Ο Ιωάννης η Νάννος Τσόντζας ήταν Οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Έγινε γνωστός από την αποδοχή στις αρχές του 1824 της πρόσκλησης των Ψαριανών να πολεμήσουν στην στεριά, αναλαμβάνοντας η φρουρά του νησιού έναντι της επικείμενης απειλής του από τους Οθωμανούς. Ήταν επικεφαλής 1.200 Μακεδόνων
Γεννήθηκε το το 1774 στην Κοζάνη και σκοτώθηκε στην Νησίδα των Ψαρών Δασκαλείο το 1924 πυροβολώντας ο ίδιος τα βαρέλια με το μπαρούτι για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.
Υπήρξε κλέφτης στα προεπαναστατικά χρόνια στην περιοχή του Ολύμπου. Πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821 στην περιοχή του Βερμίου και του Ολύμπου έως το 1822. Μετά την καταστροφή της Νάουσας επέστρεψε στη Δυτική Μακεδονία όπου στρατολόγησε πλήθος εθελοντών για τον αγώνα.
Η ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ
Από τον Ιανουάριο τού 1824 οι πρόκριτοι των Ψαρών είχαν πληροφορίες από Ρωμιούς πού διέμεναν στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη για επικείμενη κάθοδο τού τουρκικού στόλου στο Αιγαίο.
Προβλέποντας την τουρκική επίθεση στο νησί τους και εκτιμώντας ότι ο αριθμός αυτών που μπορούσαν να τους αντισταθούν ήταν μικρός αναζήτησαν βοήθεια από τούς Μακεδόνες πού είχαν απομείνει από το σώμα τού Καρατάσου στη Σκόπελο και στη Σκιάθο μετά από το αποτυχημένο ξεσήκωμα τους ,πιθανόν η επιλογή αυτή να έγινε μετά από σύσταση της τότε Ελληνικής Κυβέρνησης στην οποία είχαν απευθυνθεί για βοήθεια.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟ 1824
Οι κατοικεί στο νησί των Ψαρών εκείνη την εποχή έφθαναν τις 32000 από την άφιξη στο νησί μετά το ξέσπασμα της επανάστασής 25000 προσφύγων, μια και οικονομική κατάσταση εθεωρείτο καλή στο νησί και δεν φαινόταν να υφίσταται απειλή.
Όμως η δράση των Ψαριανών πολεμικών πλοίων και οι αμέτρητες πειρατικές ενέργειες κατά των Τούρκων τής Ιωνίας, τής Θράκης και τής Μακεδονίας προκάλεσαν την οργή των Οθωμανών
Από τις πρώτες ημέρες του 1824 άρχισαν να έρχονται δυσάρεστες πληροφορίες για τις κινήσεις των Τούρκων.
Οι Ψαριανοί πληροφορήθηκαν ότι το νησί τους κινδυνεύει Την 23ην Μαρτίου 1824 επιστολή Έλληνος από την Σμύρνη έδινε λεπτομερείς πληροφορίες για συγκέντρωση δυνάμεων και την εκστρατεία που προετοιμαζόταν
Η ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Όταν η Βουλή των Ψαρών έμαθε την 12ην Ιουνίου 1824 ότι ο τουρκικός στόλος βγήκε από τα Στενά έστειλε, επιστολή στην Ελληνική κυβέρνηση να ρθει ο στόλος για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο.
Η ελληνική κυβέρνηση έδειξε εγκληματική αμέλεια στις αμέτρητες εκκλήσεις των Ψαριανών.
Ο Κωλέττης και οι αδελφοί Κουντουριώτη απαντούσαν αόριστα με υποσχέσεις, εκθειάζοντας απλώς τη γενναιότητα των Ψαριανών.
Η πρόσκληση από τους Μακεδόνες είχε γίνει αποδεκτή και είχαν φθάσει 1200 από αυτούς στο Νησί με επικεφαλής τον Ιωάννη (Νάννο) Τσόντζα
Στο σώμα από την Δ. Μακεδονια συμμετείχαν οι Σιατιστηνοί οπλαρχηγοί ο Νάνος ή Ιωάννης Τουρούντζιας, ο Λάμπρος Κασσανδρινός και ο Δημήτριος Τζίνος μαζί με τον καπετάν Κόττα εκ Χαλκιδικής μαζι με τους μπαρουτοκαπνισμένους αγωνιστές αποτελούσαν μια αξιόμαχη ομάδα.
Ο Ιωάννης ή Νάν(ν)ος Τουρούντζιας που ανέλαβε υπαρχηγός γεννήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα στη Σιάτιστα και ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του συνεργάτη του Ρήγα Φεραίου, Θεοχάρη Τουρούντζια που μαρτύρησε μαζί του.
Μετά το 1794 μετανάστευσε στο Σεμλίνο της Σερβίας και μετά τα δραματικά γεγονότα της σύλληψης του Ρήγα Φεραίου και της εκτέλεσης του αδερφού του Θεοχάρη στις φυλακές Βελιγραδίου, τη νύκτα της 11ης Ιουνίου του 1798, ο Ιωάννης Τουρούντζιας επέστρεψε στη Σιάτιστα και συμμετείχε στην Ελληνική επανάσταση στην Μακεδονια
Το 1824 κλήθηκε να ηγηθεί σώματος Σιατιστινών που θα αναλάμβανε τη φρουρά των Ψαρών επικεφαλής 600 παλικαριών από την περιοχή του Βοΐου και ενώθηκε με τα σώματα των Ιωάννη Τσόντζα, Κότα, Λάμπρου Κασσανδρινού και άλλων Μακεδόνων οπλαρχηγών
Έτσι το νησί εκτός από τους 1200 Μακεδόνες ανέλαβαν να το υπερασπισθούν και 1300 Ψαριανοί μαζί με 700 πρόσφυγες
Η ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΣΤΟ ΝΗΣΙ
Οι φόβοι για της επίθεσης στα Ψαρά δυστυχώς επαληθευτήκαν Το πρωί της 20/6/1824 ο Τουρκικός στόλος έφυγε από το Σίγρη της Λέσβου με προορισμό τα Ψαρά και γρήγορα έφθασε στις ακτές του περικυκλώνοντας το αποτελούσαν 235 πλοία με 15000 στρατιώτες .Με επικεφαλής τον Χοσρέφ
Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΑΝΝΟΥ ΤΣΟΝΤΖΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ ΤΟΥ ΣΤΟ ΦΟΒΟ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ ΤΩΝ ΨΑΡΙΑΝΩΝ
Σε σύσκεψη που έγινε βλέποντας τον οίκο των Τουρκικών δυνάμεων σύμφωνα με την παράδοση ο Τσόντζας στο συμβούλιο, που έκαναν οι Ψαριανοί πριν την καταστροφή, εξέφρασε τον φόβο των συναγωνιστών του ότι οι Ψαριανοί θα μπουν στα καράβια τους και θα τους εγκαταλείψουν.
Οι Ψαριανοί για να τον πείσουν αποφάσισαν να αφαιρέσουν τα πηδάλια από τα πλοία ώστε να τα αχρηστεύσουν και να πολεμήσουν μέχρι εσχάτων στην στεριά
Κατά μια άλλη εκδοχή Ο ίδιοι οι Ψαριανοί έχοντας δει τον μεγάλο αριθμό των πολεμικών πλοίων και τον αριθμό των Τούρκων φοβούμενοι την εγκατάλειψή τους από τους Μακεδόνες αφαιρεσαν από μόνοι τους τα πηδάλια.
Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ
Στις τέσσερις το πρωί, ημέρα Παρασκευή 20 τού Ιούνη 1824 μεγάλα και μικρά πλεούμενα άρχισαν την απόβαση. Ουρλιάζοντας ορμάνε να καταλάβουν τα Ψαρά Θερίζονται όμως από τη φωτιά των Ψαριανών και των άλλων πολεμιστών γυρνάνε πίσω ξαναμπαίνουν στα πλεούμενα τους και φεύγουν.
Γίνεται καινούργια επίθεση αλλά με εντολή να μη γυρίσουν πίσω. Προσπάθησαν, πολέμησαν και χάθηκαν και αυτοί.
Την άλλη μέρα Σάββατο, 21 Ιουνίου 1824 τα κανόνια τής αρμάδας αρχίζουν να βομβαρδίζουν τους προμαχώνες του καναλιού που χωρίζει τα Ψαρά από τα Αντίψαρα.
Τέσσερις ώρες κράταγε ο πεισματικός αυτός πόλεμος δίχως κανένα κέρδος των Τούρκων
Υπήρχε όμως στο νησί μια περιοχή αφύλακτη και είτε από προδοσία είτε για την ανακάλυψαν οι Τούρκοι που μπήκαν στην στεριά
Χιλιάδες πολεμιστές πάτησαν το νησί των Ψαρών και ήταν αδύνατο να αντιμετωπιστούν από τούς λίγους Ψαριανούς ενόπλους.
Οι ομηρικές μάχες πού δίνονταν σε κάθε γωνιά τού νησιού είχαν το ίδιο αποτέλεσμα, τελικά εμπρός στην υπεροπλία και τον μεγάλο αριθμο των εχθρών έχαναν την μάχη.
Οι υπερασπιστές του νησιού έπειτα από σύντομη αναμέτρηση είτε τινάζονταν στον αέρα είτε με ξαφνική επίθεση όταν τούς τελείωναν τά πυρομαχικά έβρισκαν ένδοξο θάνατο από τ0ν εχθρό.
ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Το φρούριον μόνον τού Αγίου Νικολάου αντιστεκόταν. Οι μωαμεθανοί καθ’ όλη τη διάρκεια τής ημέρας επιχειρούσαν απανωτά γιουρούσια για να ανέβουν τη μάντρα, ενώ τα πλοία τους κανονιοβολούσαν τις θέσεις των Χριστιανών
Εκεί βρισκόταν 400 Ελληνες κόντρα σε 6000 Οθωμανούς και ο Τουρκικός άστολος να τους βομβαρδίζει συνεχώς. σίγα σιγά ο αριθμός των υπερασπιστών λιγόστευε. Οι ελάχιστοι πλέον που έμειναν άρχισαν να τρέχουν προς το μέρος τής Μαύρης Ράχης ή Παλιόκαστρο.
Έπεσε η νύκτα και βρήκε τη Μαύρη Ράχη απάτητη και τη σημαία τού Σταυρού να κυματίζει μπαρουτοκαπνισμένη και ξεσκισμένη πάνω στον ιστό της.
Οι αμυνόμενοι τσακισμένοι από την κούραση και τη δίψα έπρεπε να αντέξουν όχι μόνο για τούς εαυτούς τους αλλά και για τα παιδιά και τούς άμαχους πού είχαν υπό την προστασία τους.
Στο Παλιόκαστρο κατάφεραν να συγκεντρωθούν 150 ένοπλοι άνδρες Ψαριανοί και Μακεδόνες . Μαζί τους είχαν 1000 γυναικόπαιδα
Τη νύκτα οι άνδρες άρχισαν να κατεβάζουν από τα βράχια τις γυναίκες με τα παιδιά για να επιβιβαστούν στο μπρίκι, πού θα επιχειρούσε να διαφύγει μέσα από τον εχθρικό κλοιό
Οι Τούρκοι αντελήφθησαν την κίνηση κι προσπάθησαν να τους εμποδίσουν.
Ο Ψαριανός Αντώνης Βρατσάνος, περιτριγυρισμένος από τα γυναικόπαιδα μέσα στην μπαρουταποθήκη κοιτούσε τούς συντρόφους του κρατώντας αναμμένο τον δαυλό περίμενε να μπουν και άλλοι εχθροί μέσα στην αποθήκη και έριξε το δαυλό στο μπαρούτι.
Οι Γάλλοι που με τα πλοία τους παρακολουθούσαν αδιάφοροι την σύγκρουση θα έγραφαν αργότερα ότι η έκρηξη έμοιαζε με την έκρηξη ηφαιστείου.
Τα καράβια κουνήθηκαν σαν να επρόκειτο για σεισμό. Όσες γυναίκες είχαν απομείνει ζωντανές έπεσαν από τα βράχια στη θάλασσα με τα παιδιά τους στην αγκαλιά τους. Από τούς άντρες δεν επέζησε κανένας
Στην πυρκαγιά που ακολούθησε κάηκαν ζωντανοί οι περισσότεροι
Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Θα υποθέσουμε ότι είστε εντάξει με αυτό, αλλά μπορείτε να εξαιρεθείτε αν το επιθυμείτε. ΑποδοχήΔιαβάστε περισσότερα
