Τα πράγματα είναι απλά. Το μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος χρειάζεται μεγάλη και συγκεντρωμένη σε έναν χώρο γραφειοκρατία για να φέρει εις πέρας τις υποθέσεις του. Οι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι αυτού του κράτους χρειάζονται υπηρεσίες στέγασης, σίτισης, ένδυσης, ψυχαγωγίας κ.λπ., κάτι που προσελκύει ακόμη περισσότερους ανθρώπους στην πρωτεύουσα. Στο μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος οι επιχειρηματίες σκέφτονται ότι καλό είναι να βρίσκονται κοντά στο γκουβέρνο, οι αποφάσεις του οποίου μπορούν να φτιάξουν ή να καταστρέψουν μια επιχείρηση.
Ετσι λοιπόν φτάσαμε να παράγεται στην Αττική το 48% του ΑΕΠ, με δεύτερη την Κεντρική Μακεδονία (13,7%). Μια ουσιαστική λεπτομέρεια. Οπως έλεγε μεγαλοεπιχειρηματίας της Βορείου Ελλάδος, ξοδεύει περισσότερο χρόνο στην Αθήνα για «επαφές», παρά στην έδρα της επιχείρησής του.
Η πληθυσμιακή συγκέντρωση οδηγεί στην ανισοκατανομή των υποδομών. Μια μεγάλη φωτιά στην Πάρνηθα μπορεί να πλήξει ανεπανόρθωτα μια κυβέρνηση, η πυρκαγιά στη Δαδιά του Εβρου, που κατέστρεψε το 57,8% του πολύτιμου εθνικού πάρκου, έκαιγε 17 ημέρες χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερη πολιτική πίεση για την κατάσβεσή της. Επομένως είναι πολιτικώς λογικό να ρίχνονται περισσότεροι πόροι (και να έρχονται περισσότεροι άνθρωποι) στην πρωτεύουσα.
Από την άλλη πλευρά, είναι οικονομικώς λογικό για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών να φτιάχνουν πολλά δίκτυα υψηλής ταχύτητας στην Αττική, όπου υπάρχει σχεδόν η μισή πελατεία τους, και όχι στην υπόλοιπη Ελλάδα που τα χρειάζεται για την ανάπτυξή της. Εχουμε δε εθιστεί στη συγκεντρωτική αυτή λογική, που ουδείς αναρωτήθηκε, «μα και τα data centers θα στηθούν στην Αττική;». Τα data centers είναι επί της ουσίας μεγάλα κτίρια που στεγάζουν τεράστιους υπολογιστές για την αποθήκευση δεδομένων και το μόνο που χρειάζονται είναι καλή σύνδεση στο Διαδίκτυο και πολλή ενέργεια, πολλά MW.
Εδώ όμως φτάνει σε αδιέξοδο η στρατηγική του «ό,τι κάτσει κι όπου κάτσει». Η Αττική και η ευρύτερη περιοχή έχει καλό δίκτυο τηλεπικοινωνιών (γι’ αυτό και τη διαλέγουν), αλλά δεν έχει επαρκή ενέργεια για να λειτουργήσουν τα θηριώδη data centers: «Τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ για την επάρκεια του δικτύου να σηκώσει πρόσθετα φορτία κατανάλωσης πιστοποιούν τον κορεσμό του δικτύου της Αττικής» («Καθημερινή» 10.1.2024). Αντί της Αττικής προτείνει τη Δυτική Μακεδονία «με τη μεγάλη ισχύ των φωτοβολταϊκών και τη χαμηλή κατανάλωση». Το πρόβλημα είναι πως εκεί, όπως σε όλη την περιφέρεια, δεν υπάρχουν οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές για τέτοιες επενδύσεις. Η ανισόρροπη ανάπτυξη έχει φτάσει πλέον στα όριά της…
