Η κάθοδος των τριάκοντα. Πάσχος Μανδραβέλης

Οι παλιοί έμποροι έλεγαν πως κέρδος είναι ακόμη και η σκόνη που φέρνει ένας επισκέπτης στο μαγαζί. Εμπειρικά, ήξεραν πώς δουλεύει η αγορά. Μια επίσκεψη σε ένα μαγαζί, ακόμη κι αν δεν καταλήξει σε πώληση, δημιουργεί δεσμούς, προκαλεί το ενδιαφέρον του επισκέπτη και για άλλα προϊόντα, συν την πληροφορία που αποκτά ο καταστηματάρχης για το τι ενδιαφέρει τους δυνητικούς πελάτες.

Βεβαίως, τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν πολλή σκουριά, για να θεωρήσουν κέρδος μόνο τη σκόνη που έφερε η κάθοδος των τριάκοντα αμερικανικών πανεπιστημίων. Τα κέρδη όμως είναι απτά, παρά την πρώτη αμηχανία που συνοδεύει κάθε προξενιό. Προϊόντος του χρόνου, τα κέρδη θα γίνουν σημαντικά, όταν οι πρώτοι φοιτητές κάνουν μαθήματα στο Γέιλ, κάποιοι καθηγητές ψάξουν για ευκαιρίες στο Χάρβαρντ, ένα τμήμα φτιάξει κοινά προγράμματα με το Κάρνεγκι Μέλον Γιουνιβέρσιτι, όταν δούμε από κοντά πώς θα λειτουργεί το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κολούμπια στην Αθήνα. Ολα είναι ανοιχτά για επαφές, ανταλλαγές, συνεργασίες, και ο μόνος περιορισμός (πλην της φαντασίας των εμπλεκομένων) θα είναι το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ελληνικών ΑΕΙ.

Το μεγαλύτερο κέρδος από την πρωτοβουλία της κ. Νίκης Κεραμέως είναι ότι θα δει (ή και θα μάθει) πόσες νομικές νάρκες υπάρχουν στον δρόμο για τη διεθνοποίηση των ελληνικών πανεπιστημίων. Ολα τα προηγούμενα χρόνια έχουν ψηφιστεί απίστευτες διατάξεις, τις οποίες θα φέρουν τώρα στο φως όλοι εκείνοι (πολιτικοί και συντεχνίες) που θέλουν τα ΑΕΙ τσιφλίκι τους. Είναι σίγουρο ότι στη δαιδαλώδη ελληνική νομοθεσία θα υπάρχουν ξεχασμένα άρθρα νόμων, που θα χρησιμοποιήσουν οι εκπρόσωποι του αντιεκσυγχρονισμού· κάποιοι που ξεβολεύονται, άλλοι που φοβούνται τον διεθνή ανταγωνισμό, εκείνοι που θέλουν το πανεπιστήμιο «κόκκινο» για να παραδίδει μόνο μαθήματα τάχα μου επαναστατικότητας.

Ο δρόμος είναι μακρύς και οι μάχες για να ξεκολλήσουν τα ελληνικά πανεπιστήμια μεγάλες. Εγινε ένα πρώτο άνοιγμα και αυτό είναι πολύ θετικό. Αλλά η δημόσια ανώτατη παιδεία δεν μπορεί να πετάξει ψηλά, όσο σκιάζεται από το άρθρο 16. Η διάταξη που λέει ότι «η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου», παρά τα θρυλούμενα, δεν αφορά τόσο τα ιδιωτικά ΑΕΙ, που τόσο φοβούνται κάποιοι. Τα ΝΠΔΔ εκ της φύσεώς τους είναι δημόσιες υπηρεσίες, ήτοι εξαιρετικά δυσκίνητοι γραφειοκρατικοί οργανισμοί. Ετσι, τα πολύ ευέλικτα αμερικανικά ΑΕΙ θα κληθούν να συνεργαστούν με φορείς του ελληνικού Δημοσίου, κάτι που μπορεί –προϊόντος του χρόνου– να ακυρώσει το πολύ θετικό βήμα των προηγούμενων ημερών. Καλή μας τύχη…