Η Δυτική Μακεδονία δεν προσκλήθηκε στο πάρτι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που γίνεται στο σπίτι της!
Έχω επισημάνει στο παρελθόν ότι η ΔΕΗ ήταν ευχή και κατάρα για τη Δυτική Μακεδονία και κυρίως για τον λιγνιτικό άξονα Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο – Φλώρινα. Ευχή γιατί έδωσε θέσεις εργασίας και επιχειρηματικές ευκαιρίες στον τοπικό πληθυσμό και κατάρα γιατί οδήγησε προς μία μόνο κατεύθυνση την τοπική οικονομία και επιβάρυνε ποικιλοτρόπως το φυσικό περιβάλλον του τόπου.
Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια χάσαμε την ευχή και μας έμεινε μόνο η κατάρα!
Οι θέσεις εργασίας και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες έχουν κάνει φτερά μαζί με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ και έχουμε μείνει με την υψηλή ανεργία, τα αναπτυξιακά αδιέξοδα, την ρύπανση του περιβάλλοντος (εδάφους, αέρα και επιφανειακών και υπόγειων υδάτων), ενώ τα κελύφη των ανενεργών εργοστασίων συντροφιά με τα εγκαταλειμμένα ορυχεία μας θυμίζουν τις εποχές που ο τόπος μας θυσιαζόταν για να ρευματοδοτήσει τη χώρα και να στηρίξει την ανάπτυξή της. Ξέχασα να αναφέρω τα χιλιάδες στρέμματα με καθρεφτάκια που σπέρνονται σε πλαγιές, αλλά και τα μεγάλα φουρφούρια που φυτρώνουν δεκάδες στα βουνά μας, χωρίς κανένα όφελος για την τοπική κοινωνία.
Ουσιαστικά, όλες αυτές οι τεράστιες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα είναι ξενόφερτες και δεν έχουν σχέση με την Δυτική Μακεδονία, αλλά ούτε και με τη χώρα μας. Πρόκειται για ξένα funds που ήρθαν στη Δυτική Μακεδονία σαν αποικιοκράτες για να απομυζήσουν για άλλη μια φορά τον τόπο μας. Λέω «για άλλη μια φορά» γιατί και η δραστηριότητα της εγχώριας ΔΕΗ, σημερινού συνεταίρου των ξένων funds, είχε τα ίδια αποικιοκρατικά χαρακτηριστικά τις τελευταίες δεκαετίες.
Θα μου πείτε «και τι μας νοιάζει εμάς για τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, που παράγουν πράσινη ενέργεια»; Πρώτον, είναι προς συζήτηση το πόσο «πράσινη» είναι αυτή η ενέργεια, που καταστρέφει κάθε είδος πανίδας εκεί που εγκαθίσταται και απαιτεί βαριές υποδομές για την εγκατάστασή της σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές. Δεύτερον, η τοπική κοινωνία δεν είχε καμία δυνατότητα να συμμετάσχει σε αυτή την προσπάθεια, δημιουργώντας μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα που θα μπορούσαν να αποφέρουν ένα σημαντικό εισόδημα σε τοπικούς μικροεπενδυτές, έτσι ώστε να μπορέσουν να μείνουν στον τόπο μας. Η τοπική κοινωνία δεν προσκλήθηκε στο πάρτι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που γίνεται στο σπίτι της ή ορθότερα μπορούμε να πούμε ότι εκδιώχθηκε από το σπίτι της την ώρα του πάρτι!
Οι εξελίξεις αυτές έχουν δημιουργήσει μία κατάσταση που καθιστά την περιοχή αφιλόξενη για τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι μεταναστεύουν μαζικά και ο τοπικός πληθυσμός μειώνεται δραστικά, χάνοντας το δυναμικότερο κομμάτι του. Ήδη η Δυτική Μακεδονία έχει χάσει δύο Βουλευτικές έδρες μετά την τελευταία απογραφή πληθυσμού και εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα χάσουμε κι άλλες, δηλαδή θα χάσουμε περισσότερη ισχύ στην εκπροσώπησή μας. Βέβαια, το σημαντικότερο είναι ότι οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια σε γηρασμένες τοπικές κοινωνίες, που φθίνουν όχι μόνο αριθμητικά, αλλά και ως προς την ποιότητα ζωής και τις προοπτικές τους.
Πρέπει να μάθουμε να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και να αναζητήσουμε τις ευθύνες προκειμένου να σταματήσει αυτή η πτωτική πορεία και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ανάταξη της τοπικής οικονομίας. Την κύρια ευθύνη έχουν οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι, δηλαδή όσοι ασχολούνται με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση (Δήμαρχοι, Περιφερειάρχης, Δημοτικοί και Περιφερειακοί Σύμβουλοι), αλλά και οι βουλευτές μας. Ένα επίπεδο παρακάτω στην απόδοση ευθυνών έχουν οι ενασχολούμενοι με τα Επιμελητήρια, τις Επαγγελματικές Ενώσεις και Συλλόγους, καθώς και το σύνολο των οργανωμένων εκφράσεων της τοπικής κοινωνίας. Τελευταίους, αλλά όχι άμοιρους ευθυνών, θα τοποθετήσω όλους εμάς, τους απλούς πολίτες, που από την θαλπωρή του καναπέ μας παρακολουθούμε τις ζωές μας να υποβαθμίζονται σαν να βλέπουμε κάποιο τηλεοπτικό reality χωρίς να έχουμε συναίσθηση των ευθυνών μας απέναντι στις επόμενες γενιές και χωρίς να έχουμε διάθεση να σηκωθούμε από τον καναπέ μας και να διεκδικήσουμε την ανατροπή αυτής της μίζερης κατάστασης.
Προσωπικά, δεν μου ταιριάζει η μοιρολατρική στάση ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε την κατάσταση και βέβαια πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή βολεύει όλους αυτούς που καταδυναστεύουν τον τόπο και εκμεταλλεύονται τους πλουτοπαραγωγικούς του πόρους. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορώ να συμφωνήσω με αυτή την στάση, καθώς έχουμε παραδείγματα μεγάλων αλλαγών και ανατροπών. Θυμίζω ότι πριν 12 περίπου χρόνια, σε συνθήκες βαριάς οικονομικής ύφεσης, το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων, που είχα την τιμή να είμαι Πρόεδρός του, διεκδίκησε και πέτυχε την δραστική αύξηση του Τοπικού Πόρου από τη ΔΕΗ κατά 50%, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις της τότε Διοίκησης και Κυβερνητικών παραγόντων, που ισχυρίζονταν ότι αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει. Παλέψαμε και το καταφέραμε!
Σήμερα, σε εντελώς αντίθετη ρότα, οι ενεργειακοί Δήμοι και το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων δεν φαίνεται να διεκδικούν τίποτα και έχουν μείνει στη διαχείριση της καθημερινότητας, αφήνοντας τις τοπικές κοινωνίες χωρίς όραμα και προοπτική για ένα καλύτερο αύριο.
Πιστεύω ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι ηγέτες των τοπικών κοινωνιών μας πρέπει να μπουν μπροστά και να βάλουν υψηλούς στόχους, διεκδικώντας έναν γενναίο ανταποδοτικό τοπικό πόρο που θα προέρχεται από όλες τις παραγόμενες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων και των ανανεώσιμων. Με τον τρόπο αυτό θα αναγκασθούν όλοι οι παραγωγοί ενέργειας να συμβάλουν στην αναπτυξιακή πορεία ενός τόπου από τον οποίο μέχρι τώρα μόνο παίρνουν, χωρίς να έχουν δώσει σχεδόν τίποτα.
Τα συμφέροντα είναι μεγάλα και για να πετύχουμε αυτό τον στόχο ο αγώνας θα πρέπει να είναι μαζικός και ανένδοτος. Σαν όπλα μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις σημαντικές παραβάσεις στις υποχρεώσεις για αποκατάσταση των ορυχείων, όπου επιχειρείται να μετατρέψουν αυτές τις τεράστιες εκτάσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα ξένων συμφερόντων που συνεταιρίζονται με τη ΔΕΗ, η οποία για δεύτερη φορά πάει να εκμεταλλευτεί τον τόπο και μάλιστα με χειρότερο τρόπο. Υπάρχουν τεράστια νομικά κενά στην αξιοποίηση των παλιών λιγνιτορυχείων ως φωτοβολταϊκών πάρκων από τη ΔΕΗ και ξένα funds. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αναδείξουμε αυτά τα νομικά κενά τώρα και να διεκδικήσουμε αναστροφή της κατάστασης υπέρ των τοπικών κοινωνιών. Αύριο θα είναι αργά και εάν δεν κινητοποιηθούμε θα βρεθούμε για άλλη μια φορά να κλαίμε πάνω στα ερείπια, που ήταν κάποτε ένας πανέμορφος τόπος με άφρονες κατοίκους…
Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να υπερασπιστούμε το δικαίωμα των τοπικών μας κοινωνιών να συνεχίσουν να υπάρχουν και να αναπτύσσονται!
Μάκης Ιωσηφίδης
πρώην Δήμαρχος Αμυνταίου
πρώην Πρόεδρος Δικτύου Ενεργειακών Δήμων
Υ.Γ. Ειδικά στον Δήμο Αμυνταίου, όπου επιχειρείται να κατασκευαστεί το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο χωρίς κανένα όφελος για την τοπική κοινωνία, πρέπει άμεσα να αναλάβουμε δράση και με μπροστάρη τον Δήμαρχο να διεκδικήσουμε τουλάχιστον ένα μεγάλο μερίδιο ανταποδοτικών και ποσοστό επί του παραγόμενου πλούτου. Είναι ψευδές ότι έχει ξεκινήσει το έργο και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μπορούμε να κάνουμε πολλά τόσο με νομικά εργαλεία, όσο και με κινητοποίηση του κόσμου σε αντίσταση στα σχέδια που γίνονται για μας χωρίς εμάς.
Θυμίζω ότι ο μόνος χαμένος αγώνας είναι αυτός που δεν δόθηκε!
