ΓΡΕΒΕΝΑ: Αριστοτέλης Βαρσάμης. Ο εικαστικός δημιουργός, που το έργο του συνταυτίζεται με την πόλη και την ταυτότητα της.

Ο εικαστικός δημιουργός, που το έργο του συνταυτίζεται με την πόλη και την ταυτότητα της. Λέμε Γρεβενά και ζωγραφική και το μυαλό μας πάει στον Αριστοτέλη Βαρσάμη. Λέμε Αριστοτέλης Βαρσάμης και το πανελλήνιο των καλλιτεχνών στρέφει το βλέμμα του στα Γρεβενά!…

Μια από τις ψυχοφιλέστατες υποχρεώσεις της περασμένης Παρασκευής, ήταν να επισκεφθώ την         «Έκθεση Ζωγραφικής του Αριστοτέλη Βαρσάμη», στην Αίθουσα Τέχνης του Δήμου Γρεβενών, που τιμώντας το έργο και την προσφορά του καλλιτέχνη στην πόλη μας, για μισό και πλέον αιώνα, ο Δήμος Γρεβενών, ονοματοδότησε ως: «Αίθουσα Τέχνης Αριστοτέλη Βαρσάμη». Και για τούτη τη σημαντική και βαρύνουσα πρωτοβουλία, εκφράζουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια στην αντιδήμαρχο πολιτισμού της προηγούμενης περιόδου, στην κ. Ιφιγένεια  Στεργιούλα!

Η πρώτη ματιά περιπλανήθηκε στην αίθουσα και επέστρεψε με μια αίσθηση πληρότητας και ικανοποίησης.  Κάθε πίνακας ήταν άρτια τοποθετημένος, είτε στον τοίχο, είτε στη στήριξη αναλογίου για να δέχεται το φως από τη διαμπερή αίθουσα και ως εκ τούτου να αντιδιαστέλλει τον δικό του ιδιαίτερο αισθητικό φωτισμό.

Εστίασα, πάνω σε κάθε πίνακα, περισσότερο από το συμπιεσμένο χρόνο που είχα στη διάθεσή μου, σχεδόν διπλάσιο, παραβιάζοντας όλες τις χρονικές προθεσμίες για το υπόλοιπο της ημέρας, και τούτο γιατί, όταν η εικόνα προσελκύει το ενδιαφέρον σου, αιχμαλωτίζει το βλέμμα σου, και κάνει το χρόνο να έχει ανυπόληπτη αξία. Κάθε πίνακας, ήταν ένας παρελκυστής του χρόνου, που σε αιχμαλώτιζε και σε έβαζε στη διερευνητική διαδικασία, να βρεις το νήμα, που οδηγεί στην αποσκοπούσα σκέψη του δημιουργού, της ξεχωριστής τεχνοτροπίας, των ευαισθησιών δημιουργίας και των συγκαλυμμένων μηνυμάτων!

Αν ξεφυλλίσουμε τις εικαστικές πολιτιστικές σελίδες των Γρεβενών, από τις απαρχές του προηγούμενου αιώνα, θα δούμε ότι οι σελίδες αυτές, είναι μονοπρόσωπες και όλες τους έχουν την ομορφιά και την ταυτότητα του Αριστοτέλη Βαρσάμη. Σχεδόν όλες οι εκκλησίες του Τόπου, που χτιστήκαν τα τελευταία χρόνια, έχουν τη δική του πινελιά, όπως και τα δημόσια κτήρια, του Δήμου και του Κέντρου Πολιτισμού, που ομόρφυναν το εσωτερικό τους, με τη δική του εικαστική αφήγηση!

Θα ήταν παράλειψη να μην πούμε δυο λόγια για την εξελικτική πορεία και για τον κόσμο του καλλιτέχνη. Ένας κόσμος ανοιχτός στην κοινωνία και στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ένας κόσμος χαμηλότονος, αλλά τόσο ομιλητικός, που αν τον προσέξεις θα δεις να εκδηλώνεται ως η ιδιαίτερη, κόκκινη κλωστή αισθητικής εξέγερσης σε όλα τα έργα του.

Βαθειά Δημοκράτης, ήταν ανοιχτός σε όλα τα εικαστικά ρεύματα και σε όλες τις ζωγραφικές τεχνικές. Δημιουργεί, μέσα σε έναν πλουραλισμό ιδεών, απόψεων και τεχνοτροπιών. Οι αγιογραφίες του, ξεχωρίζουν από τις απόλυτα μιμητικές παραστάσεις των άλλων αγιογράφων. Προσθέτει πιο έντονα χρώματα και με την επιτηδειότητα του, γαληνεύει τις σκληρές αποτυπώσεις της Βυζαντινής πιστότητας. Και τούτο, ανύποπτα, χωρίς να προκαλεί την έγερση των προσηλωμένων δογματικών της απόλυτης συνταύτισης.  Στο ατελιέ, όπου είναι ο χώρος της αλληλοδιαδοχής των νέων ιδεών σύμφωνα με τη χεγκελιανή μετεξέλιξη, βλέπουμε να διαμορφώνεται κάθε φορά και η νέα αισθητική του αντίληψη.  Μια αισθητική αντίληψη που δειγματοληπτικά εμπεριέχεται στους 14 πίνακες της έκθεσης. Θα σταθούμε στα χρόνια του ρομαντισμού όταν δεκαπεντάχρονος  με επιτυχία και καλλιτεχνική επιδεξιότητα θα αναπαραστήσει με τη φαντασία του τον Σωκράτη επί κλίνης να διαλέγεται με τους φίλους και μαθητές του! Η νατουραλιστική αποτύπωση της προσωπογραφίας της κόρης του, όπου κατακλύζεται από τις καθημερινές εντυπώσεις που πλημμυρίζουν τη ζωή! Η σουρεαλιστική απεικόνιση της γυναικείας μορφής χωρίς πρόσωπο, με περίτεχνη προβολή της τορνευτής γάμπας και του τροφαντού στήθους, όπου τονίζεται η θηλυκότητα και πυροδοτείται η σεξουαλική επιθυμία… Στον επόμενο πίνακα της γυναίκας που βρίσκεται κάτω από αναρίθμητες δίνες και σπαρακτικούς στροβίλους, που οδηγούν τη σκέψη στην αδιέξοδη παραίτηση, φανερώνει στο βάθος των περιδινήσεων ένα φως, είναι το φως της ελπίδας, το οποίο οδηγεί στην πολυπόθητη νηνεμία! Στον πίνακα με τη γυμνόστηθη, μακρομαλλούσσα κοπελιά, βλέπουμε την ευγένεια των γραμμών και την καθαρότητα της μορφής, τη ζεστασιά των χρωμάτων και τη δύναμη της έκφρασης που προσδίδει στο ημίγυμνο πορτρέτο μια θελκτική παρουσία!…

Ο Αριστοτέλης Βαρσάμης ζει κάτω από το ενδημικό συναίσθημα της ανησυχίας. Δεν ζήτησε ποτέ του λίγη ησυχία. Την ησυχία τη χρειάζεται μόνο για να εκφράσει τις εικαστικές ανησυχίες του. Δεν ησυχάζει. Κάτι βαθειά μέσα του, στην ψυχή του τον δονεί και οδηγεί το χρωστήρα του σε νέες πρωτοποριακές δημιουργίες. Δημιουργίες ομιλούσες που χρειάζονται, λόγια μεστά και με παρρησία για να μπορέσεις να βρεις το νήμα των συγκαλυμμένων μηνυμάτων του….

Για άλλη μια φορά η εικόνα και το συναίσθημα ως παρελκυστές του πολύτιμου χρόνου, με κράτησαν κάτω από την δική τους επιθυμία… Με αποζημίωσαν όμως, με μια συγκίνηση που έχει αποτυπωθεί στη μνήμη ως:        «Mια επίσκεψη στην έκθεση της εικαστικής δημιουργίας του φίλου μας Τέλη Βαρσάμη!…

Ζαγκανίκας Σίμος