Γεώργιος Λασσάνης: Ο ήσυχος μέντοράς μου από την Κοζάνη. Μαθήματα ζωής από ένα σπίτι στην Κοζάνη
Σαν παιδί, είχα την τύχη να μείνω κάποια χρόνια στη Κοζάνη. Ηταν πολλές οι προσωπικότητες που διδασκόμουν, όμως εκείνη που μου τράβηξε το ενδιαφέρον ήταν εκείνη του Γεώργιου Λασσάνη. Συγγραφέας, δραματουργός και δάσκαλος καθώς και μέλος της Φιλικής Εταιρείας, συνδύασε τόσο καλλιτεχνικό και πολιτικό πνεύμα. Αφού ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος, έγινε επίσημα Υπουργός Οικονομικών. Η αρχική του ζωή ήταν ιδιαίτερα τραγική καθώς ο πατέρας του δολοφονήθηκε από ληστές.
Η ιστορία του Γεώργιου Λασσάνη με εντυπωσίασε όχι μόνο για το εύρος των δραστηριοτήτων του, αλλά και για τον τρόπο που κατάφερε να σταθεί στα πόδια του μετά από μια τόσο δύσκολη παιδική ηλικία. Η απώλεια του πατέρα του σε τόσο νεαρή ηλικία τον ώθησε, αντί να βυθιστεί στη θλίψη, να αφοσιωθεί στη μόρφωση και στην καλλιέργεια του πνεύματός του. Αυτή η αφοσίωση τον οδήγησε σε σπουδές φιλοσοφίας και θεάτρου, αρχικά στη Λειψία και κατόπιν στη Βιέννη, κάτι που ήταν σπάνιο για έναν Έλληνα εκείνης της εποχής.
Στη Βιέννη, εκτός από τη μόρφωση που έλαβε, ήρθε και σε επαφή με φιλελεύθερες ιδέες και κύκλους διανοουμένων που πίστευαν στη δύναμη της παιδείας και της ελευθερίας. Εκεί, φαίνεται πως διαμορφώθηκε η πολιτική του συνείδηση. Δεν άργησε να ενταχθεί στη Φιλική Εταιρεία, όπου και γνώρισε σημαντικές προσωπικότητες του Αγώνα. Η συμμετοχή του εκεί δεν ήταν απλώς τυπική· υπήρξε ενεργός και αποφασιστικός.
Το πάθος του για το θέατρο ποτέ δεν έσβησε. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα, αρκετά από τα οποία εμπνέονταν από την ελληνική ιστορία και μυθολογία, επιδιώκοντας όχι μόνο να ψυχαγωγήσει αλλά και να αφυπνίσει το κοινό. Θεωρούσε το θέατρο εργαλείο εθνικής αφύπνισης και ηθικής ενδυνάμωσης, κάτι που αντανακλά τον ευρύτερο παιδαγωγικό του ρόλο.
Όταν τον φαντάζομαι, βλέπω έναν άνθρωπο με βιβλία κάτω από τη μασχάλη, μιλώντας με νεαρούς μαθητές για τον Αισχύλο και τον Σωκράτη, και την ίδια στιγμή να σχεδιάζει πολιτικές πρωτοβουλίες για το νεοσύστατο κράτος. Αυτή η διπλή του φύση –του διανοούμενου και του πολιτικού– είναι που τον καθιστά τόσο ξεχωριστό για μένα.
Η επιστροφή του στην Ελλάδα σήμανε και την αρχή μιας άλλης μεγάλης προσφοράς: συμμετείχε ενεργά στη διοίκηση του νεοσύστατου κράτους. Η ανάληψη του Υπουργείου Οικονομικών ήταν μια τεράστια πρόκληση, σε μια εποχή που η χώρα προσπαθούσε να οργανώσει τα πρώτα της θεμέλια. Ο Λασσάνης πάλεψε για τη διαφάνεια και την ενίσχυση των θεσμών, πιστός στις αρχές της δικαιοσύνης και της αξιοκρατίας.
Στην Κοζάνη, η μνήμη του είναι ακόμα ζωντανή. Το αρχοντικό του, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο και μουσείο, είναι ένας τόπος που επισκέφθηκα πολλές φορές ως παιδί. Θυμάμαι να περιφέρομαι στους χώρους του και να νιώθω ότι αγγίζω ένα μικρό κομμάτι της Ιστορίας. Εκεί, ένιωσα για πρώτη φορά ότι το παρελθόν δεν είναι κάτι νεκρό, αλλά κάτι που μας μιλάει.
Ίσως αυτή η επαφή να ήταν και ο λόγος που άρχισα να αγαπώ τόσο πολύ τη λογοτεχνία και την Ιστορία. Ο Γεώργιος Λασσάνης έγινε για μένα ένας ήσυχος μέντορας, ένα πρότυπο ανθρώπου που δεν άφησε τις δυσκολίες να τον καθορίσουν αλλά τις μετέτρεψε σε πηγή δύναμης και δημιουργίας. Και αυτό είναι κάτι που κουβαλάω ακόμα μαζί μου.
Φωτεινή Τζουβελέκη
