Η καλλιέργεια και οι ιατροφαρμακευτικές ιδιότητες του βοτάνου Vinca minor Βίγκα Αγριολίζα (Σταύρος Π. Καπλάνογλου & Μάρθα Στ. Καπλάνογλου)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Vinca είναι ένα γένος ανθοφόρων φυτών της οικογένειας Apocynaceae , εγγενές στην Ευρώπη , τη βορειοδυτική Αφρική και τη νοτιοδυτική Ασία

Στην Ελλάδα τη συναντάμε σε όλη τη χώρα, σε δάση και θαμνώδεις εκτάσεις, σε δροσερά και σκιερά σημεία.

ΙΣΤΟΡΊΑ

Για τους αρχαίους το βότανο Vinca minor Βίγκα Αγριολίζα, ήταν σύμβολο της παρθενίας στο Βέλγιο ραίνουν με αυτά τον δρόμο που θα περάσουν οι αρραβωνιασμένοι, γιατί τη θεωρούν σύμβολο ευζωίας, ευτυχίας και ευτεκνίας.

Επιστημονική ονομασία: Vinca minor L.

Η λέξη Βίνγκα προέρχεται απο τα Λατινικά : vincire «δεσμεύω, δεσμεύω»)

Κοινές ονομασίες:

Βίγκα η ελάσσων, Βίνκα η Μικρή, Δαφνούλα, Βίνκα, Αγριολίτσα, Ψιάκ.

Στη Γαλλία την ονόμαζαν «βιολέτα των μαγισσών», διότι τη χρησιμοποιούσαν στα φίλτρα τους.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ

Τάξη : Gentianales

Οικογένεια: Apocynaceae

Υποοικογένεια: Rauvolfioideae Φ

Γένος: Vinceae

Είδη 1. Vinca major L

2. Vinca minor κ.α.

ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ

– Τα φυτά

Η Vinca είναι υποθάμνοι ή ποώδη ,

–Μίσχοι

Έχουν λεπτούς υστερούντες μίσχους μήκους 1–2 m ( αλλά δεν αναπτύσσονται περισσότερο από 20–70 cm (πάνω από το έδαφος. οι μίσχοι συχνά ριζώνουν όπου αγγίζουν το έδαφος, επιτρέποντας στο φυτό να εξαπλωθεί ευρέως.

–Φύλλα

Πλάτους 0,5–6 cm . είναι αειθαλείς σε τέσσερα είδη, αλλά φυλλοβόλα στο ποώδες V. herbacea , το οποίο πεθαίνει πίσω στο ριζικό σύστημα το χειμώνα.

– Άνθη

Τα άνθη , που παράγονται κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της καλλιεργητικής περιόδου, είναι αλοιφόμορφα (όπως αυτά του Phlox ), απλά, πλάτους 2,5–7 cm με πέντε συνήθως βιολετί (περιστασιακά λευκά) πέταλα ενωμένα μεταξύ τους στη βάση για να σχηματίσουν ένας σωλήνας.

– Καρπός

Ο καρπός αποτελείται από ένα ζευγάρι αποκλίνοντα ωοθυλάκια . ο ξηρός καρπός

αποκόπτεται κατά μήκος μιας θέσης ρήξης για να απελευθερώσει τους σπόρους.

Το φυτό Vinca minor ή Βίγκα ή Αγριολίζα που απαντάται στην Ελλάδα είναι πολυετή πόα έως 40 εκατοστά ύψος, έρπουσα και αειθαλές, με βλαστούς που ανυψώνονται αρχικά για να ξαναπέσουν στο έδαφος και να ριζώσουν σχηματίζοντας έτσι ένα πυκνό χλοοτάπητα.

Η ρίζα του είναι ινώδης και άσπρη.

Τα φύλλα του είναι γυαλιστερά σκούρο-πράσινα, ελλειπτικά, λογχοειδή, αντίθετα, με δερματώδη υφή.

Βιολετή-μπλε άνθη με 5 πέταλα με μακριούς μίσχους, μοναχικά στις μασχάλες των φύλλων και παράγονται κυρίως από τις αρχές της άνοιξης έως τα μέσα του καλοκαιριού.

ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ

–Έδαφος

Απαιτούν υγρά στραγγιζόμενα εδάφη.

Μπορεί να αντεπεξέλθει σε όλους τους τύπους εδάφους, αρκεί να ποτίζεται συχνά και να λιπαίνεται λιγότερο συχνά.

–Ηλιοφάνεια Απαιτούν ηλιόλουστες ( ή ελαφρά σκιασμένες θέσεις,

Φυτεύεται και μεγαλώνει σε γλάστρες και πιθάρια.

και σε ομάδες για αλληλοκάλυψη.

–Θερμοκρασία

Αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα (-15οC έως -20ο C )

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Είναι φυτό εύκολο, μεγαλώνει σ’ όλα τα εδάφη και προτιμάει κάποια σκιερή θέση (όπως κάτω από δένδρα, πίσω από τοίχους κλπ).

Δεν χρειάζεται πολύ πότισμα

Δύο από τα είδη, το Vinca major και το Vinca minor , καλλιεργούνται εκτενώς ως ανθοφόρα αειθαλές καλλωπιστικό φυτό ..

–Πολλαπλασιασμός

Πολλαπλασιάζονται με διαίρεση και μοσχεύματα.

Πολλές ποικιλίες είναι διαθέσιμες, με διαφορετικά χρώματα, μεγέθη και συνήθειες φυτών, φύλλων και λουλουδιών

–Είδη

1. Vinca major L. –

Στην νότια Ευρώπη, Τουρκία, Συρία, Καύκασος. εισήχθη και εγκαταστάθηκε στη Νέα Ζηλανδία, Καλιφόρνια, Βρετανικές Νήσους, Κεντρική Ευρώπη, Ουκρανία, Βόρεια Αφρική, Νότια Κίνα, Κανάρια Νησιά, Μαδέρα, Βόρεια Αμερική, Μεξικό, Κολομβία, Βενεζουέλα , Περού, Κόστα Ρίκα, Γουατεμάλα

2. Vinca minor L.

– Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ουκρανία, Καύκασος. εισήχθη και εγκαταστάθηκε στις Βρετανικές Νήσους, Σκανδιναβία, Πορτογαλία, Τουρκία, Νότια Κίνα, Βόρεια Αμερική, [31] Νέα Ζηλανδία

Υπαρχουν και αλλά ειδή περιορισμένου ενδιαφέροντος ανά τον κόσμο

Η Βίνκα ή Αγριολίζα όπως την λέμε στην Ελλάδα είναι ένα πλαγιόκλαδο, έρπον φυτό.

Έχει μαλακά κλαδιά σε δυο διαφορετικούς τύπους :

1. Τα πολύ μακριά (πάνω από ένα μέτρο) που έρπουν και ριζοβολούν εύκολα και

2. Τα κοντά (όρθια 0,3-0,5μ.) όπου δημιουργούνται τα άνθη.

Τα φύλλα της Βίνκας είναι λογχοειδή, γυαλιστερά σε ωραίο φρέσκο πράσινο χρώμα.

Τα άνθη της έχουν μπλε-μωβ χρώμα και εμφανίζονται από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο.

3. Vinca difformis .

Απαντάται στις Αζόρες, δυτική και κεντρική Μεσόγειος

4. Vinca erecta

– Αφγανιστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν,

5.Vinca herbacea .

Στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη· μέση Ανατολή

6• Vinca ispartensis

Στην Τουρκία

7. Catharanthus roseus

Βίγκα της Μαδαγασκάρης

8 Vinca_atropurpurea

–Συγκομιδή

Συλλέγονται για θεραπευτικούς σκοπούς τα φύλλα με τον μίσχο τους, τα οποία πρέπει να συλλέγονται αμέσως μετά την άνθιση του φυτού και να αποξηραίνονται.

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

Περιέχει αλκαλοειδή, τανίνες, καροτίνη, βιταμίνη C, σαπωνοειδείς ουσίες και γαλακτικό οξύ.

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Το βότανο έχει στυπτικές , αιμοστατικές και , αντισηπτικές

–Ουλίτιδα ,στοματικά έλκη

Χρησιμοποιείται για στοματικά διαλύματα, την ουλίτιδα και τα στοματικά έλκη.

–Αιμορραγία Έχει την ικανότητα να σταματά την εσωτερική αιμορραγία, την αυξημένη εμμηνόρροια, την ρινορραγία .

— Αρτηριοσκλήρωση

Βοηθάει στην θεραπεία της αρτηριοσκλήρωσης, γιατί αυξάνει την ροή του αίματος στον εγκέφαλο

— Πονοκέφαλος και άνοια.

Για τον ίδιο λόγο θεραπεύει πονοκέφαλο, ζαλάδα και άνοια .

–Καρκίνος

Τα αλκαλοειδή της βίνκα περιλαμβάνουν τουλάχιστον 86 αλκαλοειδή που εξάγονται από φυτά του γένους Vinca .

–Αδυναμία

Το Vinca Minor είναι ένα από τα καλύτερα φάρμακα για τη θεραπεία της αδυναμίας οπού οι ασθενείς υποφέρουν πολύ, ακόμη και τα κόπρανα του προκαλούν εξάντληση και μεγάλη αδυναμία που γυναίκες συνοδεύεται από αιμορραγία της μήτρας.

*Άλλα συμπτώματα. : Μαζί με την αδυναμία και την εξάντληση, υπάρχει μια αίσθηση κενού, που έχει εξαφανιστεί που εμφανίζεται στο στομάχι και το στήθος.

–Αλωπεκία — εκζέματα

Το Vinca Minor είναι ένα από τα φάρμακα στην ομοιοπαθητική χρήσιμη για τη θεραπεία της αλωπεκίας, και του εκζέματος .

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Για ιατροφαρμακευτικούς σκοπούς χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή η χρηση του βοτάνου από :

–Έγκυες γυναίκες

Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.

–Θηλάζουσες μητέρες

Δεν πρέπει να λαμβάνεται κατά τον θηλασμό.

–Δυσκοίλιους ανθρώπους

Δεν πρέπει να λαμβάνεται όταν υπάρχουν προβλήματα δυσκοιλιότητας.

ΧΡΗΣΕΙΣ

Επειδή τα φυτά είναι χαμηλά και εξαπλώνονται γρήγορα, χρησιμοποιούνται επίσης παραδοσιακά σε διάφορους χώρους ως αειθαλές εδαφοκάλυψη χωρίς συντήρηση .

ΠΡΟΣΟΧΗ

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.