Η “Ηθική” της Αντιγόνης και το “Δίκαιο” του Κρέοντα
*Γράφει ο Ηλίας Γιαννακόπουλος, Blog “ΙΔΕΟπολις”
«Ήδ’ εστίν η σώζουσα και ταύτης επιπλέοντες ορθής τους φίλους ποιούμεθα»1(Κρέων)
& Ένα σχόλιο στην “ΑΝΤΙΓΟΝΗ” του Σοφοκλή, όπως την σκηνοθέτησε-ανέγνωσε ο Γερμανός σκηνοθέτης Ούλριχ Ράσε (Επίδαυρος 2025)
* Το “δίκαιο” της ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ και η “Εξουσία ” του ΚΡΈΟΝΤΑ
Το όνομα ΚΡΕΩΝ ίσως είναι από τα λίγα, αν όχι το μοναδικό, από τα πρόσωπα-πρωταγωνιστές της αρχαίας τραγωδίας που το συνοδεύουν επίθετα και χαρακτηρισμοί με αρνητικό περιεχόμενο.
Υπηρετώντας ως καθηγητής σε Λύκειο άκουσα πολλές φορές τους μαθητές μου να αποκαλούν “Κρέοντα” κάθε καθηγητή που τον διέκρινε η ακραία σοβαρότητα και αυστηρότητα.
Ως μαθητής διδάχτηκα την τραγωδία “ΑΝΤΙΓΟΝΗ” του Σοφοκλή με τον γνωστό και σχηματοποιημένο μανιχαϊσμό του τύπου: Η επαναστάτρια ΑΝΤΙΓΌΝΗ και ο αυταρχικός βασιλιάς – Εξουσία ΚΡΕΩΝ. Αυτός ο μανιχαϊστικός τρόπος διδασκαλίας και οι παραπάνω χαρακτηρισμοί παραπέμπουν στο γνωστό γουέστερν “Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος”.
Ακόμη και στην περίοδο της Χούντας του 1967 οι καθηγητές υποχρεωμένοι να εκφωνούν κάποιους λόγους προς φρονηματισμό των μαθητών χρησιμοποιούσαν ως θετικό πρότυπο την “αντιστασιακή” ΑΝΤΙΓΟΝΗ και ως αρνητικό πρότυπο τον αυταρχικό ΚΡΈΟΝΤΑ. Τι τραγική ειρωνεία επί Χούντας να ακούς δεκάρικους λόγους για τον αυταρχισμό του ΚΡΈΟΝΤΑ!.
Διδάσκοντας ως καθηγητής την τραγωδία “ΑΝΤΙΓΟΝΗ” στη Β’ Λυκείου αρχές του 2000 ποτέ δεν ολίσθησα στην σχηματική ανάλυση η “καλή-επαναστάτρια ΑΝΤΙΓΟΝΗ” και ο “κακός-αυταρχικός ΚΡΕΩΝ”. Ποτέ δεν δέχθηκα ως ερμηνευτικό πλαίσιο πως ο Σοφοκλής αναπτύσσει μόνο τη σύγκρουση “Εθιμικού-άγραφου Νόμου με το Γραπτό Δίκαιο”. Ποτέ δεν υιοθέτησα την άποψη-θέση πως ο Σοφοκλής φιλοτέχνησε δύο πρωταγωνιστές για να καταγγείλει τους νόμους-δίκαιο της Πόλης μπροστά στο παραδοσιακό οικογενειακό δίκαιο. Αυτές οι απλουστεύσεις απαξιώνουν και αδικούν τον αγώνα του ιστορικού ανθρώπου να ορίσει αυτός τη μοίρα του εαυτού του και της Πόλης και όχι η άγνωστη θεϊκή βούληση.
Περισσότερα ΕΔΩ
