάλιστα χιλίαρχος, ενώ πολέμησε στο Δραγατσάνι της Βλαχίας τους Τούρκους.Μετά την αποτυχία της Επανάστασης, φυλακίστηκε μαζί με τον Υψηλάντη στη Βιέννη, όπου παρέμεινε φυλακισμένος επί επτά χρόνια. Μετά την αποφυλάκιση δεν επανήλθε στην Οδησσό, όπου θα είχε μια πλούσια διαμονή, αλλά κατήλθε στην Ελλάδα και συνέχισε τον αγώνα για την απελευθέρωσή της. Διορίζεται από τον Καποδίστρια Στρατοπεδάρχης της Αττικής, στη συνέχεια διετέλεσε γενικός επιθεωρητής του στρατού και υπουργός των Οικονομικών, ενώ υπηρέτησε και σε άλλες θέσεις βοηθώντας στη στερέωση του νέου Κράτους.
Άφησε στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών την ακίνητη περιουσία του, να εκποιηθεί και να ιδρυθεί ο Λασσάνειος Δραματικός διαγωνισμός, που διήρκησε περίπου 20 χρόνια μέχρι το 1910, με σκοπό να βραβεύονται θεατρικά έργα εθνικού περιεχομένου Στους βραβευθέντες συγκαταλέγονται οι Ν. Καζαντζάκης, Αρ. Προβελέγγιος, Δημ. Καμπούρογλου κ.ά.Επίσης,δώρησε 6.000 αργυρές δραχμές στη Σχολή Κοζάνης.Θυμάμαι, στα μαθητικά μας χρόνια,κατά την παραμονή της 25ης Μαρτίου τα σχολεία καταθέτανε στεφάνι στο σπίτι του Λασσάνη. Στη δυτική πλευρά υπήρχε μάλιστα εντοιχισμένη τιμητική πλάκα για τον αγωνιστή και λόγιο Λασσάνη.
Ο Γεώργιος Λασσάνης είναι η σημαία της Κοζάνης. Κάθε τόπος και δημότης που σέβεται τον εαυτόν του οφείλει να προφυλάσσει τη μνήμη των πιο εκλεκτών ανθρώπων που έτυχε να γεννηθούν στα χώματά του. Δυστυχώς όμως η προηγούμενη Δημοτική αρχή απομάκρυνε τον Γ. Λασσάνη από το λογότυπο του Δήμου Κοζάνης, ενώ και η νέα Δημοτική δεν επανέφερε τον Γ.Λασσάνη στο λογότυπο του Δήμου. Τον Λασσάνη τον τιμούν οι Κοζανίτες του Εξωτερικού, στην Αυστραλία, τον Καναδά και βέβαια στην Αθήνα. Στην Αυστραλία οι σύλλογοι Κοζανιτών Μελβούρνης και Σίδνεϋ παρελαύνουν την 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου με λάβαρο που έχει τη μορφή του Λασσάνη. Στην Κοζάνη όταν ιδρύθηκε η Ε.Π.Σ.Β.Δ.Μ. το 1957, είχε λογότυπο το Λασσάνη, το οποίο διατήρησε στη συνέχεια και η ΕΣΠΣ Ν. Κοζάνης, μέχρι σήμερα καθώς και ο Γυμναστικός σύλλογος Κοζάνης φέρει στον τίτλο του το όνομά του. Οι εκδηλώσεις των Λασσανείων που τελούνται καθιερώθηκαν από τον Ολυμπιακό Κοζάνης ο οποίος τη δεκαετία του ’50 ανέλαβε και διοργάνωνε κάθε χρόνο αγώνες Στίβου που τους ονόμασε Λασσάνεια.
Ο Νικόλαος Κασομούλης γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1797, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1820 στη Σμύρνη, ενώ, επιστρέφοντας στις Σέρρες, όπου ο πατέρας του ασχολείτο με το εμπόριο βαμβακιού, μύησε πολλούς εκεί καθώς και τον οπλαρχηγό της Χαλκιδικής Εμμανουήλ Παππά. Δημιούργησε ομάδα από την περιοχή μας και ως οπλαρχηγός πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821.Μετείχε στην Επανάσταση στο Μεσολόγγι και στην ηρωική έξοδο, στην οποία σκοτώθηκε ο μικρότερος αδερφός του. Συνέχισε τον αγώνα σε πολλές μάχες, συμβάλλοντας γενικά στην αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Στη μάχη της επαναστατημένης Νάουσας συμμετείχε και ο πατέρας του όπου σκοτώθηκε. Το μεγάλο επίτευγμά του όμως ήταν η συγγραφή του έργου «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833» σε τρεις τόμους, που αποτελεί την αντικειμενικότερη πηγή για την Επανάσταση. Του είχε απονεμηθεί ο βαθμός του συνταγματάρχη. Στο τέλος του έργου γράφει ο Ν. Κασομούλης: «Όποιος δεν ξέρει την ιστορία του, δεν ξέρει ποιος είναι, όποιος ξεχνά την ιστορία του, ξεχνιέται». Συγγενείς του Κασομούλη ζουν στην Κοζάνη.
Γιάννη Κορκά
